به گزارش راهبرد معاصر؛ راهپیمایی حق بازگشت، که نزدیک به یک سال، هر هفته در غزه برگزار می شد و فشارهای امنیتی سنگینی را علیه اشغالگران قدس وارد کرده بود، برای اولین بار، در جمعه پیش متوقف شد. حماس، اعلام کرد که این راهپیمایی این هفته برگزار نمی شود. رسانه های صهیونیستی، علت این اقدام را ترس از حملات سنگین ارتش اسرائیل در پاسخ به شلیک راکت به تل آویو دانستند ولی به نظر می رسد، دلایل دیگری پست ماجرا باشد چراکه ، طی یک سالی که از راهپیمایی های حق بازگشت می گذرد، درگیری موشکی و راکتی چندبار پیش آمده بود ولی راهپیمایی حق بازگشت، متوقف نشد. آن چه که اجتماع هفتگی اهالی غزه برای بازگشت به وطنشان را متوقف کرده، به احتمال زیاد، از داخل این باریکه نشات می گیرد نه خارج از آن.
وضعیت اقتصادی و انسانی غزه
از سال 2007با یک انتخابات قانونی، غزه به کنترل حماس در آمد. از این موقع، فلسطین دو پاره شد و هر بخش، جلوه ای از یک خط فکری به نمایش گذاشت. از یک سو غزه در اختیار حامیان مقاومت علیه رژیم صهیونیستی قرار گرفت و از سوی دیگر، کرانه باختری به کنترل نیروهای سازشکار نزدیک به عربستان در آمد. این موضوع باعث شد که موفقیت غزه، موفقیت مقاومت و شکست آن، شکست مبارزه طلبان قلمداد شود. به همین خاطر، رژیم صهیونیستی، از 2007 تا کنون (نزدیک به 12 سال)، حصری نفسگیر علیه باریکه غزه اعمال کرده و چندین نوبت، به شدت این ناحیه را بمباران کرده است.
حصر رژیم صهیونیستی علیه غزه، تنها محدود به زمین نبود بلکه همچون یمن، هوا و دریا را هم در بر می گرفت. رژیم صهیونیستی، محدوده ماهیگیری برای اهالی غزه را به 3 مایل کاهش داد، با فشار زیاد توانست مصر را قانع کند که سختگیری های شدیدی در گذرگاه رفح اعمال کند، تونل های بسیاری را نابود و 35% زمین های کشاورزی غزه را در "محدوده حائل" تعریف و از غزه جدا کرد. همزمان، محمود عباس هم دستور داد تا حقوق بسیاری از کارمندان بخش عمومی شاغل در غزه و برق این ناحیه قطع شود. برآیند این اقدامات، خود را در قالب یک بحران انسانی و اقتصادی در غزه به نمایش گذاشت.
طبق گزارش شورای حقوق بشر سازمان ملل، تا اکتبر 2018، نیمی از ذخایر داروی غزه ته کشیده و رژیم صهیونیستی، حصر را شدت بخشیده و سخت گیری های زیادی برای ورود دارو به غزه می کند. 95% اهالی غزه دسترسی به آب آشامیدنی ندارند. اکنون 53% اهالی غزه با حقوقی کمتر از 4.6 دلار در روز زندگی خود را می گذرانند، 68% خانوارهای غزه در تامین مایحتاج روزمره زندگی خود دچار مشکل هستند و آن طور که سازمان کارگری جهانی اعلام کرده، بیش از نیمی از نیروی کار در باریکه، بیکارند.
همه این موارد در حالیست که هیچ روزنه امیدی برای بهبود اوضاع نیست و حصر همچنان با شدت تمام ادامه دارد. این موارد باعث شده اهالی غزه، به نقطه انفجار نزدیک شوند و کشتار علیه آن ها به خاطر شرکت در راهپیمایی های حق بازگشت، بی فایده باشد. گفتنی است سال گذشته با مجموع 260 کشته از اهالی غزه، مرگبارترین سال برای مردم این خطه پس از 2014 بود ولی اهالی غزه همچنان بر حضور در راهپیمایی های بازگشت اصرار داشتند. اما با یک اقدام حماس، راهپیمایی حق بازگشت حداقل برای یک هفته به حاشیه رفته و جمعی از معترضان، علیه مدیریت این گروه، نه در مرز با سرزمین های اشغالی بلکه در داخل غزه اعتراضات برپا کرده اند.
اعتراضات در غزه به مدیریت حماس؛ بایدها و نبایدها
اهالی غزه، با وجود بیش از 12 سال مقاومت، هنوز علیه حماس، اقدام گسترده و براندازانه ای نکرده اند بلکه برعکس، نشان داده اند که اکثرا حامی مقاومتند اما این روند، تضمین شده نیست. ساکنان این باریکه، مدت هاست تحت فشار شدید اقتصادی اند ولی به خاطر حفظ انگاره های هویتی خود، تمامی آن ها را تحمل کرده اند. در این میان، حماس، به عنوان بازیگر اصلی پیش برنده مقاومت، بایستی همراه مردم باشد. اما مسئولین حماس، درست در اوج فشارهای اقتصادی بر اهالی غزه، تصمیم به افزایش مالیات گرفتند و این دستاویزی برای مخالفان حماس در غزه شد. البته هنوز راهپیمایی های اعتراضی به حماس چندان گسترده نشده ولی با برخی اقدامات نظیر تیر اندازی به سمت معترضان، امکان دارد بر تعداد مخالفان افزوده شود.
حماس باید حق گروه های دیگر در بیان اعتراضات خود را به رسمیت بشناسد. متاسفانه بدنه ای از این سازمان، آلوده به سلفی گرایی شده اند و همین موضوع، یکی از عوامل افت محبوبیت آن است. چنانکه اخیرا، حماس هشام سالم، فرمانده صابرین که شیعه است، بدون هیچ توجیهی بازداشت کرده حال آن که سالم، بارها بر همراهی اش با تمامی گروه های مقاومت تاکید کرده است. یکی دیگر از بایستی هایی که حماس شایسته است نصب العین قرار دهد، حذف یا حداقل کاستن از مالیات جدید وضع شده است.
در مقابل، معترضان نیز نباید در پازل صهیونیست ها قرار گیرند. آن ها باید درک کنند که مدیریت غزه برای پیشبرد امور با بحران مالی مواجه است بنابراین شهروندان تا حد امکان باید به آن کمک کنند. همچنین معترضان باید ضمن تلاش برای حفظ حق انتقاد علیه حماس، در نظر داشته باشند که تحرکات آن ها باعث ضربه به راهپیمایی های حق بازگشت نشود زیرا این راهپیمایی ها، اهرم فشاری موثر علیه دشمن اصلی فلسطینیان است.
نتیجه گیری
تصمیم اخیر حماس برای افزایش مالیات در غزه، گرچه با توجه به بحران مالی ناشی از حصر تحمیلی قابل درک است، ولی باید در چهارچوب اوضاع اهالی این خطه نیز بررسی شود. اهالی غزه سال هاست تحت فشار اقتصادی هستند و بستن مالیات های بیشتر، زندگی آن ها را از این هم سخت تر می کند. به همین خاطر، اعتراضات جسته و گریخته در غزه علیه این تصمیم (نه علیه حماس) برگزار شده که به دلیل واکنش های ناپخته برخی از اعضای این سازمان، در حال تبدیل شدن به اعتراضات علیه حماس است. شایسته است مسئولین حماس از سطح مالیات ها بکاهند و معترضان نیز، آگاه باشند که نباید تظاهرات آن ها، به راهپیمایی های حق بازگشت آسیب بزند.