به گزارش راهبرد معاصر «پرویز اسماعیلی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در زاگرب در گفتوگویی با نشریه «دیپلماسی و تجارت کرواسی» به تشریح روند کنونی مناسبات ایران و کرواسی، تحولات منطقهای و بینالمللی و رویکردهای دولت سیزدهم در مناسبات خارجی پرداخت.
* همزمان با کرونا باید با مشکلات ناشی از تحریمهای ظالمانه آمریکا هم مقابله میکردیم
وی در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت کرونا در ایران و مدیریت دولت ایران برای مقابله با این چالش بیان کرد: ایران در فاز اول همه گیری کووید- ۱۹ با تکیه بر نظام بهداشتی کارآمد و فداکاری کادر متخصص پزشکی خود تدابیر علمی و مناسبی برای مهار کرونا به کار بست و نتایج بسیار خوبی هم گرفت. موضوعی که سازمان بهداشت جهانی هم آن را تایید کرد.
سفیر ایران در زاگرب اضافه کرد: راهبرد ایران در مقابله با کرونا، اعمال محدودیتهای اجتماعی بر اساس ارزیابی نرخ ریسک منطقهای، تشخیص و اقدام زودهنگام درمانی با استفاده سریع از داروهای ضدویروس، تاکید بر مراقبت در منزل و کاهش موارد بستری در بیمارستانها است.
اسماعیلی با بیان اینکه در شرایط اضطراری که جان انسانها در خطر است، همه کشورها به دیگران کمک میکنند، یادآور شد: ولی ما همزمان با کرونا باید با مشکلات ناشی از تحریمهای ظالمانه آمریکا هم مقابله میکردیم، که نگذاشت سریعتر و بیش از تولیدات داخلی به دارو و امکانات پزشکی دسترسی داشته باشیم. لذا هرگز نباید نقش دولت آمریکا در افزایش بیماری و تلفات ناشی از کرونا در ایران را انکار کرد.
این دیپلمات ارشد ایرانی با ذکر این نکته که ایران سابقه خوبی در تولید واکسن در سطح منطقه و جهان دارد، ولی ما به دلیل تحریم با کمبود منابع مالی و اولیه مواجه بودیم، اظهار داشت: در حالی که داراییهای ما در برخی کشورها مثل کره جنوبی و هند بود، تحریم و فشار آمریکا نگذاشت ما از پول خود برای تهیه دارو، مواد اولیه و واکسن استفاده کنیم. ما حتی به سراغ صندوق بینالمللی پول رفتیم تا پنج میلیارد دلار وام برای تهیه دارو و خرید واکسن بگیریم. آنها موافق بودند، اما دولت ترامپ با تهدید جلوی آن را هم گرفت.
اسماعیلی اضافه کرد: مشکل منابع مالی قطعا بر روند و سرعت کنترل بیماری تاثیر منفی گذاشت، با وجود این ما تمام امکانات داخلی را بسیج و به سرعت مواد و تجهیزات بهداشتی لازم را تولید کردیم. ما برای تامین واکسن از سبد کواکس با سازمان بهداشت جهانی مذاکره کردیم. کارشکنی آمریکا در مسدود کردن کانالهای بانکی، باز هم کار را برای ما سخت کرد. اما ملت ایران خسته یا ناامید نمیشوند.
به گزارش فارس، سفیر ایران در کرواسی یادآور شد: با همه مشکلات ما از ابتدای بحران کووید-۱۹ برای تولید واکسن داخلی تلاش کردیم و خوشبختانه به نتیجه رسیدیم. دو واکسن ایرانی کرونا هفته گذشته مجوز مصرف اضطراری گرفت و همزمان تولید واکسن «اسپوتنیک وی» در ایران هم آغاز شد. ما بسیار امیدواریم که با تولید ۴ تا ۱۰ میلیون دُز واکسن داخلی طی ماههای آینده و ادامه واردات واکسن از کشورهای روسیه و چین، همینطور انجام سریعتر و گسترده تر واکسیناسیون از پاییز آینده بتوانیم شرایط را به تدریج به سمت عادی شدن و رسیدن به نقطه ایمنی جمعی پیش ببریم.
