پایان انتخابات پارلمانی؛ آیا آرامش به لبنان باز می‌گردد؟

به گزارش راهبرد معاصر ؛ مردم لبنان روز 15 مه به پای صندوق های رای رفتند تا در اولین انتخابات پارلمانی پس از تظاهرات مردمی ۲۰۱۹ و فروپاشی اقتصادی این کشور مشارکت کنند. انتخاباتی که انتظار می رود نمایندگان منتخب آن، لبنان را از بحران های جدی، که چندین سال است با آن دست به گریبان است، نجات دهند.

آنچه از نتایج این انتخابات مشخص است اینکه حزب الله و جنبش امل ۳۱ کرسی، حزب سوسیالیست ترقی خواه به ریاست ولید جنبلاط ۹ کرسی، حزب نیروهای لبنانی به ریاست سمیر جعجع ۲۰ کرسی و حزب جریان ملی آزاد، مهمترین متحد حزب الله، به ریاست جبران باسیل نیز ۱۸ کرسی پارلمان لبنان  را از آن خود کرده اند.

از پیش از انتخابات پارلمانی لبنان هجمه رسانه ای شدیدی همراه با حمایت مالی فراوان در جهت  از پیش بازنده نشان دادن حزب الله و مقاومت در انتخابات صورت گرفت که نتایج انتخابات و پیروزی حزب الله و جنبش امل حاکی از آن است که آنچه به عنوان شکست جریان مقاومت دراین انتخابات بر روی آن سرمایه گذاری ویژه ای شد، مصداق بیرونی پیدا نکرد.

جریان مقاومت در این انتخابات موفق شد بیشترین آرای عمومی را در مجموع کرسی‌های پارلمانی و بزرگترین فراکسیون را به عرصه سیاسی لبنان را از آن خود کند. انتخابات پارلمانی در لبنان از این حیث حائز اهمیت است که انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر به عنوان بالاترین مقام‌های اجرای کشور، به رای نمایندگان پارلمان بستگی دارد. بنابراین لبنان برای گذار از بحران سیاسی و اقتصادی خود به یک دولت مقتدر نیاز دارد که هم توطئه های بازیگران مداخله گر غربی و منطقه را خنثی کند و همه به آشفته بازار اقتصادی آن سروسامانی دهد.

به منظور ارزیابی نتایج انتخابات پارلمانی لبنان و چشم انداز پیش روی این کشور با سید هادی سید افقهی، کارشناس مسائل غرب آسیا گفتگو کردیم.

سید افقهی بررسی ویژگی‌های انتخابات اخیر لبنان را منوط به ذکر چند نکته دانست و گفت: در لبنان از حیث شرایط سیاسی نوعی جبهه گیری و قطب بندی شدید حاکم بود که در قالب دو جبهه رقیب خود را نشان می دهد. اول 14 مارسی‌ها، که در راس آن‌ها نیروهای القوات البنانیه به ریاست سمیر جعجع قرار دارد. در کنار جعجع تشکیلات الحزب الشتراکی ولید جنبلاط قرار دارد. یکی دیگر از تشکیلات متحد 14 مارسی‌ها حزب الکتائب به رهبری امین جمیل، رئیس جمهور اسبق لبنان است. همچنین گروه های اهل سنت که بعد از استعفای الحریری دچار شکاف شده و انسجام سابق خود را از دست دادند و هیچکس هم نتوانست خلا الحریری را درعرصه انتخابات پر کند. این صف بندی جبهه 14 مارس بود که این جبهه به شدت نسبت به آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی وابستگی نشان می دهد.

این کارشناس سیاسی افزود: جبهه مقابل جبهه 8 مارس به رهبری حزب الله و سازمان امل به هدایت نبیه بری و دیگر گروه ها از جمله جریان آزاد ملی به رهبری میشل عون و جبران باسیل است.

سید افقهی در بیان تفاوت عمده این دوره انتخابات با دوره قبل می گوید: لبنان به لحاظ سیاسی به شدت دو قطبی شده بود. جبهه 14 مارس این بار دیگر شعار معیشت، آب و نان و برق را مطرح نکردند. همه گروهای زیر مجموعه این جبهه ی طرفدار آمریکا و رژیم صهیونیستی شعارشان خلع سلاح مقاومت اسلامی یعنی حزب الله بود. در مقابل شعار اصلی حزب الله و جبهه 8 مارس بحث معیشت، رفع محاصره و عدم مداخله نیروهای بیگانه در انتخابات و امور داخلی لبنان، حق استخراج گاز و نفت از مدیترانه و عدم استقراض از صندوق بین المللی پول بود.

