به گزارش راهبرد معاصر؛ در قسمت‌های قبلی پرونده در گفتگو با مسئولان اتاق بازرگانی مشترک ایران و کشور‌های ارمنستان، آذربایجان و عمان ظرفیت بازار کالا و خدمات آن‌ها و فرصت‌های تجاری مختلف برای ایران را بررسی کردیم و از اهمیت بالای ابزار دیپلماسی اقتصادی در رشد و توسعه‌ی تولید و صنعت کشور و رسیدن به منافع اقتصادی و البته موانع پیش روی آن و علل مختلف ضعف در این حوزه صحبت کردیم.
کشور ترکیه، اما در کشور‌های همسایه‌ی خاکی و حتی دریایی ایران یک ویژگی منحصر بفرد دارد و آن اینکه ترک‌ها علاوه بر این که بازار مناسبی با جمعیت 82 میلیونی و واردات 230 میلیارد دلاری برای ما دارند، یک بازیگر ماهر و موفق در تولید، صادرات و تجارت خارجی هستند.
در اثبات این ادعا می‌توان گفت که ترکیه نه تنها در کشور‌های منطقه بلکه در کشور‌های اروپایی یک رقیب جدی و پر توان برای چینی‌ها محسوب می‌شود و حتی در برخی کشور‌ها مثل ارمنستان که دارای روابط تیره و تار سیاسی است، اما حضوری پررنگ از خود نشان داده و بازار آنجا را قبضه کرده است. در عین حال ایران با اینکه ازنظر سیاسی، فرهنگی و تارخی با کشوری همچون ارمنستان روابط تنگاتنگ و حسنه‌ای دارد، اما سهم بسیار ناچیزی از بازار این کشور را به خود اختصاص داده است و این بدان معنی است که ما بجای استفاده از فرصت‌ها به منظور انتفاع اقتصادی فرصت سوزی کرده ایم و باید هر چه زودتر برای جبران آن با استفاده از روش‌ها و تجارب کشور‌های موفق از جمله ترکیه تلاش کنیم.
اقدامات دولت ترکیه برای حمایت از تولیدکنندگان و شرکت‌های نوپا
امروز در ترکیه هر کس شرکتی تاسیس کند و وارد عرصه تولید بشود، تا سه سال از مالیات معاف است و بیمه و حتی پول آب و برق شرکت را هم دولت می‌پردازد و زمین رایگان می¬دهد. یعنی امکانات فراهم می¬کند که شرکت بتواند رشد کند. کسی که در ترکیه شرکتی تاسیس کرده است و بخواهد در یک نمایشگاه شرکت کند، بین ۴۰ تا ۶۰ درصد هزینه¬اش را دولت می¬پردازد. همچنین هزینه¬های بازاریابی و هزینه پرواز و ... را برای تولیدکنندگانی که محصولات خود را در بازار کشور‌های دیگر عرضه می-کنند، می¬پردازد.
زمانی که آقای داود اوغلی وزیر امور خارجه ترکیه بود، گفت: هر وقت یک ترک در یک کشور خارجی کار تجاری بکند، من در همان شهر کنسولگری باز می¬کنم تا آن شخص بتواند مشکلات خود را به سرعت حل کند و مشکل دیپلماسی و اقامت و درگیری با مسائل فرهنگی اجتماعی در آن منطقه را نداشته باشد.
تعرفه بر واردات، راهی برای حمایت از تولیدکننده داخلی
در ترکیه، برای واردات تعرفه گمرکی وجود دارد. وقتی میزان واردات افزایش می¬یابد، تعرفه هم زیاد می¬شود. تعرفه واردات را تا حدی بالا می¬برند که تولید برای تولیدکننده داخلی صرفه اقتصادی داشته باشد. در آن¬جا، چون طبق قوانین نمی¬توانند واردات کالا را ممنوع کنند، تعرفه را بالا می¬برند. مثلا تعرفه را تا ۱۲۰ درصد بالا می¬برند که دیگر واردات برای کسی سودآور نباشد. اگر هم کسی خواست وارد کند، باید هزینه¬اش را بدهد.
حمایت دولت از کارآفرینان و صنایع پیشرفته
در حال حاضر، در ترکیه به یک کارآفرین ۲۵ هزار لیر (معادل ۶۰ میلیون تومان) وام بلاعوض و ۷۵ هزار لیر (معادل ۱۸۰ میلیون تومان) وام بلند مدت داده می¬شود. در این کشور، برنامه¬ریزی برای ایجاد صنایع high-tech است و به این گونه صنایع وام داده می¬شود. به کار جدید و با تکنولوژی بالا کمک می¬شود. اساساً وام تجاری به این معناست که به چیزی که جامعه به آن نیاز دارد، ولی آن را تولید نمی¬کند، وام داده بشود.
فرصت¬طلبی ترکیه برای ورود به بازار عمان
زمانی که دولت عمان با عربستان اختلاف پیدا کرد و از طرف عربستان تحریم شد، ترکیه با فروش آب و مواد غذایی متعدد به عمان، بازار این کشور را به خود وابسته کرد. در همان زمان، ما توانسته بودیم بازار رب گوجه فرنگی را راه بیندازیم که دولت یک شبه اعلام کرد که صادرات رب ممنوع شد. در این¬جا صادرکنندگان لطمه دیدند؛ ما مذاق¬ها را عادت داده بودیم، اما با این ممنوعیت، آن¬ها دوباره سراغ بقیه شرکت¬ها رفتند بنابراین باید فرصت طلبی در تجارت خارجی و صادرات کالا و خدمات به سایر کشور‌ها را از ترکیه یاد بگیریم. البته در زمانی که نیاز داخلی وجود دارد، باید صادرات را کاهش داد. باید برای صادرات محصولی مثل گوجه¬ فرنگی برنامه داشته باشیم؛ بدانیم که چقدر صادرات داریم، چقدر مصرف داخلی داریم، یا مثلاً چقدر نیاز به قوطی داریم که یک دفعه مشکل پیدا نکنیم.
