به گزارش راهبرد معاصر، چندماه پیش بود که فاطمی امین وزیر صمت خبر از واگذاری 40 و 25 درصدی سهام سایپا و ایران خودرو داد. به گفته کارشناسان این اقدام می‌تواند تاثیر مثبتی در به تعادل رساندن بازار خودرو داشته باشد. در این زمینه با یکی از کارشناسان صنعت خودرو به گفت‌و‌گو نشسته ایم تا ابعاد این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم.
رسول سلیمانی، کارشناس صنعت خودرو در خصوص نحوه واگذاری سهام‌های خودروسازان داخلی به «راهبرد معاصر» گفت: خصوصی‌سازی می‌تواند کارایی یک بنگاه را بیشتر کند ولی باید این کار به صورت دقیق انجام شود که بعد از خصوصی‌سازی مشکلاتی پیش نیاید که مجبور به پس گرفتن آن‌ها شوند. که در نتیجه مسائلی نظیر تعطیلی بنگاه و توقف خط تولید و بیکاری کارگران را داشته باشیم.
وی افزود: سیاست صنعتی ما فعلا به شکل منسجم تدوین نشده است. در این شرایط بنگاه‌ها منافعشان با منافع ملی همراستا نیست. الان خودروسازان علاقه دارند قطعات آماده را از خارج کشور بیاورند و مونتاژ کنند چون این یک کار پرسود برای آن‌ها محسوب می‌شود.
سلیمانی در ادامه اظهار کرد: وقتی در کشور یک بنگاه دولتی است در نتیجه دولت دستور می‌دهد مونتاژ صورت نگیرد و با اتکا به منابع داخلی قطعات ساخته شود و زمانی که خصوصی است این کار به این شکل قابل اجرا نیست. باید یک سیاستگذاری مسنجمی انجام شود که بنگاه خصوصی منافعش در راستای منافع کشور قرار بگیرد که متاسفانه در این حوزه در ضعف داریم.
این پژوهشگر خودرو با بیان اینکه اولین قدم در راه واگذاری این است که مدیریت بنگاه طی یک قرارداد مشخص واگذار شود گفت: اگر مالکیت خودروسازان ما به نهادهای عمومی واگذار شود ما باز همین مشکلات دولتی را خواهیم داشت. نیاز است در گام اول مدیریت طی یک قرارداد مشخص واگذار شود و جزئیات آن نیز معلوم شود که یک بنگاه در بازه زمانی 5 سال چه اقداماتی باید انجام دهد. مثلا اقدام به تعدیل نیرو نکند و محصولات جدید توسعه دهد یا تیراژ و داخلی سازی را پایین نیاورد. همچنین باید یکسری اختیارات نیز به بنگاه‌ها داده شود که عملا بی‌اختیار نشوند.
وی ادامه داد: خصوصی سازی با ملاحظات بالا در بلند مدت می‌تواند مفید باشد. الان شیوه‌ای که در قیمت گذاری خودرو انجام می‌شود دارای مشکلات اساسی است، مثل در نظر نگرفتن هزینه‌های مالی یا خطای انباشته‌ای که در فرمول قیمت‌گذاری وجود دارد. عملا اینها باعث شده قیمتی که برای خودروهای با مدل پایین‌تر انجام می‌شود دارای خطای محاسباتی باشد. برای مثال یک خودرویی مانند تیبا یک خودروی 6500 دلاری است، اگر قیمت آن را با ارز محاسبه کنیم متوجه می‌شویم قیمت آن نسبت به بازار پایین‌تر است و ریشه آن مشکلاتی است که ما در بازار میبینیم.
سلیمانی خاطر نشان کرد: الان بازار خودرو دو نرخی شده است چون تیراژ پایین آمده است. اگر قیمت‌ها اصلاح می‌شد عملا کارخانه انگیزه داشت که تیراژ خود را پایین نیاورد و بازار هم به سمت دونرخی شدن نمی‌رفت یعنی هم کارخانه و هم مردم برنده آن بودند. دیگر لازم نبود برای 206 تیپ 2 -300 میلیون تومان هزینه شود و با 200 میلیون تومان خودرو به دست مردم می‌رسید.
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه خودرو با قیمت واقعی به دست مردم نمی‌رسد گفت: الان خرید از کارخانه سود زیادی دارد و نتیجه این شده است که 7 میلیون نفر در قرعه کشی شرکت می‌کنند و بعد از برنده شدن به قیمت بازار آزد خودرو را می‌فروشند. از سوی دیگر شناسایی مصرف کننده واقعی هم امکان پذیر نیست که باید چاره‌ای برای آن بشود.
سلیمانی با بیان اینکه بورس کالا می‌تواند در بازار خودرو تعادل ایجاد کند و سبب افزایش عرضه خودرو شود گفت: بورس کالا از این جهت که واسطه را حذف می‌کند، کمک می‌کند زیانی که خوردسازان متحمل شده‌اند رفع شود و از سوی دیگر در صورت سیاست گذاری صحیح می‌تواند انگیزه افزایش تولید را تقویت کند.
وی در ارتباط با نقش واردات برای رقابتی کردن فضای تولید گفت: ما بنگاه‌های بزرگی مانند ایران‌خودرو و سایپا داریم که توام با آن قطعه‌سازان بزرگی وجود دارند که اشتغال زیادی بر ای ما دارند. یک دفعه نمی‌شود این اشتغال را با تهدید رقابت روبرو کرد. که خود نابسامانی دیگری را به همراه دارد. در این شرایط واردات نمی‌تواند باعث رقابتی شدن خودرو شود و از سوی دیگر با این مضیقه ارزی که در کشور داریم واردات خودرو ارز بری زیادی را به کشور تحمیل می‌کند.
سلیمانی در پایان خاطر نشان کرد: تنها جایی که می‌تواند واردات مفید باشد آن هم بحث درآمدزایی برای دولت و استفاده از منابع آن برای توسعه حمل و نقل عمومی است یعنی به عنوان مثال اجازه داده شود 1 میلیارد دلار خودرو با تعرفه بالا وارد کشور شود و با تعرفه آن بتوانیم اتوبوس و ناوگان نو بخریم که در این صورت این اقدام می‌تواند عملیاتی شود و بحث‌های دیگر در خصوص واردات چندان عملیاتی به نظر نمی‌رسد.