این کارشناس مسائل غرب آسیا تاکید می‌کند: به لحاظ شرایط اجتماعی لبنان در انتخابات این دوره، مردم این کشور به شدت زیر فشار تحریم‌ها و محاصره اقتصادی، تهدیدهای امنیتی رژیم صهیونیستی و توطئه‌های بانک مرکزی و سایر بانک‌های لبنان در به سرقت بردن سپرده‌های مردم در بانک ها بودند، که منجر به یک فاجعه ملی شد و جامعه لبنان به شدت متشنج و تحت فشار بود. فضای روانی جامعه به دلیل همین فشارها و توطئه ها برای خلع سلاح مقاومت همانند دور قبلی انتخابات نبود و دشمن در تلاش بود که با اعمال فشار محاصره اقتصادی و داخلی وضع را بحرانی و به سوی جنگ داخلی سوق دهد ولی با حکمت و درایت دبیر کل حزب الله تمامی این توطئه ها خنثی شد که مصادیق آن بسیار است.

سید افقهی شرایط جنگ روانی و همجمه تبلیغاتی سنگینی که از سال 2019 و با بحث تظاهرات به نام تغییری ها یا طرفداران سفارت ها علیه حزب الله به راه افتاد، را از دیگر تفاوت های انتخابات اخیر لبنان با دوره قبل دانست و افزود: حتی در مسئله انفجار بندر بیروت سعی شد که حزب الله مسئول و مقصر نشان داده شود و در تظاهرات هم این مسئله عنوان می‌شد که به دلیل اینکه سلاح های حزب الله در این انبارها به صورت استاندارد نگهداری نمی شد، این انفجار رخ داده در حالیکه این ادعا کذب است و تاکنون هم آمریکا سعی کرده این پرونده را راکد نگه دارد تا اثر   خود و صهیونیست ها را در این انفجار آشکار نشود.

این کارشناس مسائل لبنان یادآور شد: قبلا دو رقیب سنتی 14 مارسی ها و 8مارسی ها در لبنان وجود داشت. اما در این دور انتخابات شاهد حضور 4 جریان سیاسی بودیم. 14 مارسی ها، 8 مارسی و دو جریان نوظهور. اول مستقلین که فعلا به هیچ حزب و گروهی وابسته نیستند و شخصیت های برجسته و شناخته شده ای به صورت انفرادی وارد گود انتخابات شدند. گروه دیگر تغییری ها که بیشتر به سفارت و احتمالا به سمت سمیر جعجع متمایل هستند.

سید افقهی در ارزیابی نتایج انتخابات لبنان گفت: در این دوره از انتخابات تمام نامزدهای حزب الله و جنبش امل توانستند به پارلمان راه یابند. برخی هم پیمانان جریان مقاومت موفق نشدند به پارلمان لبنان راه بیابند اما شخصیت های جدید درمیان منتخبان وجود داشت که در واقع موجب شد آمار فراکسیون حزب الله را در پارلمان بالا ببرد. پیش بینی می شود که 68 درصد کرسی های پارلمان لبنان در اختیار مقاومت قرار بگیرد و حزب الله قطعا فراکسیون اکثریت را خواهد داشت.

این کارشناس سیاسی البته ذکر این نکته را ضروری دانست که جریان اکثریت و اقلیت در فضای سیاسی لبنان به مفهوم کلاسیک و سیاسی متعارف دنیا نیست. بلکه در لبنان نظام سهمیه بندی یا طائفه گری حاکم است و هر کدام از قبل از ورود به انتخابات سهمیه مشخص دارند. می‌توان گفت در لبنان یک دموکراسی توافقی و طائفه گری و سهم خواهی برقرار است. همانطور که چند شب پیش سید حسن نصرالله در سخنان خود مطرح کرد، مفهوم اکثریت به نحوی که بتوانند یک دولت کامل منسوب به خود تشکیل دهند، نیست بلکه همه اینها توافقی است. البته آنهایی که در فراکسیون اکثریت هستند سهم بیشتری دارند اما نمی توانند دیگران را حذف کنند و خود تنها در تعیین رئیس جمهور و دیگر مقام ها نقش داشته باشند. از بدو استقلال لبنان روال به این شکل بوده و به فراکسیون اکثریت این امکان را نمی دهد که یکه تاز میدان باشد.

