به گزارش راهبرد معاصر؛ دکتر سعید نمکی در نشست خبری شصت و ششمین اجلاس وزرای بهداشت منطقه مدیترانه شرقی و در بخش نخست صحبت‌هایش با اشاره به این که در این اجلاس کشور ایران میزبان خواهد بود، گفت: این نشست به ما مهلت طولانی نداد و ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن این موضوع را مدیریت کردیم. در طول سال‌هایی که اجلاس وزرای بهداشت برگزار می‌شد، امسال یکی از مهم‌ترین سال‌ها است؛ چرا که ما در اوج ایامی قرار داریم که می‌خواهند ایران را به عنوان یک کشور متخاصم در اذهان عمومی معرفی کنند. این نشست به ما فرصت تبادل اطلاعات با بزرگان نظام سلامت و افراد بلند مرتبه در سازمان بهداشت جهانی و یونسیف را به ما خواهد داد.
وی افزود: به عنوان اولین بار در این اجلاس یک شعار طراحی شده است؛ شعار "سلامت برای همه و توسط همه" که یک شعار مورد تایید است. همچنین اولین بار است که ما به عنوان میزبان قرار است بیانیه‌ای تحت عنوان بیانیه تهران منتشر کنیم که تا زمانی که مدارک سازمان بهداشت جهانی وجود دارد، نام این اجلاس به عنوان بیانیه تهران شنیده خواهد شد.
نمکی ادامه داد: ما در این نشست از دستاوردهای بزرگ جمهوری اسلامی ایران صحبت خواهیم کرد. عنوان کردن این دستاوردها به عنوان محلی برای رسیدن به صلح بین‌المللی خواهد بود و من امیدوار خواهم بود با کمک اصحاب رسانه بتوانیم این دستاوردها را به گوش مردم جهان برسانیم.
وی در ادامه در پاسخ به سوال مبنی بر مهم‌ترین موضوعات عنوان شده در این اجلاس گفت: امروزه تمام جهان بر این موضوع واقف شده است که اصلاح الگوی رفتاری و سبک زندگی مهم‌ترین عامل برای کاهش بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های غیر واگیر است. یکی از مواردی که در این اجلاس به آن می‌پردازیم اصلاح سبک زندگی است و در ادامه در رابطه با نتایج بسیج ملی کنترل فشار خون گزارشاتی را در صحن اصلی این اجلاس در اختیار وزرای کشورهای منطقه خواهیم گذاشت.
وزیر بهداشت گفت: همچنین موضوعات دیگری در راستای سلامت عنوان خواهد شد. کنترل بیماری‌های واگیر و غیر واگیر منطقه‌ای، سبک زندگی و مهارت زندگی، بیماری‌های قابل پیشگیری در نوزادان، کودکان و نوجوانان، توجه به نظام پرستاری به ویژه خدمات پرستاری در منزل و کاهش زمان نگهداری بیمار در بیمارستان به ویژه برای سکته‌های مغزی، تقویت پاسخ سلامت عمومی به مصرف مواد، نقش مهم این نشست برای ایجاد صلح منطقه‌ای و همچنین در عرصه بین‌الملل.
دستاوردهای دارویی ایران
وی در ادامه با اشاره به دستاوردهای دارویی جمهوری اسلامی ایران، گفت: در هیچ اجلاسی در سازمان بهداشت جهانی و سایر جلسات امکان ندارد که در خصوص مباحث دارویی صحبت نکنیم. نشست وزرای بهداشت منطقه مدیترانه شرقی در تهران به ما فرصت می‌دهد تا افتخارات دارویی کشور را به گوش جهانیان برسانیم. کشوری مانند ما در منطقه وجود ندارد که ۹۷ درصد داروهای مورد نیازش را خودش تامین کند. ما می‌توانیم این موضوع را به عنوان یک تجربه موفق به گوش جهانیان برسانیم.
