بحران سقوط ارزش لیر و پاسخ تند اردوغان به فعالان اقتصادی ترکیه

به گزارش راهبرد معاصر، بحران اقتصادی در ترکیه ادامه دارد و نتایج تازه‌ترین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که حتی رای دهندگان محافظه کار نیز، تصمیمات غلط اردوغان و رویه و مشی تکروانه او را دلیل اصلی بحران اقتصادی می‌دانند. اما خود رئیس جمهور چنین دیدگاهی ندارد. او موضوعی به نام بحرانی شدن اقتصاد ترکیه را رد کرده و منتقدین را به وابستگی و خیانت متهم کرده است.

رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، در پاسخ به اظهارات رئیس مهم‌ترین اتحادیه کارآفرینان و صاحبان صنایع ترکیه (توسیاد)، اتهامات سنگینی را مطرح کرده و این بخش از فعالان اقتصادی ترکیه را زیر سوال برده است.

موسیاد علیه توسیاد

کسانی که پیگیر اخبار و اطلاعات مرتبط با تحولات سیاسی و اقتصادی ترکیه هستند، قطعاً بار‌ها اسامی توسیاد و موسیاد را شنیده اند. با معرفی معانی اختصاری این دو اتحادیه مهم و ذکر تفاوتهایشان، می‌توان فهمید که چرا رویکرد فکری و سیاسی آن‌ها متفاوت است:

توسیاد در واقع اسم اختصاری «اتحادیه کارآفرینان و صنعت گران ترکیه» (TÜSİAD) است. اما موسیاد نام اختصاری «اتحادیه کارآفرینان و صنعتگران مستقل» (MÜSİAD) است. (ما به تساهل، به جای واژه انجمن، از اتحادیه استفاده کرده ایم.)

تفاوت مهم توسیاد و موسیاد چیست؟ توسیاد، یک اتحادیه قدیمی متشکل از بزرگترین و قدیمی‌ترین خانواده‌های ثروتمند ترکیه است که غالباً هویتی نزدیک به مبانی اقتصاد لیبرالیستی و غربی دارند و از منظر فلسفه سیاسی و حزبی، به کمالیست‌ها و حزب جمهوری خلق (CHP) نزدیک هستند. اما موسیاد، در مقایسه با توسیاد، یک اتحادیه نوپا و متعلق به تجار و بازرگانان اسلامگرای آناتولی است که همواره در سیاست گذاری و اهداف بلندمدت خود، به اردوغان و حزب عدالت و توسعه، نزدیک هستند.

سیمون کلاوسکی رئیس اتحادیه کارآفرینان و صنعت گران ترکیه توسیاد، چند روز پیش هشدار داده و از تیم اقتصادی دولت اردوغان خواسته بود، هر چه زودتر به قواعد و اصول علمی اقتصاد بازگردد.

اگر چه کلاوسکی، اصلاتاً ایتالیایی – روسی است، اما در ترکیه بزرگ شده و کسی او را یک فرد خارجی قلمداد نمی‌کند و در راس مهم‌ترین نهاد اقتصادی بخش خصوصی ترکیه است. استدلال کلاوسکی این بود که سیاست مالی و پولی اردوغان در جهت کاهش مداوم سود سپرده‌های بانکی، به طور مستقیم و بدون وقفه، ارزش دلار را بالا برده و به همین خاطر، تورم وحشتناکی پدید آمده که علاوه بر تحمیل فقر بر میلیون‌ها خانوار ترکیه، بازار را نیز با رکود و بی ثباتی، مواجه کرده است. اما رئیس جمهور ترکیه، پاسخ تندی به رئیس توسیاد داد.

آنان که وطن را به یک دلار فروختند!

به ندرت پیش می‌آید که رئیس جمهور، علیه توسیاد، گارد بگیرد. چرا که تنش بین دولت و این اتحادیه بزرگ، بازار را با تنش و چالش روبرو می‌کند. اما رئیس جمهور ترکیه، به تندی حمله کرد. شاید به این دلیل که اولاً فکر می‌کند، شرایط از این بدتر نخواهد شد. دوم این که سخنان او، تیم دیگری از اقتصاددانان را علیه توسیاد به صدا درآورد.