اسماعیلی بیان کرد: از نظر آماری اگر بخواهم مقایسه کنم، ما علیرغم همه مشکلات، تلفات کمتری نسبت به بسیاری از کشورهای غربی داشتیم. اگر چه هیچ موضوعی مهمتر از جان تک تک انسانها نیست. من امیدوارم هرچه زودتر به موقعیتی برسیم که هیچ انسانی در تمام دنیا جان خود را بخاطر کووید -۱۹ از دست ندهد و زندگی شهروندان هیچ کشوری با اقدامات سیاسی مانند تحریم به خطر نیفتد.
* روابط ایران و کرواسی در بخش اقتصادی و تجاری به دلیل تحریمهای آمریکا پس از خروج از برجام به حداقل کاهش یافته
سفیر ایران در ارزیابی از مناسبات ایران و کرواسی و فرصتها و ظرفیتهای پیش روی دو کشور هم گفت: ایران در روزهای سختی کنار مردم کرواسی بوده و اولین کشور مسلمان و آسیایی بود که استقلال کرواسی را به رسمیت شناخت. به همین دلیل روابط دوجانبه همواره در حوزه سیاسی خوب و دوستانه بوده است. در بخش فرهنگی با توجه به اشتراکات فرهنگی و علاقهمندی دو ملت به یکدیگر، روابط ما حتی بهتر از بخشهای دیگر بوده است.
وی افزود: رابطه سیاسی دو کشور با توجه به عضویت کرواسی در اتحادیه اروپا و در چارچوب سیاست خارجی مشترک اتحادیه که به ویژه در سالهای اخیر در مسیر هماهنگی برای انجام مذاکرات برجام و سپس در حمایت از آن قرار داشته، مثبت و مبتنی بر درک و احترام متقابل بوده و اکنون نیز هست. وزرای خارجه دو کشور آخرین بار ۱۸ ژوئن (هفته گذشته) در آنتالیا دیدار داشتند. تاکید کنم که ما هم از اتحادیه اروپا و هم از کرواسی انتظار داریم که اجازه ندهند نیروهای دیگر روابط شان با ایران را که میتواند منافع دو طرف را به خوبی تامین کند، تحت تاثیر قرار دهند. به عقیده من اتحادیههای منطقهای امری مثبت و موجب تقویت چند جانبه گرایی است؛ اما عضویت در این اتحادیهها نباید نافی استقلال، مسئولیتها و منافع کشورها در روابط دو جانبه شان شود.
سفیر ایران در کرواسی ادامه داد: متاسفانه روابط ایران و کرواسی در بخش اقتصادی و تجاری به دلیل تحریمهای آمریکا پس از خروج از برجام به حداقل کاهش یافته است. این حتما بیشتر به ضرر کرواسی بوده است تا ایران. چنانکه احتمالا میدانید شرکت نفت «اینا» مشغول فعالیت در پروژهای بزرگ در ایران بود که با اقدام غیر قانونی ترامپ و اعمال مجدد تحریمها، به طور یکجانبه فعالیتش را متوقف و از ایران خارج شد. از نظر ما فضا برای توسعه و گسترش روابط اقتصادی بین دو کشور در همه حوزهها وجود دارد. مسئولان اقتصادی و فعالان تجاری در کرواسی هم به خوبی میدانند که رابطه با ایران ظرفیت تامین منافع آنها را دارد.
وی بیان کرد: من با مدیران شرکتهای زیادی در کرواسی ملاقات کردهام. آنها از پیشرفتها، جایگاه بالای فنی و توان سرمایه گذاری شرکتهای ایرانی کاملا مطلع هستند. فرصتهای بسیار زیادی برای همکاری شرکتهای دو کشور در بخشهای صنعتی، کشاورزی، فناوری و توریسم وجود دارد. شرایط ناعادلانه و سخت است، اما من ناامید یا خسته نشدم. ما زمینه سازی خوبی برای ارتباط شرکتهای دو کشور کردیم و آن را بسیار گسترش دادیم. مطمئن و رو به جلو حرکت میکنیم.
اسماعیلی ادامه داد: ایران همواره از توسعه روابط اقتصادی، صنعتی و فناوری با کرواسی استقبال میکند.
