نگرانی آمریکا از فردای مرگ پادشاه سعودی/ ولی عهد چه کسی خواهد بود؟
یک وبگاه خبری آمریکایی در گزارشی از نگرانی کشور‌های غربی به ویژه آمریکا از فردای مرگ شاه سعودی نوشت.
به گزارش راهبرد معاصر، وبگاه خبری بیزینس اینسایدر در گزارشی به وضعیت دولت سعودی پرداخت و نوشت که اعضای هیأت بیعت که پادشاه را انتخاب می‌کنند، وفاداری پایینی به «محمد بن سلمان»، ولی عهد سعودی دارند و این موضوع موجب نگرانی کشور‌های غربی از آینده دولت سعودی در صورت مرگ سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه فعلی این کشور شده است.
بیزینس اینسایدر در این گزارش به چگونگی انتقال قدرت به، ولی عهد سعودی در صورت مرگ پادشاه مریض این کشور پرداخته و نوشته است که در طول ۶۸ سال گذشته پس مرگ یک پادشاه، برادر او یعنی یکی از فرزندان «عبدالعزیز آل سعود» به جانشینی انتخاب شده است و این سلمان بن عبدالعزیز بود که در سال ۲۰۱۷، پسرش را به عنوان جانشین خود انتخاب کرد و به نوعی سنت و سفارش بنیان‌گذار دودمان سعودی را زیر پا گذاشت.
طبق این گزارش، محمد بن سلمان از آن زمان، شروع به سرکوب مخالفان پادشاهی‌اش کرده و از جمله «احمد بن عبدالعزیز» عمویش را که طبق وصیت عبدالعزیز می‌بایست پادشاه شود را به زندان انداخته است.
از سوی دیگر از زمانی که سلمان بن عبدالعزیز در سال ۲۰۱۵ به پادشاهی رسید، بار‌ها شایعات مرگ او بین دیپلمات‌ها و تحلیلگران دست به دست شده است. البته اطلاعات دقیقی از سلامتی او در دست نیست، اما ضعف پادشاه ۸۶ ساله که بیشتر زمانش را در کاخ میگذارند، واضح و آشکار است.
اما انتقال قدرت به از سلمان به پسرش بر خلاف گذشته، عادی نخواهد بود و، ولی عهد قرار است در سن ۳۶ سالگی به تخت پادشاهی بنشیند. «کریستوفر هنزل» کاردار سابق سفارت آمریکا در ریاض در این باره به بیزینس اینسایدر گفت: «این مسأله مهمی است و بنابراین احتمال دارد که محمد بن سلمان برای مدت طولانی در این منصب بماند.»
به گفته این وبسایت خبری، انتقال قدرت بین پادشاه با وارث او هرچند غیرمنتظره، اما سریع و طبق پروتکل و بدون تنش، حداقل در ظاهر خواهد بود. پس از مرگ پادشاه، سلسله پروتکل‌های معمول انجام می‌گیرد. اول خبرگزاری رسمی خبر مرگ و زمان و مکان تشییع جنازه را اعلام می‌کند. شبکه‌های تلویزیونی عربستان سعودی نیز از این روند پیروی می‌کنند و برنامه معمول پخش نماز و دیگر برنامه‌ها را به حالت تعلیق در می‌آورند.
ادامه برنامه‌ها به این صورت است که ادارات باز می‌ماند و پرچم‌ها پایین کشیده می‌شود و در ادامه مراسم بیعت با پادشاه جدید آغاز می‌شود. مراسمی که شاهرادگان و مقامات باید به شاه جدید تبریک گفته و دست یا کتف راستش را برای ادای احترام ببوسند. طبق قانون اساسی حکومت‌داری، بخشی از این آیین این است که پادشاه جدید از شورای بیعت که یک گروه ۳۴ نفره به نمایندگی از خاندان سلطنتی است، بیعت می‌گیرد.
محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۷، توانست رأی ۳۱ نفر از این افراد را به دست آورد. «دینس هوراک» سفیر کانادا در عربستان در سال‌های ۲۰۱۵ الی ۲۰۱۸ به بیزینس اینسایدر گفت: «در آن زمان این حرف مطرح بود که آیا این نوع بیعت ضمانت کافی برای بن سلمان زمانی که می‌خواهد پادشاه شود را به همراه دارد؟»
سفیر سابق کانادا در عربستان: مرگ سلمان بن عبدالعزیز موجب نگرانی فوری در سطوح عالی دولت آمریکا خواهد شد.
علی‌رغم اینکه تغییر و تحولات در خاندان پادشاهی سعودی مبهم است، اما کارشناسان معتقدند که «محمد بن سلمان» پس از کنار زدن رقبا و دشمنانش به تخت پادشاهی خواهد نشست. «کریستوفر هنزل» کاردار سابق سفارت آمریکا در ریاض معتقد است که او اکنون مقداری از حمایت لازم را با خود دارد و چه بسا بیشتر نیز بشود؛ به هر حال بن سلمان چندین سال برای تثبیت وضعیت خود فرصت داشته است.