مظلومیت مردم ایران برای تامین غذا و دارو را به گوش جهان می‌رسانیم
نمکی همچنین با اشاره به تحریم‌های ظالمانه آمریکا در حوزه غذا ودارو گفت: این نشست فرصتی خواهد بود تا مظلومیت مردم کشور را برای تامین غذا و دارو به گوش جهان برسانیم و جهانیان بدانند علیرغم ادعای آمریکا که می‌گوید محدودیتی برای تامین غذا و دارو برای کشور ایجاد نکرده، ما چه راه‌های غیر معمولی را برای فراهم کردن غذا و دارو طی می‌کنیم. همچنین در این راستا مدارک و مستندات حرف‌هایمان را در نشست ارائه خواهیم کرد.
وی ادامه داد: باید از چند منظر به این نشست نگاه کرد؛ این نشست ویترینی برای نشان دادن فعالیت‌های جمهوری اسلامی طی چند دهه اخیر است. باید بتوانیم دیگران را قانع کنیم که ملت ایران مظلوم واقع شده است و از طریق وزرای بهداشت حاضر در این اجلاس حرف خود را به گوش جهانیان رسانده و از این دیپلماسی سلامت استفاده کنیم.
وزیر بهداشت افزود: هم گرایی می‌تواند با تبادل تجارب بین کشوها اثرگذار باشد و توصیفاتی از خدمات ما در حوزه phc را به گوش جهان برسانیم.
تعهدات ایران به سازمان جهانی بهداشت برای ریشه‌کن کردن بیماری‌های واگیر
نمکی در ادامه در خصوص تعهدات کشور به سازمان بهداشت جهانی در خصوص ریشه‌کن کردن بیماری‌های واگیردار، گفت: در ریشه کن کردن بیماری‌های واگیر از اهداف‌مان جلوتر هستیم. تنها شاخصی که در دستاوردهای mdg چندان مطلوب نبوده است، بیماری HIV بوده که آن هم متوجه حوزه شناسایی بیماری نیست بلکه، شناسایی و ثبت موارد به شکل ۱۰۰ درصدی اتفاق افتاده، اما در میان درمان افراد شناسایی شده، تنها تا ۹۰ درصدشان برای درمان موفق بوده‌ایم. در حذف تراخم و کزاز بندناف و... اما بسیار جلوتر از تعهدات‌مان قرار داریم.
نمکی در ادامه اظهار کرد: ما در وزارت بهداشت در خصوص مالیات بر دخانیات و مسائل مرتبط با آن تنها می‌توانیم مطالبه‌گر باشیم؛ چراکه تصویب و اجرای قوانین مربوط به بخش‌های دیگر است، اما تا اینجا ما نقش خود را به خوبی ایفا کرده‌ایم.
وی در ادامه درباره همکاری‌های صورت گرفته با کشور همسایه آذربایجان گفت: تاکنون مراودات خوبی بویژه در حوزه دارویی با این کشور داشته‌ایم، اما رابطه فعلی باید بهبود یابد. به دانشگاه‌های علوم‌پزشکی منطقه مرزی مربوطه ابلاغ کرده‌ایم تا خدمات پذیرش بیمار را از کشور همسایه به نحو شایسته انجام دهند و اینگونه پیشرفتی در توریسم سلامت نیز خواهیم داشت.
نمکی در خصوص امنیت غذایی به نقش مهم رصد مواد غذایی از مزرعه تا سفره اشاره کرد و افزود: در این زمینه علاوه بر اقداماتی که ما در وزارت بهداشت انجام می‌دهیم، نیاز به همکاری بیشتر با سازمان دامپزشکی وجود دارد. از نظر بنده تامین غذای سالم حتی از دارو نیز مهم‌تر است و در این راستا، یکی از مباحث اصلی نشست وزیران بهداشت منطقه، موضوع غذا و تاثیر آن بر سلامت خواهد بود.
وی در ادامه به نقش اینگونه اجلاس‌ها برای مطرح کردن دستاوردهای کشور اشاره کرد و گفت: شناساندن پوشش همگانی سلامت که مقدمه و زیرساخت بهداشت اولیه است، از اهداف ما بوده و علیرغم گستردگی کشور، ما یکی از کشورهایی هستیم که به این پوشش ۱۰۰ درصدی رسیده‌ایم.