* ایران تاکنون بیشترین تلاش را برای پایداری برجام داشته
وی درباره مذاکرات هستهای نیز گفت: مذاکرات مربوط به برنامه و فعالیتهای هستهای ایران از سال ۲۰۰۳ و با سه کشور اروپائی یعنی انگلیس، آلمان و فرانسه آغاز شد که به توافقات تهران و پاریس انجامید. بعد هم با آغاز دولت دکتر روحانی در سال ۲۰۱۳ مذاکرات ایران و ۱+۵ در دستور کار قرار گرفت که در نهایت منجر به توافق برجام شد. من هم در مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی و هم در فرآیند مذاکرات برجام در جریان مذاکرات و گاهی همراه تیم مذاکره کننده بودم.
اسماعیلی افزود: دریافت عمومی من از هر دو مرحله مذاکرات این است که هرگاه طرفهای غربی با رویکرد مثبت، برابر، حسن نیت و بر اساس احترام متقابل به میز مذاکره آمدند، نتیجه مثبت و به نفع همه طرفها بوده است. هرگاه که غربیها و در راس آنها آمریکا زبان تهدید و رویکرد تحریم را برگزیدند، خودشان موجب گسترش غیر ضروری تنش شده و همه خسارت دیدهاند.
وی اضافه کرد: در حالی که شورای امنیت سازمان ملل از برجام حمایت میکرد و همه دنیا از اجرای آن راضی بودند؛ دونالد ترامپ تعهدات دولت آمریکا را نقض کرد، از برجام خارج شد و برای همه مشکل آفرید. او سیاست فشار حداکثری علیه ایران را اعلام و آن را در غیر انسانیترین شکل ممکن توسعه داد که جنایت علیه بشریت بود، اما از استواری ملت ما شکست خورد. در حالی که ما همچنان به تعهدات خود در برجام عمل میکردیم؛ اتحادیه اروپا به تعهدات خود برای عادی شدن روابط اقتصادی ایران و جبران خروج آمریکا عمل نکرد.
سفیر ایران در زاگرب خاطرنشان کرد: اعلام آقای بایدن برای بازگشت به برجام بهترین نشانه بی نتیجه بودن تهدید ایران و شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ است. تجربه ۲۰ ساله گذشته پیش روی ما است. به همین خاطر ما در مذاکرات وین که در جریان است؛ تلاش میکنیم به فرمولی دست یابیم که در آینده هیچ یک از طرفهای برجام نتواند با خروج و ترک تعهدات خود، برای این توافق مهم بینالمللی و دیگران مشکل ایجاد کند.
اسماعیلی گفت: ایران تاکنون بیشترین تلاش را برای پایداری برجام داشته و حالا هم به دنبال تضمین برای اجرای کامل برجام و در حقیقت اجرای پایدار قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل است.
وی ادامه داد: ما فراتر از تعهدات خود با آژانس همکاری کردهایم. بیشترین بازرسیهای آژانس از تاسیسات هستهای ایران بوده است. تمام فعالیتهای هستهای ما تا این لحظه بر اساس گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی هستهای صلح آمیز بوده است. در عین حال و در کمال تعجب همواره تحت فشار و تحریم بودهایم. این وضعیت ناعادلانه دیگر نمیتواند ادامه داشته باشد.
* اسرائیل کانون اصلی بحران و ناآرامی مداوم در خاورمیانه بوده
وی در پاسخ به این سؤال که راهحل ایران در خصوص تنش با اسرائیل چه خواهد بود و موضع شما چیست؟ چرا تهران رسما تل آویو را مقصر بحرانهای خاورمیانه میداند؟ عنوان کرد: اجازه دهید از قسمت دوم سوال شما شروع کنم. دیدگاه ما در مورد اسرائیل مبتنی بر یک حقیقت تاریخی و روشن است. این رژیم از ابتدا با اشغال سرزمینهای فلسطینیها و با تهدید و کشتار و غارت مردم این سرزمین تاسیس شد که طی ۷۰ سال گذشته بی وقفه ادامه و گسترش یافته است. حقوقدانان بینالمللی میدانند که هرگز با جنایت و رویکردهای قرون وسطایی نمیتوان دولت مشروع و مقبول جامعه جهانی تشکیل داد. هر چند دولت اسرائیل با پشتیبانی دولت آمریکا و با تهدید و تطمیع توانست شناسایی برخی کشورها را به دست آورد، اما این مسئله پایدار نخواهد بود.
