به گزارش راهبرد معاصر؛ بازار سرمایه درحال خالی شدن از هیجانی است که در چند هفته اخیر رشد فزاینده ای به خود گرفته بود. کاهش نرخ سود بانکی و تصمیماتی از این دست سرمایه ها را به بازار بورس و بازارهای موازی چون ارز و سکه هدایت کرده است. بانک ها نیز به صف خریداران سکه پیوسته اند و بازار سکه و ارز قیمت های عجیبی را تجربه می کنند. کامران ندری اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) دراین گفتگو روند پر شتاب قیمت بازارهای موازی بازار بورس را تحلیل کرده است.
بانک ها نیز در حال خرید سکه هستند، آیا حضور بانک ها در بازار طلا و سکه ناشی از معامله سکه در بازار بورس است؟
تا پیش از روال کنونی بازار سرمایه که سکه هم در آن معامله می شود، سکه به صورت پیش خرید عرضه می شد که بعد از مدتی متوقف گردید. فروش سکه به غیر از بازارهای سنتی و روال معمولی این روزها، از سوی بانک های مشخصی دنبال می شود. خریداران با دریافت گواهی سپرده طلا متناسب با قیمت روز سکه در بانک ها سرمایه گذاری می کنند تا در سر رسید متناسب با قیمت سررسید سکه منابع مالی خود را از بانک خارج کنند. بانک ها به دستور بانک مرکزی برای جلوگیری از هر گونه مشکل و چالش مالی در آینده الزام به خریداری سکه معادل سپرده های طلایی یا گواهی سپرده های اعطا شده دارند، لذا بانک ها باید در قبال میزان گواهی سپرده طلایی که منتشر می کنند همان میزان ذخیره سکه داشته باشند. خرید سکه به دلیل سود آوری آن یک بار دیگر مورد توجه مردم قرار گرفته است، نقد شدن فوری سکه موضوع مهمی است اما از آن مهمتر سختی ها و خطرات نگهداری سکه در منزل است لذا این موضوع عامل اصلی استقبال از خرید گواهی های سپرده طلا به طور منطقی در شرایط فعلی است و چون بانک ها موظف به ذخیره صد درصدی برای سپرده ها شده اند تقاضای نظام بانکی برای خرید سکه در بازار افزایش یافته است، این مساله عامل مهمی در افزایش نرخ سکه است.
آیا افت شاخص ها در بازار بورس می تواند عامل تورم در بازارهای دیگری مثل ارز و سکه باشد؟
به هر حال در ابتدای سال رشد بسیار بالای بازار سرمایه قابل پیش بینی بود. وضعیت اقتصادی ایران به گونه ای است که معلوم بود شاخص در بازار سرمایه باید با افت رو به رو می شد و روند نزولی می یافت یا عایدی قیمت در سایر بازارها روند صعودی به خود می گرفت یا هر دو حالت رقم می خورد. این وضعیت از چند ماه پیش کاملا قابل پیش بینی بود، یعنی با روند نزولی شاخص بازار سرمایه مواجه شده ایم در حالی که قیمت سایر بازارها در حال افزایش است. بازار دارایی ها مثل ظروف مرتبطه هستند، نمی توان انتظار داشت یک بازار رشد بالایی داشته باشد اما سایر بازارها در سطح خاصی متوقف شوند. از این رو زمانی که با رشد بازار سرمایه مواجه می شویم انتظار می رفت که این رشد در جایی متوقف شود و روند نزولی به خود بگیرد، از این لحظه به بعد سایر بازارها روند صعودی به خود می گیرند. توازن ایجاد شده منجر به ایجاد تعادل در اقتصاد می شود، در واقع می توان گفت افزایش قیمت سایر بازارها نتیجه تصمیماتی است که در بازار پول در رابطه با نرخ بهره گرفته شده است.
کاهش نرخ سود بانکی به 15 درصد را در هجوم سرمایه ها به بازارها و افزایش دلالی موثر می دانید؟
خروجی یک باره کاهش نرخ سود بانکی که بدون توجه به وضعیت تورمی گرفته شده خروج سرمایه ها از بانک ها و هجوم به سمت بازار سکه و ارز است، بنابراین به هیچ وجه از این مساله نباید متعجب شد که چرا بازار سرمایه در حال سیر نزولی است و بازار سکه و طلا در حال افزایش قیمت است. به این نکته اشاره کردم که بازار دارایی ها مثل ظروف مرتبطه است یعنی سطح آب در این ظروف باید متعادل باشد، لذا نمی توان انتظار داشت بازار سرمایه در حال رشد باشد اما قیمت ارز، سکه و مسکن ثابت بماند. رشد بازار سکه و ارز، خودرو و مسکن نتیجه رشد نامتوازنی است که مسوولین با سیاست گذاری های خود بدان دامن زده اند. رصد صحبت های مسوولین در خصوص بازار سرمایه نشان می دهد آنها در هفته ها و ماه های گذشته تا چه حد در تشویق هدایت سرمایه ها به سمت بازار بورس موثر بوده اند، از آن طرف وقتی نرخ بهره را در بازار بین بانکی به حداقل رسانده اند واکنش طبیعی اقتصاد به تصمیمات دولت افزایش قیمت هاست. کارشناسان پیش از نوروز بر نگران کننده بودن روند رشد بازار سرمایه تاکید داشتند اما مسوولین بی توجه به این موضوع مردم را برای سرمایه گذاری دراین بازار تشویق می کردند. متاسفانه باورهای غلط برخی از مسوولین که رشد بدون پایه و اساس بورس را مطلوب معرفی می کردند و با این موضوع منطقی برخورد نکردند، افزایش قیمت ها و دلالی در بازارهای موازی را رقم زده است. مگر ممکن است بازدهی اقتصاد و نرخ رشد اقتصادی نزدیک به صفر باشد اما شاخص افزون بر 5 درصد بازدهی باشد؟!
برخی از کارشناسان معتقدند این تورم، تورم سال گذشته است که امسال تخلیه شده، آیا درست است ؟
تورم سال گذشته در همان سال گذشته تخیله شده لذا امسال در بازار سرمایه تخلیه نداشته ایم. مگر ممکن است در فاصله یک ماه شاخص بورس از 520 هزار به بالای 1 میلیون برسد، در حالی که شاخص تورم سال گذشته 41 درصد بوده است. رشد 100 درصدی شاخص در فاصله یک ماه ناشی از چیست؟ پاسخ این ابهامات ریشه در تلقی و باور غلط مسوولانی است که در ماه گذشته از آثار شاخص رشد سرمایه و کاهش نرخ سود بانکی گفتند! نتیجه باورها و تلقی های غلط بدون کارشناسی مسوولین در بازارها مشخص است که امروز نه بازار سرمایه از آن رشد تاکید شده برخوردار است و نه نرخ پایین سود بانکی کمکی به تولید کرده است. درعوض روند صعودی قیمت ها به تولید آسیب جدی وارد می کند و معیشت اقشار با درآمد ثابت را تحت فشار زیادی قرار می دهد.