سید افقهی افزود: بنابراین رویکرد 14 مارسی‌ها متمایل به آمریکا و صهیونیست ها، رویکرد درگیری و تنش خواهد بود چون شعارشان خلع سلاح حزب الله بود و عربستان و امارات به همین منظور هزینه سنگینی در این انتخابات صرف کردند. حتی گفته می شد در روز انتخابات حق رای افراد را به 3 هزار دلار می‌خریدند. بنابراین آنها اجازه نخواهند داد که حزب الله  برنامه خود برای مبارزه با فساد، استخراج گاز و نفت از دریای مدیترانه، عدم استقراض و مسائل معیشتی مردم را اجرایی کند. ماموریت آن‌ها در حال حاضر این است که کشور را به حالت بحرانی هدایت کنند تا به زعم خود حزب الله مجبور به خلع سلاح شود.

این کارشناس مسائل لبنان در خصوص آینده این کشور گفت: از سوی دیگر جریان مقاومت به دنبال مسائل معیشتی مردم، مبارزه با فساد و مافیای بانکی و تجاری هستند. بنابراین باید صبر کرد و  دید پس از تشکیل پارلمان و تعیین رئیس جمهور و نخست وزیر لبنان به چه سمت و سویی خواهد رفت.

سید افقهی یادآور می شود که اینها تنها مسائل داخلی لبنان است، قطعا متغیرهای دیگری هم از خارج لبنان در سطح منطقه ای و بین المللی بر روند پیشبرد امور اثرگذار خواهند بود. برخی معتقدند در سطح منطقه ای عربستان، امارات و رژیم صهیونیستی بر احزاب داخلی لبنان طرفدار خود تاثیرگذار هستند. همچنین عده دیگر نیز معتقدند ایران و سوریه هم بر دوستان داخلی خود در لبنان از جمله حزب الله و امل اثر گذار هستند.

سید افقهی در نتیجه مسائل لبنان را در سه سطح قابل واکاوی می داند و می گوید: سطح داخلی، منطقه ای و اثر گذاری بازیگران منطقه ای و بین المللی با مداخله آمریکا، فرانسه آلمان حتی واتیکان، هم گاهی در مسائل لبنان تحت عنوان حمایت از مسیحیان مارونی و کاتولیک‌ها مداخلاتی می کند. پس پارلمان، ائتلاف های داخلی آن و تشکیل هیئت رئیسه و دیگر موارد باید اول شکل بگیرد. باید دید چقدر از حزب مستقلین یا تغییری ها به سمت حزب الله یا سمیر جعجع خواهند رفت. 

این کارشناس مسائل غرب آسیا بازگشت آرامش به لبنان را بسته به ترکیب داخلی پارلمان، ائتلاف ها و تفاهمات داخلی پارلمان، کابینه آتی می داند و می گوید: پیش بینی می شود با توجه به اینکه ریاست جمهوری سهم مسیحیان مارونی، رئیس پارلمان سهم شیعه ها و نخست وزیری سهم سنی هاست، احتمالا آقای نواف سلام که یک شخصیت سنی نسبتا میانه رو است نخست وزیر لبنان شود. نبیه بری همچنان رئیس پارلمان بماند و با توجه به اینکه میشل عون اعلام کرده برای دور بعد ریاست جمهوری لبنان شرکت نمی‌کند و قطعا رئیس جمهور آینده متمایل به مقاومت خواهد بود چون اکثریت کرسی های پارلمان در اختیار مقاومت است.

سید افقهی در پایان متذکر می شود: اگر 14 مارسی ها و 8 مارسی ها با یک رویکرد خاص به تفاهم برسند، که این مسئله منوط به توافق ایران و عربستان خواهد بود، که در آن صورت می‌توانند به طرفداران خود در لبنان برای توافق بر سر یک کابینه وفاق ملی براساس سهم خواهی و درصد کرسی ها توصیه کنند، در این صورت شاهد بازگشت آرامش و ثبات اقتصادی و سیاسی در لبنان خواهیم بود. اما تا زمانی که بازیگران منطقه ای با هم به توافق نرسند، بعید است مخالفان منطقه ای مقاومت، با توجه به بحران‌های کنونی، به سادگی اجازه دهند حزب الله یک دولت قوی تشکیل دهد.