اردوغان در سخنرانی دیروز خود گفت: «توسیاد! خطاب به شما و نوچه هایتان سخن می‌گویم! به دنبال راه‌ها و نسخه‌های مختلف برای حمله به دولت نباشید. شما نمی‌توانید با ما بجنگید. در هر قدمی که در ۱۹ سال گذشته برداشته ایم، با انگیزه کامل، موانع را پشت سر گذاشته ایم. در کشور‌های دیگر، وقتی که دولت، چنین اقداماتی را اجرا می‌کند مورد تشویق قرار می‌گیرد، ولی ما در هنگام تلاش برای اصلاح اقتصاد ترکیه با یک حمله غیرمنطقی مواجه می‌شویم. اما بدانید که سیاست اقتصادی اجرا شده توسط دولت ما با قاطعیت ادامه خواهد داشت. اقتصاد ترک، همان طور که تاکنون عمل کرده، مطابق با قوانین اقتصاد بازار آزاد، به راه خود ادامه خواهد داد. ما این کشور را به دست کسانی که وطن خود را به یک دلار فروختند، نسپردیم و نخواهیم سپرد.»



اردوغان، به راحتی، توسیاد را به دشمنی با دولت و حمایت از گفتمان وطن فروشی و خیانت متهم کرده است. اما فقط این نیست، اردوغان از این نیز فراتر رفته و توسیاد را به حمایت رباخواری و نزول خواری، متهم کرده است.

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق نیز خود را وسط معرکه انداخت و نشان داد که تیر اول، از تفنگ او شلیک شده است. کلیچدار اوغلو گفت: «این من بودم که با رئیس توسیاد تماس گرفتم. به او گفتم تا کی می‌خواهید خنثی بمانید؟ حرف بزنید. ساکت نمانید. این آدم بی عقل (اردوغان) کشور را به لبه پرتگاه برده و شما هم در مورد سرنوشت مردم، مسئول هستید.»

اردوغان، دو اتحادیه را به جان هم انداخت

پس از سخنان اردوغان و رهبر مخالفین، موسیاد نیز وارد صحنه شده و از سیاست‌های تیم اقتصادی دولت اردوغان حمایت کرد و عملاً به شکل تمام قد، علیه توسیاد گارد گرفت.


موسیاد برخلاف توسیاد که کاهش نرخ سود سپرده را به عنوان عامل مهم بحران اقتصادی می‌داند، از این اقدام اردوغان ستایش کرده و سیاست کاهش نرخ بهره را، یک اقدام ملی و شایان تحسین می‌داند.

اردوغان و عبدالحمید خان

روزنامه ینی آکیت، از روزنامه‌های مهم هوادار اردوغان که به طور آشکار، از الگوی تاسیس مجدد خلافت دفاع می‌کند، اردوغان را به سلطان عبدالحمید خان عثمانی تشبیه کرده است. این روزنامه مدعی است که در دوران عبدالحمید خان، برخی نشریات نو تاسیس خائن، به سفارش کشور‌های خارجی، سلطان را تضعیف می‌کردند و حالا هم نشریات منتقد و مخالف، بر اساس همان الگو و به سفارش کشور‌های خارجی، به طور شبانه روزی در حال توطئه برای برانداختن قدرت اردوغان هستند!

شواهد نشان می‌دهد، رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه، به عنوان سیاستمداری کارکشته که ۳۰ سال از عمر خود را در کوره انتخابات و منازعات حزبی سپری کرده، برای رسیدن به اهداف خود، همواره از حربه دوقطبی سازی استفاده کرده و واقعیت این است که این حربه، غالباً جواب داده و برای بقای اردوغان و حزب او نتیجه بخش بوده است.

حالا در میانه بحران اقتصادی نیز، اردوغان به دنبال اصلاحات و عوض کردن صحنه نمی‌رود و در تلاش است تا از همان ابزار‌های سیاسی و حزبی استفاده کند که در کف خیابان، هواداران را به حمایت از آکپارتی وارد کرده است./تسنیم