آیا بارندگی‌های اخیر بر کاهش بحران آب تاثیر گذار است؟

به گزارش «راهبرد معاصر»، پیش‌بینی‌های جدید دستگاه‌های مسئول و بارندگی‌های هفته‌های اخیر اندکی نگرانی‌های ناشی از در پیش بودن یک سال بسیار خشک دیگر را کاسته است، اما تغییری در وضعیت نگران کننده آب‌های زیرزمینی، ذخایر سدها و تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور رخ نداده است. این در حالی است که هیچ پیش‌بینی مبنی بر کاهش معنادار در بخش تقاضا در سال پیش رو و سال‌های آتی وجود ندارد و از سوی دیگر به نظر می‌رسد اثرات پدیده تغییر اقلیم بر منابع آب و خاک کشور دست‌کم گرفته شده‌اند.

هر چند وقوع دوره‌های خشک و تر متوالی در کشور یک ویژگی منطقه‌ای است که ایران در آن قرار گرفته است، اما رشد افسار گسیخته مصارف همراه با بهره‌وری بسیار پایین آب در کشور به ویژه در بخش کشاورزی، حتی در مقایسه کشورهای فقیر جهان منجر به تهی شدن منابع آب زیرزمینی، خشک شدن رودخانه‌ها و تالاب‌ها در کشور شده است که پیامدهایی همچون افزایش منازعات اجتماعی، تخریب اکوسیستم و غیره را به همراه داشته است.

جالب اینجاست که اجرای بسیاری از طرح های آبی و تغییر کاربری‌ها با هدف دستیابی به خودکفایی غذایی انجام شده است اما نتیجه وابستگی روزافزون کشور به نهاده‌های اساسی در بخش دام و طیور و قوت غالب مردم مانند برنج و گندم و دانه‌های روغنی به خارج از کشور بوده است. در بخش تامین آب شرب نیز، با وجود تلاش‌های انجام شده، از یک طرف در بسیاری از مناطق کشور سرانه مصرف آب بسیار بالاتر از الگوهای تعیین شده است و از طرف دیگر بخشی از مردم به آب کافی یا مداوم دسترسی ندارند. علاوه بر این کاهش روزافزون کیفیت منابع آب سطحی و زیرزمینی به معضلی جدی تبدیل شده است. به این موارد باید آسیب‌های وارده به اکوسیستم را افزود.

نتیجه آن که به نظر نمی‌رسد ادامه رویکرد کنونی توسعه کشور و سیاست‌های تدوین شده برای بخش آب در آینده امکان پذیر باشد. آلبرت انشتین، فیزیکدان معروف می گوید «ما نمی‌توانیم مشکلات‌مان را با همان طرز فکری حل کنیم که با آن، مشکلات را به‌وجود آورده‌ایم»، بنابراین لازم است اندیشمندان و سیاستگذاران به طور جدی به نقد و تحلیل مسیر گذشته بپردازند و ایده و رویکردهای جدیدی در جهت‌گیری توسعه کشور و همچنین در بخش آب به کار گیرند و به جای صرف وقت و هزینه فراوان برای نوشتن برنامه‌های توسعه‌ای که در بهترین حالت عملکرد آنها تنها چند درصد است یا اتخاذ سیاست‌های و برنامه هایی که حداکثر مسکنی موقت بر مشکلات هستند، اقدامی عاجل برای تغییر نگاه‌شان به موضوع و یافتن راهی درست برای حل مشکلات آب کشور اهتمام ورزند.