علت تمایل کشورهای عربی به احیای روابط با سوریه چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ اخیراً کشور های منطقه ای و بعضاً فرامنطقه ای جهت از سرگیری روابط خود با کشور سوریه، وارد مذاکره شده‌ اند و در بعضی موارد این مذاکرات به بازگشایی سفارتخانه ها نیز ختم شده است.

«رضا میرابیان»، سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در کویت طی گفتگو با «راهبرد معاصر» با اشاره به اقدامات اخیر کشور های همسایه سوریه برای از سرگیری روابط به این مساله تاکید کرد که هر کشوری که خواهان از سرگیری روابط با سوریه است باید دولت و حاکمیت سوریه را به رسمیت بشناسد. وی گفت: رفتار بعضی از کشورها در عادی ‌سازی روابط با سوریه و از سرگیری آن پس ‌از یک دهه باید با قبول شرایط دولت سوریه همراه باشد همانگونه که کشور هایی مثل امارات این شرایط را پذیرفته اند. این یک اعتراف تلخ از سوی آن‌ ها است تا با دولت حاکم بر سوریه به تعامل و نقطه مشترک برسند.

 وی افزود: اگر چه هر کشوری نسبت ‌به سطح نزدیکی سیاست‌ های خود با سیاست ‌های دولت سوریه رفتار خواهد کرد، اما یقیناً کشور های عربی همیشه به دنبال این بوده‌ اند که موقعیت جمهوری اسلامی را در سوریه متزلزل کنند. آن‌ ها با این روش به ‌دنبال کاهش نفوذ ایران در سوریه به پایین‌ترین سطح ممکن هستند، ولی تجارب گذشته نشان می‌دهد که شرایط و واقعیت روابط سوریه و ایران فراتر از این ‌ها است. همه این ‌ها نشان ‌دهنده پیروزی بزرگ برای محور مقاومت است که با تمام دشمنی‌ ها ایستاد و حالا سرزنده ‌تر و پاینده تر از هر زمان دیگری است.

میرابیان در خصوص آزاد سازی منطقه درعا و از سرگیری روابط تجاری با اردن گفت: منطقه درعا و مسائل پیرامون آن مدتی مسئله روز دولت سوریه بود. این منطقه به دلایل استراتژیک به منطقه ممنوعه برای ورود ارتش سوریه از سوی مخالفین تبدیل شده بود. کشور اردن که روابط نزدیکی با اسرائیل و آمریکا دارد به درخواست رژیم صهیونیستی و توسط آمریکا  از ارتباط با دولت سوریه منع‌ شده بود اما شرایط به ‌گونه‌ای رقم خورد که بعد از ورود ارتش سوریه به درعا، کشور اردن مجبور به از سرگیری روابط با همسایه شمالی خود شد. اردن پذیرفت که کریدور ترانزیت کالا و مسافر مابین سوریه و اردن برقرار شود.

یقیناً اردن بدون چراغ سبز آمریکا قادر به چنین اقدامی نبود، این در حالی‌ است که دولت سوریه با قانون قیصر آمریکایی مورد تحریم ظالمانه قرار گرفته ‌است.

وی در مورد احتمال خروج  نیروهای ترکیه ‌ای و آمریکایی از سوریه گفت: بعد از خروج خفت ‌بار آمریکا از افغانستان و خروج تدریجی از عراق که در راستای تغییر دکترین سیاست خارجی خودشان است، آمریکا نیروهای خود را از سوریه خارج و یا در بدترین حالت کاهش خواهد داد. ترکیه نیز دچار دستپاچگی شده ‌است، به ‌طوری‌ که بعد از رد خواست دیدار از طرف اردوغان به وسیله بشار اسد، با اصرار دولت ترکیه دیدار بین وزیر دفاع ترکیه «خلوصی آکار» و مسئول امور امنیتی سوریه «علی مملوک» صورت گرفت تا موضوع حضور ترکیه در شمال سوریه حل ‌و فصل شود.  این علی ‌رغم دیدار ناموفقی بود که بین آقای پوتین و اردوغان صورت گرفت، در این دیدار روس‌ ها با ترک ‌ها اتمام حجت کرده بودند که باید مناطق شمالی سوریه را ترک کنند و حق حاکمیت سوریه به تمام مناطق خود تثبیت و به رسمیت شناخته شود. مجموعه این تحولات نشان‌دهنده این است که ترکیه، اردن و دیگر کشورها ناچارند شرایط سوریه را بپذیرند. پس با این شرایط، حق حاکمیت و تثبیت قدرت و جایگاه دولت سوریه مورد پذیرش تمام طرف ‌های خارجی و مخالفان سوریه قرار خواهد گرفت .