اسماعیلی اضافه کرد: اقدامات اسرائیل در بیش از ۷۰ سال گذشته کانون اصلی بحران و ناآرامی مداوم در خاورمیانه بوده که برخی از مواقع همه جهان را درگیر ساخته است. بسیار باعث تعجب است اتحادیه اروپا که طی چند دهه گذشته مخالف سیاستهای رژیم اسرائیل در بی اثر ساختن حتی فرمول تشکیل دو دولت، توسعه شهرک سازی و نقض حقوق اولیه فلسطینیها بوده است؛ چرا اقدام جدی برای توقف آن اقدامات انجام نمیدهد. من عمیقا معتقدم بدون حل این بحران مزمن، نه خاورمیانه، بلکه جهان روی آرامش و ثبات پایدار را نخواهد دید.
سفیر ایران در زاگرب ادامه داد: شما در رسانهها هر روز شاهد کشته و زخمی شدن مردم فلسطین، به ویژه کودکان، توسط سربازان اسرائیلی و ویرانی منازل فلسطینیها هستید. این موضوع موجب نگرانی و ناراحتی همه آزادیخواهان جهان است. راهحل این بحران نیز از نظر ما دموکراسی است. همان چیزی که غرب شعار آن را میدهد، اما وقتی به فلسطینیها یا مسلمانان میرسد، آن را فراموش میکند. همانطور که شعار حقوق بشر را میدهد، اما در دفاع از حقوق ملتهای مختلف یکسان برخورد نمیکند.
وی ادامه داد: پیشنهاد ما برگزاری رفراندوم با حضور همه فلسطینیها سراسر جهان اعم از یهودی، مسیحی و مسلمان برای تعیین نوع حاکمیت در این سرزمین است. این پیشنهاد رسما به سازمان ملل هم ارائه و ثبت شده است. باید پرسید چرا جامعه جهانی و اروپا حق ملت فلسطین برای تعیین حاکمیت خود و اداره کشورش را به رسمیت نمیشناسد و پیگیری نمیکند؟
* در سالهای اخیر تلاش برای بهبود هر چه بیشتر روابط با همسایگان به ویژه عربستان را متوقف نکردهایم
اسماعیلی در پاسخ به این پرسش که روابط با آمریکا و عربستان سعودی به نوعی به هم پیوند دارد. زیرا این دو کشور متحد نزدیکی هستند. به نظر میرسد در جهت آرام سازی روابط با این دو کشور گامهایی به جلو برداشته شده است؟ اظهار داشت: براساس قواعد و اصول روابط بینالملل، کشورها برای ایجاد رابطه با یکدیگر بر اساس حفظ استقلال و تامین منافع شان آزادند. هر دولتی که این آزادی را از خود سلب کند، در حق کشور و ملتش ظلم کرده است. رابطه برابر؛ مبتنی بر حسن نیت، دوستی و همکاری با همه کشورها به خصوص کشورهای همسایه در اولویت سیاست خارجی ایران قرار دارد. ما رابطه با همسایگان را به عوامل دیگر پیوند نمیزنیم و روابط با کشورها را مستقل از هم و مبتنی بر منافع و مصالح ملی خودمان ارزیابی و تنظیم میکنیم. به همسایگان هم توصیه میکنیم چنین باشند.
وی ادامه داد: شرط مهم ما برای ایجاد رابطه با کشورها رعایت احترام متقابل است. بر همین اساس ما در سالهای اخیر تلاش برای بهبود هر چه بیشتر روابط با همسایگان به ویژه عربستان را متوقف نکردهایم. این عربستان بود که تمایلی نشان نمیداد. رئیس جمهور فعلی ما آقای روحانی حتی نامه به پادشاه عربستان نوشت. رئیس جمهور منتخب آقای رئیسی هم در اولین نشست خبری خود برای فعال شدن سفارتخانههای دو کشور در اولین فرصت ممکن اعلام آمادگی کرده است. دکتر ظریف هم در اجلاس آنتالیا گفت آمادهایم همین فردا به عربستان سفیر بفرستیم.
