به گزارش «راهبرد معاصر»؛ شمال و شمال شرق سوریه همواره مورد مطامع و هدف بازیگران خارجی بعد از بحران این کشور در سال 2011 بوده است. در این میان آمریکا و ترکیه بیش از همه نسبت به این مناطق حساس هستند و هرکدام تاکنون پایگاه های نظامی مختلفی را در این مناطق تأسیس کرده اند. آمریکا با همراهی کردها و طبق پیمانی نانوشته سلاح در اختیار کردها قرار دادند و مابه ازای آن زمین یا همان پایگاه نظامی احداث کردند. ترکیه نیز براساس راهبرد توسعه طلبی ارضی و به بهانه مبارزه با گروه های کردی حملاتی را به مناطق شمالی سوریه و بخش های کردنشین انجام داده که هدف اعلامی آنکارا با هدف اعمالی آن بسیار متمایز است.
سوریه در مرز با عراق چهار گذرگاه مهم دارد که مهم ترین آن التنف است و در اختیار آمریکایی ها قرار دارد
برخی اخبار و تحلیل ها وجود دارد که آمریکا با همراهی عربستان سعودی برای حمایت مجدد از تروریست های تحت حمایتش، یعنی جیش المغاویر الثوره، پروژه ای را طراحی کرده اند که هدف از آن گسترش دامنه استقرار این تروریست ها از التنف به شمال شرق سوریه است. در این زمینه و اهدافی که وجود دارد، ذکر چند نکته قابل تأمل است:
سوریه در مرز با عراق چهار گذرگاه مهم دارد که مهم ترین آن التنف است. این گذرگاه در اختیار آمریکایی ها قرار دارد. سیاست آمریکایی ها این بود که هر چهار مرز موجود میان عراق و سوریه را یا دراختیار داشته باشند یا توسط هم پیمانانشان یعنی کردها بگیرند. هدف نیز قطع ارتباط میان عراق و سوریه و به نوعی قطع ارتباط محور مقاومت بود.
آمریکایی ها برای این منظور در اقدامی پیش دستانه مرز التنف که سه کشور سوریه، اردن و عراق را به هم وصل می کند، دراختیار گرفتند و از همان موقع پوششی برای حمایت از تروریست ها در مناطق شرقی ایجاد کردند. حمایت هایی که آمریکایی ها از بادیه های شرقی سوریه انجام می دادند و جذب برخی از این افراد و انتقال آنها به گروه های تروریستی از همان ابتدا هدف اعلانی واشنگتن را آشکار ساخت. جالب است که این مناطق حوزه عملیاتی داعش نیز هست و بر همگان آشکار شده که هدف آمریکا از حضور در التنف و شرق سوریه بیشتر حمایت از این گروه های تروریستی است.
مناطق شمال شرقی سوریه سرشار از منابع نفتی است و یکی از اقدامات آمریکا در همراهی با کردهای سوریه همین امر بوده است. یعنی آمریکایی ها در ازای دادن سلاح به کردهای سوریه، به احداث پایگاه های نظامی اقدام کردند اما محل احداث این پایگاه ها را در کنار چاه های نفت شمال شرق سوریه قرار داده اند. این نشان می دهد آمریکایی ها صرف نظر از حمایت از تروریست ها در سوریه، به دنبال غارت منابع نفتی این کشور نیز هستند؛ موضوعی که تاکنون توسط شرکت های آمریکایی انجام شده است.
شمال سوریه در آینده محل نزاع و درگیری بازیگران با یکدیگر خواهد بود و به همین دلیل است هر بازیگری از هم اکنون به دنبال استقرار نیروها یا گروه های نیابتی خود در این منطقه است. نگاه آمریکایی ها به منطقه صرفاً حمایت از کردهای سوریه یا حمایت از گروه های تروربستی نیست، بلکه نگاهی کلان تر به موضوع دارند و آن حمایت از کردهای عراق برای بازیگری آنها در عراق و حتی سوریه است.
