نگاه رسانه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به «کنفرانس بغداد»

به گزارش راهبرد معاصر؛ روز 28 آگوست 2021، بغداد میزبان جمعی از کشورهای منطقه خاورمیانه به همراه نمایندگان اعضا دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، اتحادیه عرب، سازمان همکاری‎های اسلامی و شورای همکاری خلیج فارس بود. برگزاری کنفرانس بغداد آن هم در آستانه برگزاری انتخابات عراق، لنز دوربین‌ بسیاری از رسانه‌های جهانی و منطقه‌ای را به سمت دولت مصطفی الکاظمی و برنامه‌های احتمالی وی برای چیرگی بر رقبا برگرداند. برخی تحلیلگران معتقدند نشست بغداد تنها نمایشی تبلیغاتی برای الکاظمی بود تا بتواند ضعف خود در سیاست‌های داخلی را با این کنفرانس پر هزینه پوشش دهد. اما در سوی دیگر بسیاری از اصحاب رسانه و کارشناسان منطقه معتقدند این نشست خبر از نظمی جدید در منطقه می‌دهد. کنار هم قرار گرفتن قطب‌های منطقه‌ای و باز شدن فضا گفت‌‎وگوی علنی نشان از نزدیکی میان «تهران-ریاض» و «آنکارا-ریاض» به یکدیگر را دارد. در ادامه این متن سعی خواهیم کرد تا نگاهی به بازتاب رسانه‌ای نشست بغداد در خبرگزاری‌های مطرح بین‌المللی و منطقه داشته باشیم.

«المانیتور»

روز 30 آکوست 2021، روزنامه انگلیسی گاردین نشست بغداد را کنفرانسی در جهت تقویت جایگاه دولت عراق ارزیابی کرد. در این کنفرانس علاوه بر تاکید بر حمایت از عراق در زمینه سیاسی، اقتصادی و امنیتی، حاضران در جلسه توافق کردند تا با برگزاری جلسات دوره‌ای درباره پروژه‌های راهبردی اقتصادی و سرمایه گذاری در عراق به بحث و تبادل نظر بپردازند. المانیتور این نشست را کنفرانسی تاریخی دانست که در آن دوستان و کشورهای رقیب عراق از حفظ امنیت، بازسازی زیرساخت‌ها و اطلاحات اقتصادی در عراق حمایت کردند. در ادامه گزارش المانیتور به مواضع و نکات مهم در بیانیه مقامات حاضر در نشست اشاره شد.

«جورسلیم پست»

روز 2 سپتامبر 2021 خبرگزاری صهیونیستی «جورسلیم پست» در مطلبی با تیتر «چرا اسرائیل و آمریکا به کنفرانس بغداد دعوت نشدند؟» واکنش نشان داد. در این یادداشت نگارنده با اشاره به نقش رژیم صهیونیستی در کنترل و ایجاد تعادل در نظم منطقه، مدعی شد که تل‌آویو تنها قدرت منطقه است که توان نابودی تاسیسات هسته‌ای ایران را دارد(!) و به همین دلیل باید جزوء مهمانان این کنفرانس قرار می‌گرفت. در این یادداشت هدف از برگزاری نشست منطقه دو هدف اصلی عنوان شد، که یکی محدودتر یعنی تقویت ثبات در عراق و دیگر با ابعاد گسترده تر یعنی تقویت ثبات منطقه بود. نویسنده این سیاهه معتقد است برگزاری این نشست همزمان با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان نشان دهنده درک بالا دولت‌های منطقه درباره این مسئله است که دیگر نمی‌توان به قدرت نظامی آمریکا تکیه کنند و اکنون آنها باید خود از امنیت‌شان محافظت کنند. در ادامه این متن سه موضوع مهم به عنوان وجه تمایز کنفرانس بغداد مطرح شد. نخست آنکه عراق برای نخستین بار پس از سقوط صدام میزبان نشست منطقه‌ای شده است که در آن نقش میانجی را بر عهده دارد. دوم آنکه این کنفرانس اتحاد سه‌جانبه عراق، اردن و مصر را بیش از پیش نمایان ساخته است؛ و در نهایت نشست بغداد راه گفتگو میان ایران و عربستان را با وجود «دشمنی عمیق» تسهیل کرده است.