میرابیان همچنین در مورد پیشتازی مصر و امارات در از سرگیری روابط نیز اظهار داشت: مصر و امارات دو کشوری هستند که جزو پیش ‌قدم ها برای از سرگیری روابط با دولت سوریه بوده ‌اند و دلیل این را می‌شود در رقابت با ترکیه دانست؛ زیرا این کشور ها سیاستی ضد اِخوانی دارند و مایل به حضور و نفوذ ترکیه در سوریه که همیشه همراه با تقویت جریان های تکفیری_سلفی است؛ نیستند. دلیل دیگر این پیشتازی را می‌شود به تکاپو افتادن سعودی ‌ها بعد از کم‌ رنگ شدن حضور آمریکا در منطقه جهت سازش با دولت ‌های محور مقاومت دانست. این احتمال نیز دور از ذهن نیست که در اجلاس آینده اتحادیه عرب دولت سوریه برای اولین ‌بار بعد از یک دهه بحران داخلی کرسی خود را بازپس بگیرد.

دیپلمات پیشین کشورمان در رابطه با تلاش سعودی ‌ها برای از سر گیری روابط با دولت سوریه و جمهوری اسلامی ایران بعد از خروج آمریکا یادآور شد: مقامات ریاض بعد از کنار رفتن ترامپ  که بزرگ‌ترین یار و یاور آن‌ها بود، پشتوانه قوی خودشان را از دست داده‌اند. آنها با دیدن خروج آمریکا از افغانستان و همچنین خارج کردن سامانه‌ های ضد هوایی پاتریرت و تاد از عربستان به ‌شدت نگران شده و به دنبال کاهش تنش می باشند. این درحالی‌ است که مقامات سعودی از یک مقام بلند پایه روس استقبال کردند اما اجازه ورود وزیر دفاع ایالات متحده را به کشورشان ندادند.

وی افزود: مجموعه این تحولات باعث شده تا سعودی ‌ها یک خانه ‌تکانی سیاسی را در دستور کار خود قرار بدهند. یکی از نشانه ‌های این خانه‌ تکانی، آمدن به سمت کشور های محور مقاومت از جمله جمهوری اسلامی  ایران، جمهوری عربی سوریه و حتی نزدیکی روابط با روسیه است. تا آنجایی که آمریکایی ها صراحتاً هشدار داده‌اند در صورت خرید تسلیحات نظامی از روسیه تحت شدید ترین تحریم‌ ها قرار خواهند گرفت.

با این ها به نظر می رسد شرایط منطقه درحال تغییر می باشد و سعودی ها نیز ناچار به هم سویی با این شرایط و تغییر سیاست های خارجی خود خواهند بود.

سفیر اسبق ایران در کویت در مورد انتقال گاز مصر به لبنان از طریق اردن و سوریه و همچنین برگشت رفعت اسد به سوریه عنوان کرد: هر گونه ارتباط نفتی و گازی در منطقه با دولت های همسایه منعی از نظر دولت سوریه ندارد، اما اگر در این ارتباط و مشارکت اسرائیل نیز دخالت کند خلاف خط مقاومت بوده و مورد پذیرش مقامات سوری و لبنانی نخواهد بود. اما با این ‌حال بعضی کشور های منطقه به بهانه صلح آبرام می‌خواهند اسرائیل یک مشارکت منطقه ‌ای با جهان اسلام داشته باشد، که این سیاست را با خط لوله گاز یا نفت دنبال می‌کنند. لذا سوری ‌ها و لبنانی ‌ها زیر بار این‌ موضوع نخواهند رفت، ضمن این که با خط مقاومت تضاد شدیدی دارد و مورد تأیید جمهوری اسلامی ایران نیست.

رضا میرابیان با اشاره به برگشته رفعت اسد به سوریه با اجازه‌ی رییس ‌جمهور این کشور بیان داشت: برگشت ایشان با تأیید آقای بشار به سوریه نشانگر اعتماد به ‌نفس حکومت سوریه است، که مخالفین بزرگی چون رفعت اسد را می ‌پذیرد ضمن این‌ که آقای رفعت اگر به سوریه بر نمی‌گشت باید در فرانسه بر اساس اتهامات وارده محاکمه می‌شد.