شائبه تبعیض در دایره شمول ضرایب کاهشی مالیات بر ارزش افزوده

به گزارش راهبرد معاصر؛  از سال 1396 سازمان امور مالیاتی ضرایب کاهشی را برای برخی اصناف در نظر گرفته است. این اقدام برای تسهیل پرداخت مالیات و کمک به اصناف انجام شد. این ضرایب در سال 1398 در قالب یک بخشنامه واحد تجمیع و به اطلاع اصناف رسید.

متن این بخشنامه به شرح زیر است:

بر این اساس، در راستای حکم بند (و) تبصره 6 قانون بودجه سال 1398 که مقرر می‌دارد: «سازمان امور مالیاتی کشور می تواند مالیات بر ارزش افزوده گروه هایی از مودیان مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده را با اعمال ضریب کاهشی ارزش افزوده فعالیت آن بخش تعیین کند. مقررات این بند در خصوص دوره هایی که مالیات آنها قطعی نشده است، جاری خواهد بود. ضریب ارزش افزوده هر فعالیت با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی می رسد.» و با عنایت به تعیین ضریب ارزش افزوده برخی فعالیت ها و تایید آن توسط وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی، به منظور تکریم و حل مشکلات مؤدیانی که قادر به مستند سازی اعتبارات خرید نمی باشند و تعامل با آنان و وحدت رویه در اجرای مقررات موارد ذیل جهت اجرا ابلاغ می‌گردد:

1-بنابر اختیار حاصل از بند (و) تبصره (6) قانون بودجه سال 1398 کل کشور، ضریب ارزش افزوده برای فعالیت های مندرج در جدول ذیل تعیین و به تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است. بدیهی است ضریب مزبور صرفاً برای تعیین مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده اشخاص حقیقی فعالیت های ذیل است.

جدول مشاغل مشمول اعمال ضریب ارزش افزوده به شرح زیر است:

2-در تعیین ضریب ارزش افزوده فعالیت های موضوع بند (1)، مالیات و عوارض ارزش افزوده به عنوان بخشی از قیمت تمام شده کالا منظور شده است، لذا اشخاص مزبور در هنگام فروش مجاز به مطالبه و وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده، مازاد بر قیمت فروش نخواهد بود.

3-ضریب ارزش افزوده تعیین شده، برای کلیه دوره های مالیاتی سال 1398 و ماقبل آن که مالیات و عوارض آن قطعی نشده است جاری خواهد بود.

تذکر: به استناد تبصره(2) ماده 210 قانون مالیاتهای مستقیم مالیات و عوارض ابرازی مودیان در اظهارنامه تسلیمی قطعی محسوب می شود، لذا در صورتی که مالیات و عوارض ابرازی مودیان از مالیات و عوارض تعیین شده بر اساس مفاد این دستورالعمل بیشتر باشد، مالیات و عوارض ابرازی مودیان که قطعی محسوب می شود ملاک عمل خواهد بود.

4-مالیات و عوارض ارزش افزوده آن دسته از فعالان موضوع بند (1) که اقدام به نگهداری اسناد و مدارک و اجرای مقررات مطابق فرآیندهای اجرایی تعیین شده در قانون نموده اند و خواهان استفاده از ضریب مزبور نمیباشند براساس اسناد و مدارک با رعایت مقررات موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده تعیین می شود و ضریب مذکور مانع از تعیین مالیات وعوارض بر اساس اسناد و مدارک نخواهد بود.

5-ماخذ محاسبه مالیات و عوارض ارزش افزوده و مالیات و عوارض ارزش افزوده مردیان مزبور با توجه به ضریب تعیین شده به شرح ذیل تعیین می شود:

ضریب *کل فروش مشمول دوره = ماخذ محاسبه مالیات و عوارض ارزش افزوده هر دوره

نرخ مالیات و عوارض * مأخذ مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده هر دوره = مالیات و عوارض ارزش افزوده هر دوره

6-در صورتی که مودیان مذکور به عرضه توأم کالاها یا خدمات مشمول مالیات و معاف از مالیات اشتغال داشته باشند موظف‌اند سهم فروش کالاهای مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده و کالاهای معاف از مالیات و عوارض ارزش افزوده را براساس مستندات مشخص و اعلام کند، در صورتی که امکان اعلام سهم فروش کالاهای مشمول و معاف برای دوره های گذشته وجود ندارد مأموران مالیاتی موظف هستند با توجه به واقعیات موجود و براساس قرائن مالیاتی سهم کالاهای مشمول را تعیین کنند.