دکتر سعید نمکی در ادامه نشست خبری امروزش با خبرنگاران، درباره افزایش قیمت دارو نیز گفت: ما با داروهایی طرف بودیم که چون تولید آن صرفه اقتصادی برای تولید کننده نداشت با پنج برابر قیمت وارد کشور می‌شد. در این زمینه در مورد داروهای خاص قیمت‌ها تا دو برابر افزایش پیدا کرد که منجر به آن شد تا تولید کننده دلگرم شده و از واردات دارو بی‌نیاز شویم. با این افزایش قیمت باز هم قیمت دارو یک پنجم قیمت واردات ماند. البته در این زمینه باید با بیمه همفکری‌هایی شود.
دستور وزیر بهداشت درباره افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی
وزیر بهداشت در ادامه صحبت‌هایش در خصوص افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی نیز گفت: سابق بر این، این گونه بود که برای رشته‌های تحصیلات تکمیلی دو سهمیه وجود داشت که نفر اول در رتبه اول جذب شده و رتبه دوم از افراد سهمیه‌دار انتخاب می‌شد. این اتفاق دو اثر داشت؛ اول آن که باعث سرخوردگی جوانان دارای زیر رتبه ۱۰ می‌شد و دوم آن که ذهنیت نابجا و غلطی در خصوص خانواده‌های شهدا ایجاد می‌شد که به هیچ عنوان ذهنیت روایی نبود. وی افزود: به همین علت بنده دستور دادم معادل سهمیه‌ها ظرفیت تحصیلات تکمیلی بالا رود؛ یعنی نخبه فکر نکند کسی جایش را گرفته است؛ یعنی اگر قرار بود به عنوان مثال ۲۰ نفر را پذیرش کنیم، گفتیم آن تعداد از سهمیه ایثارگران و خانواده شهدا را کنار بگذارید و از بین داوطلبین آزاد زیر رتبه ۱۰ را جذب کنید.
ماجرای ایدز در لردگان
نمکی در ادامه صحبت‌هایش با اشاره به ماجرای ایدز در لردگان، گفت: حدود ۴۰ هزار بیمار اچ ای وی مثبت در کشور شناسایی شده‌اند که هیچکس نمی‌داند که این افراد کجا هستند. بنابراین ما مَحرم مردم مملکت هستیم. درباره لردگان نیز این اولین بار است که مشخص شد که بیماران مبتلا به این بیماری متعلق به یک منطقه خاص هستند که این را هم ما اعلام نکردیم، بلکه ما از چند ماه قبل در جریان این قضایا بودیم و داشتیم با شدت و به صورت چراغ خاموش با حفظ محرمانگی و عزت مردم آن منطقه، روی آن کار می‌کردیم.
ایدز از طریق سرنگ آلوده علمی نیست
وی افزود: ناگهان به دلایلی که خیلی آن‌ها را باز نمی‌کنم، با بیان این موضوع از سوی یکی از عزیزان و جلب بهورز زحمتکش آن منطقه این ماجرا مطرح شد. ما می‌دانستیم که بحث انتقال از سرنگ آلوده، علمی نیست. من به‌عنوان ایمونولوژیست که ۳۰ سال است در این حوزه معلمی میکنم، می‌دانم که چنین حرفی علمی نیست.
نمکی تصریح کرد: اتفاقی که افتاد بهره‌برداری ناصواب بیگانگانی بود که می‌خواستند پروژه خود را پیش برند و موضوع بلافاصله بر روی آنتن خبرگزاری‌های آن طرف رفت و بلافاصله برخی از عناصر ضد انقلاب در خارج مصاحبه کردند و این موضوع را به عنوان کار زشت نظام ارائه خدمت جلوه دادند و اذهان عمومی را مشوش کردند که سرنگ آلوده به اچ ای وی در نظام ارائه خدمات کشور باعث این موضوع شده است.
وی تاکید کرد: آنقدر اعتماد مردم به نظام ارایه خدمات بالا است که ما برای غربالگری فشار خون ۲۰ میلیون نفر را پیش‌بینی کرده بودیم، اما نزدیک به ۳۱ میلیون نفر مراجعه کردند. خیلی برایشان سنگین بود که نظام ارائه خدمت این کشور آنقدر وجاهت دارد که مردم به آن اعتماد دارند و مراجعه می‌کنند. بلافاصله قرار بود که طرح کشوری کنترل دیابت را در برنامه بگذاریم، اما در پیک این تصمیم آمدند و ذهن مردم را مشوش کردند که نظام سلامت ایران می‌خواهد تست قند خون انجام دهد و مردم به این صورت آلوده شدند. می‌خواستند ذهن مردم را مشوش کنند تا این اقدام انجام نگیرد.
