به گزارش راهبرد معاصر؛ کمیسون مشترک برجام جمعه ۷ تیرماه ۹۸ در یک اقدام غافلگیر کننده(چند روز پیش، موگرینی طی یک نشست خبری حتی از پاسخ دادن به خبرنگاران در مورد زمان اجرای INSTEX طفره می‌رفت) از راه‌اندازی اینستکس پرده برداشت و طی یک بیانیه ۹ بندی به کار خود خاتمه داد که نگارنده، در ادامه به بررسی مفاد برخی از بندهای این بیانیه که حائز اهمیت بیشتری هستند خواهد پرداخت.
بند ۳: انداختن مسئولیت شکست برجام بر دوش ایران
در این بند با ادبیات زیرکانه‌ای، از برجام به عنوان یک عنصر کلیدی عدم اشاعه سلاح هسته‌ای و صیانت از امنیت و ثبات منطقه‌ای خصوصا در پرتو تنش‌های جدید، تعبیر شده و ایران متهم به ساخت بمب اتم شده است. گویی این برجام بوده که ترمز ساخت سلاح اتمی در ایران را کشیده است و باید از این ابزار عدم اشاعه و صلح و ثبات امنیت در منطقه و جهان، صیانت کرد!
این گزاره به حدی گریز و گذرگاه‌های دیپلماتیک را برای ایران تحدید کرده است که در صورت اجرایی شدن گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران، تمامی هزینه‌های شکست این توافق(برجام) را به دوش ایران بگذارد؛ آن هم با وجود خروج یکطرفه امریکا از برجام و انفعال مفرط اروپا در مواجهه با این اقدام امریکا!
بند ۴: اینستکس بدون خرید نفت ایران؛ کمتر از هیچ
مفاد این بند صرفا آکنده از "ابراز تاسف مکرر" نسبت به رفع نشدن تحریم‌ها و همچنین "تلاش" برای "کاهش آثار منفی خروج امریکا از برجام" است؛ همچنان که می‌بینید این تلاش‌ها بعد از یکسال و اندی از خروج امریکا از برجام به نتیجه نرسیده و اقدامات اروپا در حد حرف و بیانیه باقی مانده است!
همچنین، گویا پس از فراز و نشیب‌ها و بدقولی‌های فراوان، INSTEX بالاخره راه‌اندازی و وارد فاز عملیاتی شده که یک قدم رو به جلو محسوب می‌شود که نتیجه مقاومت و ایستادگی ایران است اما، منبع مالی اینستکس نباید خط اعتباری اروپا(بدون خرید نفت از ایران) بلکه باید یک کانال تهاتری نفت با کالا باشد.
یعنی اگر اروپا وارد خرید نفت از ایران نشود، اینستکس هیچ عایدی ویژه‌ای برای ایران نخواهد داشت غیر از اینکه ایران را به اروپا مقروض کرده و در این صورت میزان این منابع بشدت محدود خواهد بود و عملا هیچ آورده‌ای را برای ایران نخواهد داشت. خصوصا اینکه ایران باید از منابع دیگر ارزی خود بدهی‌های اینستکس را تسویه کند و عواقب این سناریو با توجه به محدودیت‌های منابع ارزی ایران و تخریب هر چه بیشتر بخش تولید(خصوصا بخش کشاورزی) از محل واردات بی رویه به مراتب بیشتر از عواید آن خواهد بود!
لذا پس از طی یک دوره زمانی میان مدت شاهد وابستگی شدید به واردات خواهیم شد که با در نظر گرفتن تخریب و بی نظمی در بخش تولید، باز هم شاهد از دست رفتن قدرت چانه‌زنی کشور در مقابل زیاده‌خواهی‌های امریکا و اروپا(برجام منطقه‌ای و موشکی) خواهیم بود.
بند ۵: و ما ادراک بند ۵!
به زعم نگارنده شاه بیت این بیانیه در این بند خلاصه شده و اهداف امریکا و اروپا در مفاد این بند مستتر است!
در این بند آمده است: "اعضا همچنین در میان سایر موضوعات مختلف مطرح، پیشرفت خوب در پروژه مدرن‌سازی رآکتور تحقیقاتی اراک و پروژه تبدیل تاسیسات فردو برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار، آنگونه که در برجام پیش‌بینی شده، را مورد توجه قرار دادند. اعضا بر اهمیت این پروژه‌ها از منظر عدم اشاعه هسته‌ای تاکید کردند. در خصوص پروژه اراک، اعضا، مشخصا از پیشرفت‌های حاصله توسط روسای مشترک کارگروه اراک یعنی چین و انگلستان، از جمله امضای قرارداد «تجزیه و تحلیل حالات گذرای رآکتور» بین ایران و چین، استقبال کردند. کمیسیون مشترک مجددا تعهد قاطع خود برای حمایت کامل از این پروژه‌های هسته‌ای، از جمله تکمیل به موقع پروژه مدرن‌سازی رآکتور تحقیقاتی اراک و تامین تجهیزات لازم برای آن را مورد تأکید قرار داد. اعضای همچنین در جریان گزارش فعالیت‌های جاری در حوزه همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز در چارچوب پیوست شماره سه برجام نیز قرار گرفتند."
اگر نیک بنگرید یکی از اقدامات ایران در گام دوم کاهش تعهدات برجامی که قرار است از ۱۶ تیرماه به مرحله اجرا در آید " توقف بازطراحی راکتور آب سنگین اراک" است که از قضا جدی‌ترین دغدغه اروپا و امریکا ( بخوانید گرفتن آخرین ابزار چانه‌زنی ایران در بُعد هسته‌ای و باز شدن پرونده برجام منطقه‌ای-موشکی است چرا که پس از پوچ کردن دست ایران از موضوع هسته‌ای، طی چند سناریوی بهانه‌گیری در کوتاه مدت، پرونده یا تحریم یا موشک و منطقه، باز خواهد شد ) برای دست نیافتن ایران به سلاح اتمی است.
در صورت کرنش دولت روحانی و اجرایی نشدن گام دوم کاهش تعهدات برجامی که به نظر می‌رسد طی چند روز آینده با عملیات روانی و رسانه‌ای سنگین از طرف جریان غربگرا و بزک کننده برجام مبنی بر آغاز راه‌اندازی اینستکس و امتیازگیری از طرفین برجام، پیگیری خواهد شد، نتیجه Chicken Game بین ایران و امریکا به نفع امریکا به پایان رسد و این یعنی ثبات مصنوعی اقتصادی طی یک تا دو سال و سپس تنگ شدن حلقه محاصره اقتصادی با زیرساخت کاتسا از طریق دستیابی امریکا به ساختار اقتصادی ایران به واسطه اجرای FATF و خودتحریمی و سیاه و سفید کردن اقتصاد کشور که در این مجال نمی‌گنجد.
بند ۷: خنثی‌سازی گام اول کاهش تعهدات برجامی ایران در ازای راه‌اندازی ناقص اینستکس
مفاد این بند نیز در واقع خنثی‌سازی گام اول کاهش تعهدات برجامی ایران به ازای راه‌اندازی اینستکس است حال آنکه تعهدات اروپا در برجام، بیش از راه‌اندازی "شوخی تلخ اینستکس" بوده مضافا اینکه نگارنده در تشریح بند ۴ بیانیه، به تفصیل به جزئیات منابع مالی راه‌اندازی اینستکس پرداخته است.
والسلام علی من اتبع الهدی
احمد جانجان
منبع: فارس