در ادامه دستورالعمل نحوه اجرای بند (و) تبصره (6) قانون بودجه سال 1398 در مورد تعیین ضریب ارزش افزوده برای برخی از فعالیت‌ها

7-مفاد این دستورالعمل برای کلیه فعالان اقتصادی مشمول ثبت نام موضوع بند (1) این دستورالعمل لازم الاجرا خواهد بود بنابراین عدم ثبت نام یا عدم تسلیم اظهارنامه و یا تسلیم اظهارنامه کمتر از مالیات و عوارض موضوع بند (و) تبصره 6 قانون بودجه سال 1398 مانع از اعمال این دستورالعمل برای پرونده هایی که در راستای بند یاد شده مورد رسیدگی قرار می گیرند نخواهد بود.

8-فعالان موضوع بند (1) کماکان مکلف به رعایت سایر تکالیف قانونی (از جمله اراه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده هر دوره، پرداخت مالیات و عوارض، ارائه اسناد و مدارک )خواهند بود.

9-فعالان موضوع بند (1) مکلف اند در زمان خرید کالا و خدمات مشمول مالیات و عوارض از مودیان مشمول ثبت نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده، مالیات و عوارض مطالبه شده را با دریافت صورتحساب و رعایت سایر مقررات به حساب های مؤدیان مشمول واریز کنند.

10-اداره کل امور مالیاتی حداکثر مساعدت لازم را در خصوص تقسیط و بخشودگی جرائم با رعایت مفاد مواد «167» و «191» قانون مالیات های مستقیم و بخشنامه های صادره در این خصوص اعمال کنند.

11-مفاد این دستورالعمل برای کلیه مأموران مالیاتی و مراجع دادرسی مالیاتی تعیین شده در قانون مالیات بر ارزش افزوده لازم الاجرا است.

با توجه به این بخشنامه که تمامی ضرایب کاهشی مالیات ارزش افزوده مربوط به 23 صنف در آن تجمیع شده است، این مسئله پیش آمده که چرا تنها این اصناف مشمول این ضرایب کاهشی شدند.

باید در نظر داشت که با اعمال ضریب کاهشی 6 درصد در حقیقت 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده تنها از 6 درصد فروش محاسبه خواهد شد که در نتیجه این فرآیند مالیات 9 درصدی مالیات بر ارزش افزوده به نیم درصد کاهش پیدا می‌کند. بنابراین اعمال این ضرایب مالیات‌های ارزش افزوده اصناف مشمول را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

به طور مثال ضریب کاهشی مالیات بر ارزش افزوده صنف فروشندگان آهن‌آلات 6 درصد است به این معنا که اگر یک مودی در این صنف 100 واحد فروش داشته باشد، این عدد مبنای محاسبه ارزش افزوده نیست بلکه 6 درصد آن (یعنی 6 واحد) معیار محاسبه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده قرار خواهد گرفت.

ضرایب کاهشی در خصوص مالیات ارزش افزوده مودیان مشمول تا سال 1400 اعمال می‌شود. در اینجا این سوال پیش می‌آید که علت اعمال ضرایب کاهشی تنها برای اصناف محدود چیست؟ به نظر می‌رسد اصنافی که قدرت لازم برای پیگیری این مسئله را داشتند توانستند ضریب کاهشی دریافت کنند و از این امتیاز بهره ببرند.

همین موضوع سبب شده تا شائبه تبعیض در ضرایب کاهشی مالیات بر ارزش افزوده به وجود بیاید. در نتیجه این درخواست وجود دارد که اگر قرار است سازمان امور مالیاتی برای حمایت از اصناف این ضرایب کاهشی مالیات ارزش افزوده را اعمال کند، آن را برای تمامی مودیان اعمال کند. حتی اگر استدلالی برای عدم شمول سایر اصناف کشور وجود دارد باید به صورت شفاف بیان شود./ تسنیم