ماجرای نامه وزیر بهداشت
نمکی ادامه داد: ضمن اینکه به هر حال ما کاملا این جمعیت را تحت پوشش قرار دادیم و مراقبت می‌کنیم. همراهی مردم روستا بسیار خوب است. اینکه نامه بنده را پررنگ کردند هم نوعی شیطنت بود. بنده اعلام کردم که این انتقال حاصل مواردی از قضا روابط نامطلوب بوده است که آن را برای مردم به عنوان روابط نامشروع جنسی تفسیر کردند. درحالیکه من هیچ گاه چنین جسارتی را به مردمان آن منطقه نداشتم. وقتی ما از نامطلوب صحبت می‌کنیم منظورمان یک پروسه اقدامی و اجرایی است که می‌تواند مطلوب یا نامطلوب باشد که با نامشروع متفاوت است. بچه دو ساله یا خانم پاکدامنی با مردی زندگی کرده که آن مرد به هر دلیل چندین سال قبل آلوده شده، چطور می‌توان گفت که رابطه نامشروع داشته است. بنابراین در تفسیر این موضوع هم بدجنسی شد.
نمکی با بیان اینکه ما مردم را تحت نظر داریم، گفت: علی رغم تلخی این ماجرا یک پیام مثبت هم داشت و آن این بود که اچ آی وی مهم است. سال‌ها پیش ۲۵۰ اچ آی وی مثبت در این کشور داشتیم که بنده کمیته کشوری مبارزه با ایدز را راه انداختم. آن روز به ما حمله کردند که ۲۵۰ مرد اچ آی وی مثبت اینقدر بلوا می‌خواهد؟. گفتم این نوک کوه یخ است و اگر بی‌توجهی کنید غرق می‌شوید. خوشبختانه امروز حقانیت آن حرف ۳۰ سال قبل مشخص شد که ما باید به این موضوع بپردازیم. ما باید متناسب با فرهنگ و اقلیم و اعتقادات‌مان اطلاع رسانی کنیم و به مردم آموزش دهیم و همه از جمله رسانه‌ها باید به ما کمک کنند تا دامان مردم بیشتری را به دلیل ناآگاهی نگیرد.
وی تاکید کرد: عدد و رقم ما در زمینه این بیماری بسیار کمتر از چیزی است که اعلام می‌شود. باید به آموزش‌ها توجه کرده و بیشتر تلاش کنیم.
حمایت‌های روانی از مردم لردگان
وزیر بهداشت همچنین در زمینه حمایت‌های روانی از مردم لردگان، گفت: پیش از آن که این ایام پر التهاب آغاز شود، تیم‌های روانشناسی و روانپزشکی بالینی که پیش از این مرتبط با این موضوع هم کار کرده بودند، در قالب ۱۶ تیم به منطقه اعزام کردیم. همچنین مراکز جامع سلامت را برای مردم منطقه دایر کرده و خوشبختانه تاکنون با همکاری خوب مردم مواجه بوده‌ایم. از روز گذشته نیز انجام تست‌های تکمیلی مرتبط با اچ آی وی آغاز شده است و علاوه بر حمایت روانی، درمانی و دارویی، حمایت‌های دیگری هم از مردم به عمل آورده‌ایم. البته نمی‌توان از نقش حمایتگر بهزیستی در این میان غافل بود.
نمکی ماجرای لردگان را به عنوان یک حرکت مهم برای آغاز مشارکت‌های بین بخشی عنوان و اظهار کرد: مشکلات ایجاد شده در بیماری ایدز، تنها متوجه نظام سلامت نیست، بلکه مشکل ناشی از فرآیند مدیریت اجتماعی یک کشور است. مگر ما در تصادفات جاده ای چقدر مقصریم یا نقش وزارت بهداشت در خشونت های اجتماعی و بروز حادثه برای افراد چه میزان است؟. اما اگر یک لحظه از خدمت رسانی غافل شویم، بزرگترین لطمه‌ها به سلامت مردم وارد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه وزارت بهداشت در زمینه آموزش‌های لازم برای شناخت بیماری اچ آی وی موثر است، گفت: البته باید توجه کرد که ما در این بین جزء کوچکی از یک کل هستیم و باید پذیرفت که معضلی به نام اچ ای وی در این مملکت وجود دارد.
