روبه رو کردن پسر شهید رنجبر با قاتل پدرش اشتباه بود

به گزارش راهبرد معاصر، دکتر اکبر نصراللهی در رابطه با انعکاس رسانه‌ای حادثه منجر به شهادت مامور نیروی انتظامی در شهر شیراز گفت: در چهاردهم بهمن ماه 1400 یک افسر پلیس, سرهنگ دوم علی‌اکبر رنجبر, در درگیری با اراذل و اوباش به شکل فجیعی به شهادت می‌رسد و سرباز همراه وی مجروح می‌شود. متاسفانه این حادثه شعاری و غیرمسئولانه پوشش داده شد و مثل گذشته تعارض در اطلاع‌رسانی را در این مورد مشاهده کردیم.

وی توضیح داد: با وجود اینکه شهید رنجبر, سرهنگ دوم بود اما در اخبار سمت ایشان ستوان یکم اعلام شد. نکته دوم در این مورد انتشار تصاویر فجیع و خشونت‌آمیز بود, در همه جای دنیا رسانه‌ها به حق مردم به دانستن اخبار مثبت و منفی توجه می‌کنند و این طور نیست که فقط اخبار خوب منعکس شود اما باید توجه شود که انتشار این اخبار روان مردم به‌ویژه کودکان را تهدید نکند چرا که انتشار تصاویر خشونت‌آمیز و اخبار منفی در بلندمدت پیامدهای بسیار بدی را برای کودکان به همراه دارد.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی افزود: متاسفانه در حادثه شیراز علاوه بر رسانه‌ها, دستگاه‌های رسمی نیز این اشتباه را مرتکب شدند. آلت قتاله را نشان دادند و به دست خودشان شرایط را مهیا کردند تا پسر 13 ساله و دختر 8 ساله شهید رنجبر با قاتل پدر خود روبه‌رو شوند. این کار به شدت غیرمسئولانه, غیر حرفه‌ای, نادرست و احساسی بود.

وی بیان کرد: تحت هر شرایطی باید مواظب باشیم تا بیش از چیزی که اتفاق افتاده, حادثه به کودکان و سایر مردم آسیب وارد نکند اما در ماجرای شیراز این اتفاق نیفتاد.

نصراللهی زیر سوال رفتن اقتدار پلیس را عامل دیگری در انعکاس اشتباه این واقعه دانست و ادامه داد: اقتدار پلیس باید در هر شرایطی حفظ شود و در واقع پلیس مقتدر است که می‌تواند امنیت مردم را در هر شرایطی تامین کند. هر کسی که اقتدار پلیس را زیر سوال ببرد باید سرزنش شود اما در ماجرای شیراز خود پلیس بود که منجر به خدشه‌دار شدن اقتدار پلیس شد.

وی تصریح کرد: در شب اول حادثه مقامات شهر و پلیس به خانه شهید می‌روند و روی زمین می‌نشینند, این اقدام از یک جهت تواضع آن‌ها را نشان می‌دهد اما از طرفی پلیس با پایین نشستن استیصال و زمین‌گیر بودنش را نشان داد. پلیس می‌توانست با یک سلام نظامی در عین احترام به خانواده شهید, ملاحظات را رعایت کند.

نصراللهی اضافه کرد: در جایی دیگر فرزند شهید که لباس پلیس را تن کرده مجبور می‌کنند تا خاطره‌ای را از پدر خود نقل کند؛ فرزند شهید نقل می‌کند که برای خرید موبایل از پدرش درخواست کرده است اما شهید برای خرید موبایل توانایی مالی نداشته است اما حالا که پدرم فوت شده موبایل او به من رسیده است. نقل این خاطره بسیار ناراحت‌کننده بود و روح و روان مردم و به‌خصوص بچه‌ها را آزار داد.

وی با انتقاد از عملکرد رسانه‌ها گفت: رسانه‌ها در خصوص این مسئله غیرمسئولانه برخورد کردند و به سلامت مردم و کودکان بی‌توجه بودند. رسانه‌ها برای جذب فالوور و افزایش مخاطبان این تصاویر خشونت‌آمیز را تولید و پخش کردند و در عین اینکه در پخش خبر تعارض داشتند, به حقوق مردم تعرض کردند و اقتدار پلیس را زیر سوال بردند.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی گفت: رسانه‌ها باید ضمن اطلاع‌رسانی و تاکید بر حق مردم به دانستن, به سلامت مردم توجه کنند و رویکردشان راه حل محور باشد. رسانه‌ها باید کمک کنند تا مشکلات حل شود نه‌ اینکه به دنبال جذب مخاطب باشند. انتشار اخبار هرچه‌ قدر هم که منفی و تلخ باشد ضروری است اما باید ببینیم که چگونه این اخبار را منتشر کنیم.

