از سیاست تا اقتصاد؛ دلایل بازگشت سفیر امارات به ایران

به گزارش راهبرد معاصر پایگاه اینترنتی شبکه «الجزیره» در گزارشی به تحلیل دلایل و انگیزی‌های امارات در بازگرداندن سفیر خود به ایران پس از سال‌ها پرداخته است. امارات پس از خارج کردن سفیر خود از تهران در ژانویه ۲۰۱۶، روز یک‌شنبه هفته گذشته اعلام کرد که «سیف محمد الزعابی» سفیر ابوظبی در تهران، طی روزهای آینده وظایف خود را در سفارت کشورمان از سر خواهد گرفت.

مشروح گزارش الجزیره درباره از سرگیری روابط دپیلماتیک تهران-ابوظبی بدین شرح است:

امارات در خبر خود مبنی بر بازگرداندن سفیرش به تهران بعد از گذشت شش سال، تاکید کرد که این تصمیم در جهت کمک به پیشبرد روابط دوجانبه گرفته شده است؛ به گونه‌ای که منافع مشترک دو کشور همسایه و منطقه را تامین کند. تصمیم برای بازگرداندن سفیر امارات به تهران حدود یک ماه پس از تماس تلفنی «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران و «عبدالله بن زاید» همتای اماراتی وی صورت می‌گیرد که طی آن آن‌ها توافق کردند که سفیر امارات در تهران به زودی وظایف خود را از سر بگیرد.

«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در اوایل ماه جاری با استقبال از فضای مثبت روابط تهران-ابوظبی، تاکید کرد که شرایط ارتقای روابط دوجانبه رو به جلو است و انتظار دارد در روزهای آینده روابط بین آن‌ها تقویت شود.

تجارت امیدوارکننده

ناظران در ایران در مورد اهمیت منافع اقتصادی ایران و امارات متحده عربی و تمایل دو کشور برای ارتقا دادن منافع تجاری بر ترس‌های سیاسی خود توافق دارند؛ آمار سازمان گمرک ایران نشان می‌دهد که امارات در صدر فهرست شرکای تجاری تهران در میان کشورهای همسایه قرار دارد. بر اساس گزارش‌های منتشرشده از سوی ایران، حجم صادرات امارات به ایران در چهار ماهه نخست سال جاری (از ۳۰ اسفندماه سال گذشته) بالغ بر ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن به ارزش ۴ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بوده است. در حالی که حجم صادرات ایران به امارات ۴ میلیون تن به ارزش ۲ میلیارد و ۳۰۰ هزار دلار بوده است.

بر اساس آمار گمرک ایران، مبادلات تجاری تهران و ابوظبی در سال گذشته نسبت به سال گذشته 28 درصد از نظر حجم مبادلات و ۷ درصد در مبالغ مالی افزایش داشته است. در این خصوص، «جلال ساداتیان» سفیر سابق ایران در انگلیس، معتقد است که دیپلماسی اقتصادی و واقعیات جغرافیایی قدرتمندتر و پایدارتر از متغیرهای سیاسی هستند؛ و اینکه طرف‌های ایرانی و اماراتی موفق شده‌اند چالش‌های موجود در روابط دوجانبه خود را با موفقیت مدیریت کرده و منافع اقتصادی را بالاتر از نگرانی‌های سیاسی قرار دهند تا بدین ترتیب تجارت بین دو کشور، در وضعیتی امیدوارکننده قرار گیرد.

منافع مهم

ساداتیان، دیپلمات ایرانی در صحبت با الجزیره، روابط تجاری کشورش و امارات را ریشه دار توصیف کرد. وی تاکید کرد که شرکت‌های ایرانی و سایر شرکت‌های مستقر در دبی در سال‌های گذشته نقش برجسته‌ای در دور زدن تحریم‌های آمریکا داشته‌اند. ساداتیان از درایت سران ایران و امارات برای حفظ روابط تجاری علی‌رغم کاهش فعالیت‌های نمایندگی سیاسی بین‌شان قدردانی و اشاره کرد که روابط اقتصادی آن‌ها در مقاطعی به طور نسبی متاثر از تمایلات سیاسی برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس و نگرانی ایران درباره عادی‌سازی کشورهای همسایه با رژیم صهیونیستی بوده است. با این حال، تهران و ابوظبی توانستند بر موانع سیاسی فائق آیند و تجارت را به عنوان وسیله ارتباط مستمر بین خود در چارچوب منافع مهم خود حفظ کنند.

سفیر سابق ایران در انگلیس با توجه به گفت‌وگوهای ایران و عربستان سعودی گفت که انتظار دارد روابط سیاسی ایران و امارات به مرحله قبل از خروج سفیر ابوظبی از تهران بازگردد و روابط اقتصادی برای جبران آنچه در سال‌های گذشته از دست داده‌اند، پیشرفت کند. ساداتیان در پایان خاطرنشان کرد که امارات از جایگاه بالایی در بخش انرژی و تجارت در جهان برخوردار است و بسیاری از شرکت‌های ایرانی سرمایه‌های هنگفتی را در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ این انگیزه‌ای برای اولویت دادن به منافع اقتصادی بر ترس‌های سیاسی است.

چالش امنیتی

«مهدی عزیزی» محقق و کارشناس مسائل سیاسی، با بیان اینکه احیای روابط تهران و ابوظبی ناشی از پویایی سیاست دو طرف است، تاکید کرد: بازگشت سفیر امارات به تهران با گام‌های سازنده‌ای همراه بود که در جهت‌گیری امارات به سوی سوریه و یمن مشاهده شد. این پژوهشگر ایرانی در گفت‌وگو با الجزیره نت ابراز امیدواری کرد که بازگشت سفیر امارات به تهران نقطه عطفی برای حل اختلافات ایران و برخی کشورهای عربی و سپس یافتن راه حلی برای بحران‌های منطقه‌ای باشد که مهم‌ترین آن‌ها بحران یمن است.

وی بر این باور بود که روابط ایران و امارات تحت تأثیر عوامل منطقه‌ای از جمله موضوع عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، اختلاف بر سر جزایر سه گانه در آب های خلیج فارس و نتایج احتمالی گفت وگوی تهران و ریاض است. عزیزی در پایان گفت: علی‌رغم اهمیت بُعد تجاری و اقتصادی در روابط ایران و امارات، چالش امنیتی ایجاد جای پای رژیم صهیونیستی در منطقه از طریق دروازه عادی سازی است که امکان دارد آرامش روابط بین آن‌ها را در مرحله بعدی برهم بزند.

پس از آن که مقر سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن در مشهد مورد حمله معترضان به اعدام شیخ «نمر النمر» روحانی مخالف شیعه توسط ریاض در سال ۲۰۱۶ قرار گرفت، کویت و امارات از کاهش روابط دیپلماتیک خود در ایران خبر دادند؛ در حالی که ریاض و منامه تصمیم گرفتند تا روابط خود را با تهران قطع کنند»./فارس