«الجزیره»

روز 28 آگوست 2021، خبرگزاری «الجزیره» وابسته به پادشاهی قطر هدف از کنفرانس بغداد را کاهش تنش‌های منطقه‌ای عنوان کرد. فواد حسین وزیر خارجه عراق در رابطه با برگزرای این کنفرانس گفت:«این واقعیت که ما توانستیم کشورهای رقیب را دور یک میز جمع کرده و گفتگوها را میان ایشان آغاز کنیم نه تنها برای آنها بلکه برای کل منطقه مهم است». در ادامه این نشست به نقش محوری فرانسه برای بحث درباره موضاعاتی همچون بحران آب، جنگ یمن، بحران شدید اقتصادی-سیاسی در لبنان اشاره شد. به عقیده تحلیل‌گران این نشست فرصتی بود برای آنکه مصطفی الکاظمی عراق را به عنوان یک میانجی بی‌طرف در بحران‌های منطقه‌ای و مسیری برای تعامل میان قدرتها پس از چند دهه درگیری به جهان نشان دهد. در ادامه این متن به نقش محور عراق در میانجی گری میان تهران-ریاض و همچنین ریشه‌های تخاصم میان دو کشور پرداخته شد.

«رویترز»

خبرگزاری رویترز در تیتری با عنوان «دیدار مقامات ایرانی و اعراب خلیج فارس در بغداد» به پوشش کنفرانس بغداد پرداخت. نگارنده این یادداشت معتقد است هدف عراق از برگزاری این نشست آن است تا همسایگان خود را تشویق کند تا به جای تسویه حساب به گفتگو با یکدیگر بپردازند. در ادامه این مطلب رویترز با شیطنت رسانه‌ای سه عامل مهم در تضعیف ثبات در عراق را رقابت قدرت‌های بزرگ، فساد گسترده میان سیاست مداران عراقی و گروه‌های شبه نظامی مسلح عنوان می‌کند! این رسانه آمریکایی معتقد است رقابت قدرتهای منطقه همچونه ایران، رژیم صهیونیستی، ایالات متحده و کشورهای عربی برای تسلط بر منطقه سبب حمله علیه نیروهای نظامی آمریکا و ترور رهبران شبه نظامی وابسته به ایران شده است.

«الخلیج آنلاین»

سایت تحلیلی الخلیج اونلاین در مطلبی ویژه کنفرانس بغداد را بخشی از مسیر عادسازی و بهبود روابط میان دول منطقه دانست. دیدار تمیم بن حمد آل الثانی با محمد بن راشد آل مکتوم با نخست وزیر امارت وحاکم دبی، آن هم تنها چند روز پس از دیدار امیر قطر با طحنون بن زاید مشاور امنیت ملی امارات را می‌توان تحولی مهم پس از نشست اعلاء و رفع تحریم‌های دوحه دانست. دیگر رخداد مهم در نشست بغداد را می‌توان میتوان نخستین دیدار امیر قطر با عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر پس از سال 2015 دانست. قریب به 6 سال قبل دو طرف در حاشیه دیدار سران عرب در شرم الشیخ دیدار داشتند. در ادامه این یادداشت ضمن اشاره به مذاکرات میان مقامات کشورهای حاضر در نشست، آینده منطقه را روشن و به سوی کاهش تنش‌ها ارزیابی کرد.

بهره سخن

با نگاهی مختصر به بازتاب خبری کنفرانس بغداد آنچه که بیش از همه مشهود می‌باشد آن است که مصطفی الکاظمی موفق شد تا با نشان دادن عراق به عنوان مرکز «دیپلماسی» و «تنش زدایی» در منطقه، وجهه مثبتی در فضا افکار عمومی به دست آورده و بار دیگر نقش منطقه بغداد را در دوران پساصدام احیاء کند. امروز از ایران تا ریاض و از امارات تا ترکیه تمام مسیرها به «بغداد» ختم می‌شود. الکاظمی به دنبال آن است تا با کاهش تنش‌ میان قدرت‌ها منطقه، انرژی موجود میان دولتها را از ایستگاه «تخاصم» به سمت «همکاری مشترک» هدایت کند تا از این طریق ضمن افزایش ثبات و امنیت در عراق، زمینه بازسازی سریع کشورش را فراهم کند.