نصراللهی در رابطه با قتل تاسف‌بار و وحشیانه دختر 17 ساله اهوازی توسط شوهرش نیز گفت: این اتفاق تلخ که بر سر یک اختلاف خانوادگی اتفاق افتاد, سلامت خانواده‌ها را دچار چالش کرد و بر سلامت روان جامعه اثر منفی گذاشت. صحبتی که در موضوع مطرح می‌شود این است که آیا انتشار اخبار و فیلم‌های این حادثه درست است یا خیر؟

وی ادامه داد: رسانه‌ها نباید این اخبار را بی‌مهابا و بدون توجه به پیامدهای آن بر خانواده‌ها و کودکان منتشر کنند. رسانه‌ها باید در انتشار اخبار منفی همراه با اخبار منفی, روان‌شناسان جامعه‌شناسان و افراد متخصص را دعوت کنند, از آن‌ها مصاحبه بگیرند و در کنار این اخبار تحلیل درست را هم به مردم ارائه بدهند.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی گفت: در همه جای دنیا هستند افرادی که تعادل روانی ندارند و بایدبه آن‌ها توجه شود و درک درستی از رفتار آن‌ها داشته باشیم اما این توجه نباید به معنی ترس باشد. حوادثی مثل رخداد اهواز و شیراز کم است اما حائز اهمیت است و نیاز به توجه دارد.

نصراللهی بیان کرد: اگر رسانه‌ها این اخبار را بدون دعوت از متخصصان منتشر کنند و زوایای مختلف آن را شفاف‌سازی نکنند,باعث ایجاد رعب و وحشت در جامعه می‌شوند. انتشار فیلم این جنایت بدون هشدار و به شکل واضح مخرب است. هدف از انتشار این اخبار اطلاع‌رسانی است و خبر باید در حد اطلاع‌‌رسانی باشد نه به منظور وایرال شدن و جذب مخاطب.

وی افزود: به همراه انتشار این خبر باید از شات‌های دور و تصویر شطرنجی به علاوه تحلیل متخصصان استفاده می‌شد تا ابعاد حادثه به درستی برای مردم شفاف‌سازی شود.

نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه‌های حرفه‌ای در رابطه با راهکارهای مقابله با اخبار غلط و نادرست در رسانه‌ها و فضای مجازی گفت: برای بهتر درک کردن این بحث چند موضوع باید یادآوری شود؛ اول اینکه جهت‌گیری و سوگیری به افکار منفی بیشتر و سریع‌تر است و جامعه بیشتر به سمت موضوعات منفی می‌رود. دوم اینکه میزان دسترسی مردم به رسانه‌های مختلف در سال‌های اخیر بی‌سابقه است و ما با پدیده ارتباط جمعیِ شخصی سر و کار داریم.

نصراللهی افزود: در روزهای اخیر افراد به راحتی از طریق منابع مختلف اخبار را دریافت می‌کنند و در همین حال تولیدکننده اخبار نیز هستند. کنشگری از انحصار دستگاه‌های رسمی خارج شده است و هر کسی می‌تواند در موضوعات مختلف ادعا کند و خواسته یا ناخواسته جامعه را گمراه کند. همچنین میزان مصرف منابع مردم نیز تغییر کرده و مردم از سمت تلویزیون, رادیو, روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها به سمت دریافت اخبار از فضای مجازی سوق پیدا کرده‌اند.

وی اضافه کرد: موارد مذکور کار را سخت کرده است؛ به این مفهوم که هرکسی می‌تواند با انتشار اخبار غلط بر روان مردم اثر منفی بگذارد و مردم امکان راستی‌آزمایی و تشخیص این اخبار نادرست از اخبار درست ندارند.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی درباره معضلات اخبار حوزه سلامت گفت: متاسفانه نظارتی بر انتشار اخبار حوزه سلامت وجود ندارد و بر اساس تحقیقی که یک سال قبل از خبرگزاری‌های کشور انجام دادیم, فقط 2.6 درصد از اخباری که در این خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود پیشگیری را بر درمان مقدم می‌داند و سهم اخبار سلامت از کل اخبار تولید شده نیز بسیار ناچیز است.