تامین مالی از طریق جذب سرمایه¬گذار خارجی
دولت ترکیه دو سال است که می¬گوید برای زیرساخت¬ها مثل اتوبان، پل¬سازی و ... هیچ بودجه¬ای اختصاص نمی¬دهد. تمام زیرساخت¬های بزرگ را هر کس که می¬خواهد داشته باشد، باید تامین مالی کند؛ یعنی بخش خصوصی و با کمک سرمایه¬های خارجی هزینه¬ زیرساخت¬ها را تامین کند. اما در کشور ما، بخش زیادی از بودجه برای زیرساخت¬ها صرف می¬شود.
لزوم هماهنگی میان نهاد‌های داخلی در امر تجارت
من به تمام سازمان¬های صنعت و تجارت استان¬ها نامه نوشتم و گفتم که اقلام صادراتی استان خود را به ما بگویید که به ترکیه اعلام کنیم؛ اما فقط یک استان و آن هم برای معدن¬هایش به ما پاسخ داد. یعنی سازمان¬های تجارت استا¬ن¬ها به نامه اتاق بازرگانی ایران و ترکیه پاسخی نداد؛ در حالی که وقتی ما می¬خواهیم به ترکیه صادرات انجام بدهیم، باید مشخص باشد چه محصولاتی قرار است صادر بشود و به طرف ترک اعلام شود.
ترکیه برای ما پایگاه پرتاب است، یعنی اگر شرکتی یا محصولی داریم، می¬توانیم از طریق ترکیه آن را به اروپا صادر کنیم. این کار را می¬توانیم در چهره یک ترک یا ایرانی یا در چهره یک شرکت مشترک انجام دهیم. متاسفانه ما در بعضی از استان¬ها محصولاتی داریم، اما استان دیگر آن را نمی¬داند، برای این که سایت اینترنتی ندارند. دنیای امروز، دنیای در‌های باز است؛ ما به سایت¬های دوزبانه نیاز داریم.
ضرورت تشکیل اتحادیه¬های بزرگ و تبلیغات موثر محصولات
ما در ایران باید فدراسیون¬هایی داشته باشیم که از ترکیب اتحادیه¬های صنفی به وجود بیایند، این که هر استان برای خودش یک اتحادیه درست می¬کند، این¬ها باید به هم وصل بشوند؛ بعد با کشور‌های دیگر ترکیب شوند و کنفدراسیون تشکیل دهند. این کنفدراسیون¬ها می¬توانند سایت¬های عظیمی داشته باشند، لیست محصولات خود را بگذارند و مراودات خارجی را کنترل کنند و با هم¬دیگر ارتباط برقرار کنند.
مثلاً اتحادیه خشکبار به من مجله¬ای فرستاده که در آن تبلیغات خشکبار است و به اعضای خودشان ارسال می¬شود. من تماس گرفتم و گفتم این¬ها را به جای این که برای هم¬دیگر بفرستید، به زبان انگلیسی و ترکی استانبولی تهیه کنید تا من به اتاق¬های ترکیه بفرستم تا بدانند خشکبار فروش¬ها چه کسانی هستند و بتوانند با آن¬ها ارتباط برقرار کنند.
ابراهیمی: فرصت طلبی در تجارت‌خارجی را از ترک‌ها یاد بگیریم / تسهیلات دولت ترکیه برای شرکت‌های نوپا
استفاده از انبار مشترک برای فروش محصولات و معاملات نقد و پایاپای
ما در ایران کالا‌های زیادی داریم که می¬توانیم به خارج صادر کنیم. مواد معدنی زیادی داریم که در آن¬¬ها منحصر هستیم. من در اتاق معدن به تولیدکنندگان سنگ گفتم برای این که به ترکیه سنگ صادر کنید، یک محلی برای نمایش ایجاد کنید تا محصولات شما را ببینند. بنده بار‌ها به پتروشیمی گفته¬ام که محصولات پتروشیمی شما را می¬خرند، اما، چون ما مشکل بانکی داریم، محصولات خود را در انبار در ترکیه بیاورید تا معادل آن را نقد به شما بدهیم. متاسفانه ما هنوز انبار کردن کالا در یک کشور دیگر برای فروش را عملیاتی نکرده¬ایم. در حال حاضر، روسیه دود صنعتی خود را به ترکیه می¬برد و انبار می¬کند و کارخانجات لاستیک سازی و رنگ سازی ترکیه، دود صنعتی را از آن انبار می¬برد. در حالی که ما ۱۱ کارخانه دود صنعتی داریم. باید یک انبار مشترک در آن¬جا ایجاد شود تا هر کس بار خودش را در آن قرار دهد و کارخانه¬هایی که به آن نیاز دارند، از آن¬جا بخرند. به این ترتیب، کالا را نقد قرار می¬دهند و می¬توانند پایاپای جنس بخرند.
منبع: خبرگزاری دانشجو