به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با گذشت بیش از ۲۲ ماه از پروژه جنگ دوم قره باغ هنوز موضوع «دالان تورانی ناتو» که به‌وسیله جمهوری آذربایجان و ترکیه با عنوان جعلی و بی پایه «کریدور زنگزور» نام برده می شود، به‌شدت در دستور کار ناتو با محوریت انگلستان و صهیونیسم بین الملل و با کارگزاری و پیمانکاری باکو و آنکارا قرار دارد.
دلیل این موضوع آن است که اصولاً پروژه جنگ دوم قره باغ نه برای آزادی قره باغ بلکه به عنوان پوششی برای اجرای «دالان تورانی ناتو» بود که تاکنون ناکام مانده است. مؤید این ادعا آن است که اگر جمهوری آذربایجان اراده مستقل برای آزادی قره باغ داشت، باید در ۲۶ سال از آتش بس ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۰ برای این موضوع، اقدامی هرچند محدود و گام به گام انجام می داد و با آگاهی از مخالفت آمریکا، انگلستان و فرانسه با هرگونه عملیات نظامی، منفعلانه بر ادامه فعالیت گروه مینسک اصرار نمی کرد یا با توقف تبلیغات ایران ستیزانه، دست‌کم به طرح و پیشنهاد تهران برای آزادی اراضی اشغالی این کشور پاسخ منفی نمی داد.
با وجود اینکه قرار بود دالان زنگزور در سال 2022 باز شود تا آذری ها از این دالان بهره برداری های اقتصادی مانند انتقال خطوط لوله گاز، نفت و کشیدن اتوبان داشته باشند، اما آذربایجان به این بهره دست نیافت و همچنان زیر فشار ترکیه است
به نظر می آید با تغییرات پارادایمی در نگاه بازیگران به تحولات اوراسیا، قره‌باغ نیز از سال ۲۰۲۰ به وجه المصالحه و ابزاری برای پیشبرد امیال ژئوپلیتیکی ناتو و صهیونیسم بین الملل تبدیل شده است که محوریت آن را ایجاد «دالان تورانی ناتو» با هدف ضربه زدن به منافع اساسی ایران، روسیه و چین تشکیل می دهد.
میرقاسم مؤمنی، کارشناس مسائل قفقاز درباره چرایی ازسرگیری منازعه و جنگ میان ارمنستان و آذربایجان به «راهبرد معاصر» گفت: در جنگ قبلی میان ارمنستان و آذربایجان روس ها با میانجی گری خود موفق به ایجاد صلح و ثبات موقت میان آذربایجان و ارمنستان شدند، به طوری که آذربایجان توانست بخش هایی از شهرهای مورد نظر را آزاد کند.
وی افزود: در توافق صلح قره‌باغ آذری ها بر سر باز کردن مسیر و دالانی از زنگزور توافق کردند تا به واسطه این مسیر بتوانند با نخجوان ارتباط پیدا کنند، اما بعد از گذشت دو سال و با توجه به اینکه علت جنگ ترکیه و آذربایجان در سال‌های گذشته همین موضوع بود، آذربایجان در راستای راهبرد خارج شدن از بن بست ایران و روسیه و بازپس گرفتن قره باغ و مسیر مد نظر خود در دالان زنگزور به ارمنستان حمله کرد.
این کارشناس مسائل قفقاز عنوان کرد: از دو سال گذشته تاکنون دو موضوع اتفاق افتاده که به حمله دوباره آذربایجان به ارمنستان منجر شده است؛ نخست، اینکه آذربایجان موفق به آزادی قره باغ نشد و هرچند قره باغ از دست ارمنی ها خارج شد، اما به دست روس‌ها افتاد. با توجه به اینکه قره باغ در دست روس ها بود و آذربایجان با روس ها به مانند ارمنی ها نمی توانست وارد جنگ شود، با وجود جلسات برگزار شده درباره زنگزور، این دالان همچنان بسته و به زیان آذربایجان تمام شده است.
میرقاسم مؤمنی گفت: با وجود اینکه قرار بود دالان زنگزور در سال 2022 باز شود تا آذری ها از این دالان بهره برداری های اقتصادی مانند انتقال خطوط لوله گاز، نفت و کشیدن اتوبان داشته باشند، اما آذربایجان به این بهره دست نیافت و همچنان زیر فشار ترکیه است. به همین دلیل آذربایجان با جنگ جدید به دنبال تحمیل فشار بیشتر به ارمنستان است تا به واسطه حضور روس ها در اوکراین بتواند از این فرصت به نفع خود استفاده کند.
وی درباره چرایی باز نشدن دالان زنگزور تأکید کرد: در صورت باز شدن این دالان، اروپا از مسیر آذربایجان می تواند بخشی از انرژی مورد نیاز خود را تأمین کند. علاوه بر این، از نظر سیاسی و امنیتی باز شدن دالان زنگزور برای ایران در وضعیت فعلی خوب نیست.
این کارشناس مسائل قفقاز در زمینه حفظ منافع ملی در این موضوع خاص گفت: وزارت امور خارجه باید از منافع ملی حمایت کند و به این موضوع تن ندهند که بدون حضور ایران طرف‌های دعوا به توافقی دست یابند، زیرا ایران با آذربایجان، ارمنستان و منطقه قره باغ مرز و مسیر مشترک دارد .
مؤمنی توضیح داد: طرف‌های منازعه برای حل موضوعات باید قائل به نقش ایران باشند. متأسفانه به دلیل کوتاهی وزارت امور خارجه و مسئولان مربوطه در دولت قبل، ایران به این موضوع وارد نشد و به صدور بیانیه اکتفا کرد؛ در حالی که ترکیه به عنوان نیروی صلح در این منطقه نیرو پیاده کرده، آن‌هم در حالی که این مناقشه ربطی به ترکیه ندارد.
میرقاسم مؤمنی کارشناس مسائل قفقاز تصریح کرد: مناقشه کنونی ایجاب می‌کند ایران وارد موضوع شود، زیرا اگر بدون رضایت ایران صلحی میان آمریکا، روسیه، آذربایجان و ارمنستان برقرار شود، قطعاً منافع ایران حفظ نمی شود. وزارت امور خارجه در این موضوع باید میانجی گرانه برخورد کند و هرگونه توافقی میان طرف‌ها باید منوط به رضایت ایران باشد.