نصراللهی ادامه داد: مشکل دیگری که در حوزه اخبار مربوط به سلامت وجود دارد این است که بسیاری از خبرنگارهایی که در این زمینه مشغول هستند, تخصص مربوط به علوم پزشکی و سلامت را ندارند.

وی تاکید کرد: این افراد باید دوره‌های مربوط به علوم سلامت و پزشکی را بگذارند. همان طور که این مهم در سایر کشورهای جهان هم انجام می‌شود. قرار است که این دوره‌ها در صدا و سیما در قالب دوره‌های تخصصی برگزار شود و اگر این طرح اجرای شود, دیگر هیچ خبرنگاری نمی‌تواند با یک گزارش غلط از بیماران, بر نگرانی مردم بی‌افزاید و ضعف رسانه‌ها نمی‌تواند به افزایش ترس مردم منجر شود.

نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه‌های حرفه‌ای گفت: تحمل مردم هم حدی دارد و مردم ظرفیت این حجم از اخبار منفی را ندارند و این اخبار منفی در هر حوزه‌ای که باشد بر سلامت مردم و کشور و جامعه اثرات منفی جبران ناپذیری می‌گذارد. افراد حقیقی و حقوقی مسئول باید کمک کنند تا واقعیت برای مردم به خوبی ترسیم شود نه اینکه افرادی خبر نادرست منتشر کنند و خانواده‌ها عزیزانشان را بر اثر اطلاعات غلط از دست بدهند.

نصراللهی اظهار کرد: آن چه که مسلم است این است که پیرامون ما هزاران خبر خوب و بد وجود دارد؛ مهم این است که ما به درستی مصرف اخبار را مدیریت کنیم, کانون‌های دریافت اخبار منفی را کم کنیم و انتشار اخبار منفی را تبدیل به فرصت کنیم.

وی در رابطه با ضعف قوانین استفاده از سلاح توسط پلیس بیان کرد: این قوانین در حال حاضر بازدارنده نیستند و توسط مجلس و دولت مورد بازبینی قرار گیرند. باید قبول کنیم که پلیس باید حرفه‌ای شود, مبارزه با اراذل و اوباش را به بهترین شکل آموزش ببیند و باید حمایت‌های قانونی, آموزشی و معنوی لازم از پلیس انجام شود تا پلیس در دفاع از خود و دفاع از مردم به بهترین شکل عمل کند.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ادامه داد: حمله به پلیس خاص ایران نیست سال گذشته, بیش از 73 نفر از افراد پلیس در آمریکا در حین ماموریت کشته شده‌اند. در هلند و فرانسه نیز گزارشاتی از حمله به پلیس وجود دارد اما نباید با گفتن این موارد حمله به پلیس را توجیه کنیم. حمله به پلیس خط قرمز است و اگر پلیس نتواند از خود دفاع کند از مردم نیز نمی‌تواند دفاع کند.

نصراللهی اظهار کرد: نباید دست رسانه‌ها در انتشار اخبار غیرمسئولانه باز باشد, همه اخبار باید آزادانه منتشر شود ولی انتشار آن‌ها با ملاحظاتی همراه باشد.

وی ادامه داد منظور از این ملاحظات, دادن تحلیل در کنار انتشار خبر, تحلیل‌محوری, راه‌حل محوری, توجه به حق مردم به دانستن در کنار حق آن‌ها برای داشتن سلامت روان, روایت صحیح و درست و جامع با هدف جلوگیری از انتشار روایت نادرست و برجسته نبودن بعد منفی خبر از جمله این ملاحظات هستند.

نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه‌های حرفه‌ای خاطرنشان کرد: باید از انتشار اخبار غلط در رسانه‌های جلوگیری شود چرا که این اخبار می‌توانند مانند تیری که به مامور نیروی انتظامی شلیک شد و یا چاقویی که گلوی دختر 17 ساله را برید, برای جامعه خطرناک باشد./تسنیم