اسماعیلی بیان کرد: همه کشورهای یک منطقه، از ناامنیهای منطقهای آسیب میبینند. نباید اجازه داد منطقه خاورمیانه تبدیل به میدان دخالت یا رقابت قدرتهای جهانی یا خارج از منطقه بشود. این اصل در مورد همه مناطق و از جمله منطقه بالکان هم صدق میکند.
وی اضافه کرد: در ماههای اخیر تلاشهای زیادی شده تا بحرانهای منطقهای مثل یمن که نتیجهای جز کشتار بیگناهان و خسارات فراوان ندارد پایان یافته و ثبات و همکاری جایگزین آن شود. ما تغییر رویکرد عربستان را لازم و مثبت میدانیم و از آن استقبال میکنیم. هر چه زودتر، بهتر.
* پیشنهاد پرواز مستقیم تهران - زاگرب
سفیر ایران در زاگرب در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه در تلاش برای بهبود روابط بین کرواسی و ایران، روی چه موضوعاتی بیشتر تمرکز خواهید کرد؟ چگونه میخواهید زیباییهای ایران و به عبارتی حقایق ایران را به عموم مردم کرواسی نشان دهید؟ اظهار داشت: ماموریت اصلی من به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در کرواسی، ارتقای سطح روابط در همه عرصههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی؛ و نزدیکتر کردن دیدگاههای مقامات دو کشور است. من معتقدم دستیابی به این هدف از مسیر توسعه و پیشرفت ارتباطات دو ملت یا همان چیزی که در ادبیات بین الملل people to people relations شناخته میشود؛ آسانتر به دست می آید، عمق بیشتری خواهد یافت و پایدارتر خواهد بود.
اسماعیلی اضافه کرد: من علاوه بر مسئولیتهای سیاسی، حدود سه دهه در حوزه ارتباطات اجتماعی و رسانه فعال بودهام. معتقدم ظرفیتهایی که ارتباطات بین مردمی ایجاد میکند، میتواند پتانسیل بسیار خوبی برای توسعه و تعمیق روابط دوجانبه در همه زمینهها ایجاد کند و به آن شتاب دهد. خوشحالم که دو ملت ایران و کرواسی روابط خوبی داشته و دارند. من تلاش خواهم کرد با توسعه هر چه بیشتر ارتباطات فرهنگی، هنری و مردمی بین نخبگان دو طرف و با شناساندن کاملتر ویژگیهای فرهنگی، جلوههای گردشگری و عادات و رسوم اجتماعی دو کشور، مردم ایران و کرواسی را هر چه بیشتر به هم نزدیک کنم. به همین خاطر قبل از آمدن به زاگرب به همتای خودم دکتر دراگو اشتامبوک گفتم ما ماموریت مشترکی داریم و لذا از او دعوت کردم که مکمل هم باشیم.
وی ادامه داد: برای ایجاد ارتباط نزدیکتر دو ملت و همچنین توسعه همکاری در بخش توریسم، ما پیشنهاد جدیدی برای پرواز مستقیم تهران - زاگرب را به مقامات کرواسی ارائه داده و پیگیر و منتظر پاسخ آن هستیم. به شکلی که این پروازها همیشه پر از مسافر به زاگرب میرسد. همچنین برنامه برگزاری «هفته ایران» در کرواسی را تهیه کردهایم که در هماهنگی با طرف کروات اجرا خواهیم کرد. در این برنامه طی یک هفته اطلاعات جدید و مفیدی در مورد جاذبههای تاریخی، گردشگری و جلوههای شگفت انگیز و متفاوت فرهنگ، هنر و سبک متفاوت زندگی مردم در نقاط مختلف ایران را به مردم فرهنگ دوست کرواسی معرفی خواهیم کرد. برای این طرح من با وزرای گردشگری و همچنین فرهنگ کرواسی گفتوگو داشتهام.