توطئه دشمن با طرح مبحث آلودگی سرنگ وارداتی
وی در ادامه به اقدامات دشمن برای زیر سوال بردن خدمات به ویژه در نظام سلامت اشاره و اظهار کرد: شاهد بودید که هفته گذشته نامه ای از قول من جعل شد که با پیگیری های انجام شده متوجه شدیم که اولین محل انتشار آن در خارج از کشور بوده است. توجه کنید که در این موضوع دیگر تنها وزیر مطرح نیست. من خاک پای این ملت هستم، اما عده ای همواره به دنبال تخریب دستاوردهای جمهوری اسلامی هستند. عده‌ای مباحثی مبنی بر ورود سرنگ وارداتی آلوده به کشور را مطرح می‌کنند. بنده صراحتا اعلام میکنم که آلودگی از طریق سرنگ وارداتی وجود ندارد و طرح این مباحث توطئه‌ای بیش نیست.
برنامه وزارت بهداشت برای حذف بیماری‌های بومی
وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره مهم‌ترین بیماری‌های واگیری که وزارت بهداشت را نگران می‌کند، گفت: وزارت بهداشت برای بیماری‌های بومی در کشور برنامه دارد. یک روز بیماری مالاریا در کشور یکی از موارد تهدید کننده سلامت محسوب می‌شد که شیوع بالایی داشت، اما اکنون در حال اخذ گواهینامه ریشه کنی مالاریا هستیم و هیچ کیس جدیدی در زمینه بروز مالاریا در افراد بومی کشور مشاهده نکرده‌ایم. همچنین در زمینه بیماری فلج اطفال نیز به ریشه کنی این بیماری رسیده‌ایم و تنها یک مورد جدید این بیماری گزارش شد که آن هم از کشور افغانستان آمده بود. بنابراین ما برای بیماری های بومی کشور برنامه داریم.
نمکی ادامه داد: حال برای کنترل بیماری‌هایی مانند تب کریمه کنگو و برخی بیماری‌های نوپدید که ممکن است به ویژه از کشورهای شرقی به ما سرایت کنند، یکی از اقدامات مهم ما مذاکره با کشورهای منطقه است تا بتوانیم یک برنامه مشترک در این حوزه ها داشته باشیم. متاسفانه برخی از این کشورها هم دچار ناامنی هستند و هم با مشکل سوءمدیریت مواجهند؛ به طوریکه از نظر اقتصادی منابعی برای پیشگیری از این بیماری‌ها قرار نمی‌دهند. در حال حاضر هم چنین بحث هایی وجود دارد و اگر واقعاً بخواهیم به سلامت شهروندان توجه کنیم باید این موضوعات را مورد توجه قرار دهیم.
تلاش برای تولید داخلی دو واکسن با همکاری هند و کوبا
وی در پاسخ به سوالی درباره تولید واکسن‌های جدیدی مانند پنوموکوک و روتاویروس گفت: باید توجه کرد که ایران در منطقه یکی از قدیمی‌ترین واکسن سازها بوده است و حدود یک قرن پیش ما با دو موسسه پاستور و رازی واکسن سازی می‌کردیم و به جز ما واکسن سازی در منطقه وجود نداشت.
نمکی با بیان اینکه در حال حاضر هم با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌ایم در ساخت واکسن دریچه تازه ای را باز کنیم، ادامه داد: به طوری که شرکت های دانش بنیان در زمینه ساخت واکسن ها اعم از دامی و انسانی به شدت ورود کرده اند. در عین حال قرار است دو واکسن پنوموکوک و روتاویروس به پروتکل واکسیناسیون کشوری اضافه شوند که ساخت این دو واکسن را در داخل کشور با کمک هندی‌ها و و کوبایی‌ها پیش می‌بریم و امیدواریم از سال آینده بتوانیم دو واکسن پنوموکوک و روتاویروس ساخت داخل را با هزینه بسیار کم در کشور داشته باشیم.