در واقع می توان گفت، آمریکا از سویی به دنبال تحریک کردهای عراق در راستای دوگانگی آنها با دولت عراق است و ازسوی دیگر همین سناریو را در رابطه با کردهای سوریه دنبال می کند و به دنبال ایجاد اختلاف کردها با دولت سوریه است. این به منزله برنامه ریزی آمریکا برای آینده و ایجاد چالش برای دولت های عراق و سوریه با ابزاری به نام کردهاست. هرچند که تاکنون نیز از این ابزار در عراق با حمایت از طرح استقلال خواهی و هم در سوریه با حمایت های نظامی از خود نشان داده است.
ورود بازیگرانی همچون عربستان به این پروژه نشان دهنده دو موضوع است:
1. بسیاری از گروه های تروریستی موجود در سوریه که از جانب آمریکا حمایت می شوند، به وسیله برخی کشورها همچون عربستان سعودی حمایت مالی می شوند. در واقع نقش عربستان در این موضوع حمایتی از نوع مالی است.
بدنه اصلی ارتش مغاویر الثوره افراد سابق ارتش سوریه که اتفاقاً دارای گرایش های ناسیونالیست عربی نیز هستند، تشکیل می دهد. هرچند رأس این ارتش از افسران آمریکایی تشکیل شده، اما بدنه آن از افراد سابق ارتش سوریه یا افراد بادیه نشین مرکز سوریه هستند که با حمایت های مالی عربستان و در ازای پرداخت حقوق های ماهانه به این گروه پیوسته اند.
شمال سوریه در آینده محل نزاع و درگیری بازیگران با یکدیگر خواهد بود و به همین دلیل است هر بازیگری از هم اکنون به دنبال استقرار نیروها یا گروه های نیابتی خود در این منطقه است
2. آمریکا در شمال شرق سوریه حاشیه امنی برای خود احساس می کند و به همین دلیل است تمرکز خود را بر این محور قرار داده است. آمریکایی ها در مرز التنف اعتقاد دارند ممکن است حملاتی به آنها انجام شود، کما اینکه این اتفاق افتاده است. در شرق سوریه که حوزه نفوذ خاصی ندارند و مرز بوکمال در اختیار دولت سوریه است، در جنوب سوریه نیز بازیگر خاصی وجود ندارد، غرب و تا حدودی شمال غرب سوریه نیز که محدوده نفوذ روسیه است و پایگاه های دریایی و هوایی روسیه در این مناطق قرار گرفته اند. بنابراین آمریکایی ها معتقدند در صورت اقدام ارتش سوریه علیه تروریست ها در ادلب و پاکسازی این استان از تروریست ها، احتمالاً مقصد بعدی ارتش سوریه شمال این کشور باشد.
باتوجه به موارد ذکر شده نیز تنها حوزه نفوذ موجود برای آمریکایی ها همین منطقه شمال و شمال شرق است و چنانچه ارتش سوریه به دنبال مصالحه با کردها برای آزادسازی این مناطق باشد، حضور واشنگتن مانع از انجام چنین اقداماتی می شود. در واقع آمریکایی ها این پیام را مخابره خواهند کرد که حضور آنها مانع از انجام عملیات آتی دولت سوریه خواهد شد.
حمایت آمریکا از گروه های تروریستی بر همگان آشکار است، اما آن چیزی که باید به آن پرداخته شود؛ هدف واشنگتن از چنین اقداماتی است. آمریکا در مقطع کنونی به دنبال مشروعیت زایی به اقدامات خود در حمایت از گروه های تروریستی است. به دلیل اقدامات تروریستی داعش، واشنگتن از این گروه حمایت های غیرمستقیم، اما از بعضی گروه ها همچون ارتش مغاویر الثوره حمایت مستقیم انجام می دهد. نگاه آمریکایی ها در منطقه صرفاً نگاه نظامی صرف نیست و ابعاد اقتصادی و به ویژه انرژی محور نیز پیدا کرده است. دسترسی راحت و انتقال آسان این انرژی همواره برای آمریکایی ها مهم بوده است و در این راستا گروه های نیابتی ابزار مهمی برای رسیدن به این هدف هستند.