* ظرفیتهای خوب همکاری در بخش علمی و دانشگاهی
سفیر ایران در کرواسی بیان کرد: در بخش علمی و دانشگاهی هم ظرفیتهای خوبی برای همکاری وجود دارد. هم در علوم انسانی، هم علوم طبیعی و هم در تکنولوژیهای نوین فرصتهای زیادی برای همکاری داریم که من با وزیر علوم و آموزش کرواسی و روسای برخی دانشگاهها آن را پیگیری میکنم. ایجاد کرسی زبان فارسی و کرواتی در دانشگاههای دو طرف و برگزاری نشست اشتراکات فرهنگی دو ملت در دانشگاههای تهران و زاگرب از جمله برنامهها است.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: در شرکتهای دانش بنیان ایران پروژههای مختلف تحقیقاتی در بالاترین استانداردها و جدیدترین فناوریها وجود دارد که میتواند زمینههای مناسبی برای همکاری دو کشور ایجاد کند. ما این قابلیتها را به طور مداوم به طرفهای کروات منعکس میکنیم.
* چارچوب روابط خارجی ما تغییری نخواهد کرد
وی در خصوص پیروزی آیتالله سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری و در پاسخ به این سؤال که اساس سیاست وی در داخل ایران چیست و چه نوع سیاستی را میتوان از او در سیاست خارجی و قبال غرب انتظار داشت؟ گفت: رئیس جمهور منتخب ایران جناب آقای رئیسی دارای تجربه سیاسی بالا، سابقه مدیریتهای مهم ملی، آگاه به خواستههای مردم و همچنین روابط بینالملل است. در مورد سیاستهای داخلی، ایشان گفتهاند که توجه بیشتری به معیشت بخشی از جامعه که از تحریمهای ظالمانه آمریکا بیشتر صدمه دیدهاند، خواهد داشت. مثل کارگران، بازنشستگان و اقشار با درآمد ثابت. بهبود اوضاع کسب و کار، افزایش اشتغال، توجه بیشتر به ظرفیتهای اقتصادی داخلی و افزایش تولید کالاهای اساسی تا حد تامین نیاز کشور، از برنامههای اصلی ایشان است.
وی ادامه داد: در زمینههای اجتماعی نیز آقای رئیسی تامین آزادیهای اجتماعی طبق قانون اساسی، گسترش عدالت و مبارزه با هرگونه فساد را اولویت دولت آینده ایران اعلام کرده است.
سفیر ایران در کرواسی خاطرنشان کرد: در خصوص روابط خارجی نیز باید ابتدا بگویم که تعیین اصول سیاست خارجی در ایران طبق قانون اساسی بر عهده مقام معظم رهبری است و دولتها مجری آن هستند. لذا چارچوب روابط خارجی ما تغییری نخواهد داشت. ایشان در رقابتهای انتخاباتی گفتند که از مذاکرات با طرفهای برجام حمایت میکنند. البته با این هدف که هم آمریکا تحریمهای تعیین شده را بردارد و ایران آن را راستی آزمایی کند؛ هم اروپا و سایر طرفهای برجام به تعهداتشان عمل کنند و هم ایران ضمن عمل به تعهداتش طبق برجام، از همه حقوق خود برای تجارت و روابط اقتصادی عادی با جامعه بینالمللی بهره مند شود. گفتند که سیاست خارجی مدنظر ایشان نتیجه محور خواهد بود.
* دست دوستی ایران همیشه به سوی همسایگان گشوده است
این دیپلمات ارشد ایرانی ادامه داد: همچنین جناب آقای رئیسی در اولین نشست خبری خود بعد از پیروزی در انتخابات تاکید کرد که توسعه روابط ایران با همه کشورها به شکلی گسترده و متوازن، به ویژه با همسایگان در دستور کار دولت ایشان خواهد بود. این رویکرد به ثبات و بهبود شرایط منطقهای حتما کمک خواهد کرد. همانطور که گفتم در مورد عربستان، هم آقای ظریف وزیر خارجه ایران و هم آقای رئیسی، رئیس جمهور بعدی ایران تاکید کردند که اگر عربستان هم آماده باشد، ایران همین فردا سفیر خود را به ریاض اعزام میکند. دست دوستی ایران همیشه به سوی همسایگان گشوده است.