سرانجام واکسیناسیون HPV
وی گفت: در زمینه واکسن HPV که برای سرطان‌های دهانه رحم و برخی از سرطان های دیگر که ناشی از این ویروس هستند، نقش ایفا می‌کند، خوشبختانه یک شرکت دانش بنیان اقدام کرده و قرار شد که کار را در یکی از استان‌ها این واکسن را به صورت پایلوت آغاز کنیم و بعد از ارائه نتایج و تایید کمیته کشوری، واکسیناسیون آن را کشوری کنیم.
نمکی در پاسخ به سوال دیگری درباره ایجاد کانال واردات دارو و سایر کالاهای ضروری سلامت محور از طریق سازمان جهانی بهداشت، گفت: ما همه تلاش‌مان را می‌کنیم، اما بدانید که کمپانی‌های بزرگ دنیا تابع قواعد دولت یا سازمان های جهانی نیستند، بلکه تابع تجارت‌شان بوده و حاضر نیستند که تجارت شان تحت هیچ شرایطی مختل شود. البته ما به فعال سازی دیپلماسی امیدواریم و تاکنون هم از بخشی از این مسیرها استفاده کرده‌ایم. اما اینکه همه امیدمان را به این ببندیم که بعد از این‌اجلاس می‌توان از این اهرم استفاده کنیم، درست نیست. امیدواریم بتوانیم از این اجلاس برای فشار بر برخی از قدرت های بزرگ برای شکستن حلقه تحریم بهره بریم، اما اگر نتوانیم هم از این اهرم استفاده کنیم، باز هم ناامید نمی شویم و راه را برای تامین کالاهای اساسی مردم باز می‌کنیم، همانطور که در شرایط جنگ این اقدام را انجام دادیم.
دارو و تجهیزات پزشکی تحریم است
نمکی ادامه داد: علی رغم ادعای کاذب آمریکایی ها، دارو و تجهیزات پزشکی تحریم است و ما طی اجلاس مدارک و مستندات مظلومیت مردم کشور را اعلام می‌کنیم تا به گوش جهانیان برسد. البته برای گشودن راه‌های دیپلماتیک نیز جهت واردات دارو و تجهیزات تلاش خواهیم کرد.
کمبود داروهای اساسی نداریم
وی درباره وضعیت دارویی بیماران خاص نیز گفت: تا این لحظه اجازه ندادیم که هیچ بیماری در زمینه داروهای خاص دچار مشکل شود. گرچه ما به عنوان مدیران نظام سلامت سختی‌های زیادی را تحمل می‌کنیم، اما اجازه نمی‌دهیم بیماران فشاری را تحمل کنند. در این زمینه اولا بر تولید داخلی تکیه کرده‌ایم. به عنوان مثال در حال حاضر داروهای بیماران تالاسمی را در داخل کشور می‌سازیم. از سوی دیگر داروهای وارداتی را هم با مکانیزم‌های مختلف وارد می‌کنیم.
وزیر بهداشت ادامه داد: اما موضوع این است که از آنجایی که دارو را از مسیرهای غیرمعمول می‌آوریم، قیمت تمام شده برایمان بسیار گران‌تر می‌شود. در عین حال گاهی اوقات مجبوریم به دلیل فشاری که از سوی آمریکایی ها وجود دارد، دارو را مستقیما از کمپانی تولیدکننده نخریم. حال خطری که ممکن است این کار داشته باشد این است که در مواقعی استانداردهای دارو رعایت نشده باشد و یا جعلی باشد. البته پیش از ورود هر دارویی به بازار ما آن را تست می‌کنیم، اما اگر دل بسته باشیم به اینکه دارویی وارد کشور شده و در زمان توزیع متوجه شویم که دارو مشکل دارد مجبوریم آن را ریجکت و معدوم کنیم که همین موضوع باعث مشکلاتی در بازار می‌شود.
نمکی تاکید کرد: البته خوشبختانه طی چند ماه اخیر با مشکلات اینچنینی مواجه نشدیم، اما احتمال بروز این چالش وجود دارد. تا این لحظه خوشبختانه با همکاری همه دستگاه‌ها در زمینه داروهای اساسی کمبود قابل توجهی در بازار نداریم.