به گزارش راهبرد معاصر؛ 48 ساعت از اجرای مکانیسم ماشه یا همان اسنپ بک می گذرد، تحلیلگران بر این باورند که استفاده غیرقانونی آمریکا از بندهای برجام فاقد اعتبار حقوقی بوده است. در این میان تحلیلگران داخلی نیز حضور امروز ایران در برجام را پس از استفاده آمریکا از مکانیسم ماشه غلط می دانند؛ اما در همین راستا محسن حاجیلو کارشناس تحریم در این گفت و گو بر این باور است: بعد از خروج ترامپ از برجام و بدعهدی اروپا و ناکارآمدی اینستکس تنها امتیاز ناقص نه چندان موثر ایران در برجام تعلیق نصفه نیمه قطعنامه های شورای امنیت بود که بخشی از این قطعنامه تعلیق شده و بخشی از تحریم های تسلیحاتی حفظ شده بود.
تاثیر انتخابات آمریکا بر ایران چیست؟
اولین اثر این است که دولتمردان کشور برخی از برنامه ریزی های کشور را معطل انتخابات آمریکا کرده اند و در برخی از اظهارات دولتمردان می بینیم می گویند انتخابات آمریکا در راه است و تحریم ها نفس های آخر خود را می کشد. ظاهرا دولت بر بازگشت دموکرات ها به کاخ سفید و بازگشت به برجام دل بسته اند. چند مساله وجود دارد یکی اینکه ما نباید با این توجیه که دموکرات ها در آمریکا بر سر کار خواهند آمد بر اقدامات چندین ساله آمریکا سرپوش بگذاریم خصوصا در برابر فعال کردن مکانیسم ماشه در برابر آمریکا و نباید اقدام متقابل خود را تعطیل کنیم چون در آینده امکان دارد انتخابات اتفاقات خوب یا بدی را برای ما رقم بزند. فارغ از انتخابات آمریکا باید برنامه ریزی کنیم تا اگر در این مدت بر علیه اقدامات آمریکا اقدامی نکنیم پیام ضعف خود را به آمریکا مخابره کرده ایم که قطعا منجر به تشدید فشار ها خواهد شد. متاسفانه اجماعی در آمریکا شکل گرفته است و تصور می شود ایران تا انتخابات هیچ واکنشی نسبت به هیچ فشاری نشان نخواهد داد و تا حد ممکن فشارها را بر ایران بیشتر می کنند. ما باید این ادراک غلط را بشکنیم و در مقابل هر اقدام آمریکا اقدام متناسبی طراحی و اجرا کنیم خصوصا در موضوع بازگشت قطعنامه های شورای امنیت ایران باید اقدامی جدی انجام دهد و تعهدات خود را در برجام کاهش دهد.
برخی پیش‌بینی ها از سیاست نرم ترامپ در قبال ایران در صورت رای آوری مجدد حرف زده است پیش بینی شما چیست؟
راهبرد کلان دموکرات ها و جمهوری خواه ها در مورد ایران یکسان است. حتی اگر از دستشان بر بیاید به تغییر رژیم فکر می کنند اما اگر از دستشان بر نیاید مساله خود را تغییر رفتار ایران عنوان می کنند تنها تفاوت در تاکتیک ها است. جمهوری خواهان نسبت به دموکرات ها کمی سختتر عمل می کنند و ویژگی مهم آنها این است که توافق جامعی با ایران می خواهند. اینکه در مورد موضوعات مناقشه برانگیز با دموکرات ها هم نظر هستند و به دنبال محدودیت های موشکی و محدودیت های منطقه ای ایران هستند. تنها تفاوت در این بین این است که دموکرات ها بسیار ترم تر و با این سیاست که یکی یکی و مساله به مساله و دانه به دانه موضوع را حل کنند و نرم پیش می روند. ولی جمهوری خواهان کلا همه چیز را روی میز می گذارند و توافق جامعی می خواهند از این منظر دموکرات ها هوشمندی بیشتری دارند. اگر قرار بر توافق با ترامپ باشد موضع ترامپ مشخص است ولی چه دموکرات و چه جمهوری خواه در بحث موشکی و منطقه ای و هسته ای هیچ تخفیفی قائل نخواهند شد. با این شرایط فکر نمی کنم به سمت مذاکره پیش برویم. در شرایط فعلی امکان مذاکره با آمریکا وجود ندارد نزدیکان بایدن اعلام کرده اند بدون اینکه تضمین محکمی در موضوعات غیر هسته ای از ایران بگیریم تخفیف تحریمی ایجاد نخواهیم کرد. متاسفانه این تصور غلط در دولت شکل گرفته است که در صورت پیروزی بایدن ما به ۱۸ اردیبهشت ۹۷ برمی گردیم. درحالی که این تصور کاملا اشتباه است. از آن زمان تا کنون ده ها تحریم بر علیه ایران انجام شده است و دیواری تحریمی ایجاد شده که بازگشت آمریکا به برجام را بسیار سخت می کند. آمریکا بدون اخذ امتیازات جدید به آن نقطه باز نمی گردند. بازگشت آمریکا به برجام خیالی خام است.
آیا می توان گفت فشار ترامپ بعد از پیروزی شکل دیگری به خود می گیرد؟
اگر شناختی از تحریم ها داشته باشیم می توان گفت اساسا مرحله دیگری باقی نمانده است و عملا آمریکایی ها حرفی می زنند و ایده ای را مطرح می کنند. آنها در صدد اوج گیری تحریم و فشار و امتیازگیری از طرف مقابل هستند درحالی که کشور تحریم شونده اوج فشارها را رد می کند و شکل گیری مذاکره و معامله در چنین شرایطی بسیار سخت خواهد بود. ما این دوره را رد کرده ایم. و پیک تحریم ها گذشته است و اگر در حوزه ارز اتفاقی رخ می دهد ارتباط مستقیمی با تحریم ها ندارد چون در عرصه تحریم اتفاق جدیدی نیفتاده است که بر اقتصاد ما اثر بگذارد و اگر اتفاقی در اقتصاد ما رخ می دهد بیشتر به مسائل داخلی ما بر می گردد.
بحث اسنپ بک را چگونه می بینید؟
عملاً بعد از خروج ترامپ از برجام و بدعهدی اروپا و ناکارآمدی اینستکس تنها امتیاز ناقص نچندان موثر ایران در برجام تعلیق نصفه نیمه قطعنامه های شورای امنیت بود که بخشی از این قطعنامه تعلیق شده و بخشی از تحریم های تسلیحاتی حفظ شده بود. آمریکا با وجود اینکه حق اینکه حق استفاده از مکانیسم ماشه را نداشت ولی شاهد آن بودیم که این توانایی را در میدان عمل حتی به ظاهر داشت. با این حال عملاً امتیازات ایران از برجام صفر می شود. و اجرای برجام هیچ منفعتی ندارد. مهمترینش از تعهدات هسته ای ایران که نظارت های آژانس است که حفظ و اجرا می شود و در این شرایط اجرای برجام می تواند ضعفی برای ایران به شمار بیاید. لذا بعد از فعال شدن اسنپ بک، ایران باید اجرای تعهدات هسته ای خود را به طور کامل منتفی کند تا امتیازی داشته باشد. ادراک هم پیمانان ما بسیار مهم است. آنها امروز به این درک رسيده اند که ارتباط با غرب آنچنان برای ایران مهم است که حاضر است در برجامی که هیچ امتیازی برای او ندارد باقی بماند.