او افزود: «پیش بینی نمی‌کنم که مقاومتی در برابر او شکل بگیرد. شاید یک الی دو نفر بخواهند مقابل او بایستند که پیش از این نیز رخ داده و مسأله بزرگی نیست. سابقه نشان داده به محض اینکه شاه جدید روی کار می‌آید رهبران منطقه و جهان به ریاض رفته و به او تسلیت می‌گویند. به طوریکه باراک اوباما، در سال ۲۰۱۵ سفر خود به هند را نیمه کاره رها کرد و به همراه «جان کری» وزیر خارجه و «جان مک کین» و «کاندولیزا رایس» وزیر خارجه پیشین به ریاض رفت. از انگلیس نیز «دیوید کامرون» نخست‌وزیر وقت و شاهزاده «چارلز» به عربستان سعودی سفر کردند.
بیزینس اینسایدر در ادامه نوشت: «با این وجود، آمریکا و انگلیس در ارتباط با محمد بن سلمان باید تأمل بیشتری کنند و چگونگی برخورد با پادشاهی‌اش شاید نتوانند همانند سال ۲۰۱۵ برخورد کنند. ترور جمال خاشقچی در سال ۲۰۱۸ و گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا مبنی بر اینکه این ترور به دستور محمد بن سلمان بوده، موجب محکومیت‌های شدید بین‌المللی به خصوص از سوی جو بایدن شد و او در زمان رقابت‌های انتخاباتی‌اش وعده داد که عربستان سعودی را منزوی کند. وزارت خارجه آمریکا نیز جایگاه عربستان سعودی را از یک هم‌پیمان به شریک تنزل داد.»
«دینس هوراک» سفیر سابق کانادا در عربستان در این باره می‌گوید: «مرگ سلمان بن عبدالعزیز موجب نگرانی فوری در سطوح عالی دولت آمریکا خواهد شد و باید ببینیم که چه کسانی از آمریکا و انگلیس پس از مرگ سلمان به عربستان خواهند رفت و این موضوع به دلیل جمال خاشقچی و دیگر جرائم محمد بن سلمان قابل توجه خواهد بود.»
محمد بن نایف (فرد میانی)، ولی عهدی که اکنون زندانی است.
ولی عهد چه کسی خواهد بود؟
اما در عربستان نیز چشم‌ها به «محمد بن سلمان» خواهد بود تا ببینند او چه کسی را به عنوان، ولی عهد انتخاب خواهد کرد. با توجه به اینکه او اولین پادشاه از نسل جدید خاندان پادشاهی سعودی خواهد بود.
بن سلمان شش برادر دارد، آیا، ولی عهد از میان آن‌ها خواهد بود؟ یا شاخه دیگری از خاندان سعودی که با او هم‌پیمان هستند؟ محمد بن سلمان فرزندانی نیز دارد، اما بسیار کودک هستند و به گفته «سیمون هندرسون» پژوهشگر اندیشکده خاور نزدیک واشنگتن، طبق تغییری که در قانون خلافت در سال ۲۰۱۷ از سوی ملک سلمان انجام شد، فرزندان محمد بن سلمان نمی‌توانند، ولی عهد شوند.
سفیر سابق کانادا در عربستان می‌گوید که محمد بن سلمان پس از ولایت عهدی شروع به ایجاد پل ارتباطی با دیگر شاخه‌های شاهزادگان کرد تا در آینده حمایت آن‌ها را داشته باشد. کارشناسان معتقدند که احتمال کمی وجود دارد که او پادشاه نشود، علی‌رغم اینکه تاریخ پادشاهی سعودی مملوء از تحولات غیر منتظره است.
«جان جنکینز»، سفیر سابق انگلیس در عربستان سعودی می‌گوید: «ابدا نمی‌توان از مشیت الهی فرار کرد. قبلا این اتفاق زمانی که ملک فیصل [در سال ۱۹۷۵]به دست برادرزاده‌اش کشته شد، افتاده بود. اما اگر حادثه‌ای رخ ندهد، کار تمام شده است.»
بیزیس اینسایدر در پایان نوشت: «علی‌رغم شایعاتی که حول بیماری سلمان و اینکه محمد بن سلمان در رأس امور است، وجود دارد، اما باید گفت که به نفع، ولی عهد است که پدرش همچنان در قید حیات باقی بماند. چرا که محمد بن سلمان یک هدف در دسترس و آسان برای مخالفانش است و در نبود پدرش تنها خواهد ماند.»
در این باره نشریه اکونومیست در ۱۰ ژانویه در مقاله‌ای از اوضاع داخلی عربستان سعودی نوشت: «برخی می‌پرسند که آیا اقدامات محمد بن سلمان موجب تشکیل جریانی علیه او خواهد شد؟ در این باره باید گفت که فقط عده کمی هستند که معتقدند که روحانیون دینی تا ابد سکوت خواهند کرد. برخی می‌پرسند که آیا ممکن است شخصی، چون روح‌الله خمینی رهبر انقلاب علیه شاه در ایران، در عربستان نیز ظهور کند؟».
یک مقام عالی رتبه سابق عربستانی نیز در گفتگو با اکونومیست، ضمن یادآوری ترور «ملک فیصل» به دست برادرزاده‌اش در سال ۱۹۷۵ گفته بود: «شاهزاده محمد می‌داند که خاندان پادشاهی چه کاری می‌توانند با او بکنند.»/فارس