دست برتر صنعا در مذاکرات صلح

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ انتشار اخباری درباره مذاکرات میان صنعا با ائتلاف متجاوز سعودی و تلاش سعودی ها برای دستیابی به زمینه های مشترک توافق آتش بس چند روزی است به یکی از اخبار مهم تحولات یمن تبدیل شده است. آنچه در ذیل مذاکرات میان دو طرف انجام شده نتیجه تلاش دیپلماتیک هیئت عمانی در رفت و آمدهای دیپلماتیک به صنعا و ریاض به عنوان طرف میانجی است.

در این زمینه چند نکته کلیدی را نباید فراموش کرد و باید به طور ویژه به آنها پرداخت.

نخست، اینکه انتشار خبر در زمینه پذیرش شروط انصارالله به طور خاص و صنعا به طور عام از سوی سعودی ها به هیچ وجه به معنای پایان بحران در یمن نخواهد بود. در واقع ماحصل رفت و آمدهای دیپلماتیک و دستیابی به دیدگاه مشترک، ایجاد توافق آتش بس میان دو طرف است. در واقع نسخه تازه ای از آتش بس این بار با پذیرش شروط صنعا از سوی ریاض ممکن است در روزهای آتی نهایی و رسانه ای شود، شرایط را از وقوع التهاب آفرینی ها در محورها و جبهه های نبرد دور کند و مانع درگیری های فیزیکی نظامی میان دو طرف شود.

بعد از شکست توافق آتش بس به ابتکار هانس گروندبرگ نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور یمن، ابتکار نزدیک کردن نگاه دو طرف به دیدگاه مشترک در آینده را برای انجام گفت و گوها در قالب منطقه ای دنبال شد

دوم، بعد از آنکه در چند ماه گذشته صنعا از پذیرش تمدید آتش بس به دلیل کارشکنی های طرف مقابل سر باز زد و به رونمایی تمام عیار از توانمندی های میدانی خود در عرصه های نظامی و سیاسی و اصرار به تحقق شروط انسانی و اقتصادی و حتی سیاسی در نبرد با متجاوزان دست یازید، توپ شروع هر نوع درگیری و بحران تازه در یمن را در زمین طرف مقابل انداخت.

صنعا از زمانی که به جمع بندی رسید طرف مقابل به تعهدات متقابلش در چارچوب مفاد آتش بس پایبند نیست و ناظران و عاملان بین المللی آتش بس نیز در این زمینه هیچ ضمانتی قبول نمی کنند، رویکرد بازیگری در صحنه سیاسی مذاکرات و گفت و گوها را از وجه دفاعی تغییر داد و این بار در مقام مدعی وارد کارزار با طرف مقابل شد. تحول گفتمانی از سوی رهبران و مقام های صنعا موجب شد طرف مقابل در شرایط موجود پذیرش شروط صنعا را به هرگونه تغییر ترجیح دهد و با شروط آنها (تکمیل اجرای تبادل زندانیان، بازگشایی راه های عمومی در تعز و سایر استان ها، کاهش محدودیت ها در فرودگاه صنعا و بندر الحدیده به علاوه تداوم آرامش نظامی در جبهه های مختلف نبرد) موافقت کند.

سوم، اینکه بعد از شکست توافق آتش بس به ابتکار هانس گروندبرگ نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور یمن، ابتکار نزدیک کردن نگاه دو طرف به دیدگاه مشترک در آینده را برای انجام گفت و گوها در قالب منطقه ای دنبال شد و عمانی ها سعی کردند به نقش میانجی گرایانه خود با هدف حل بحران های منطقه ای عمل کنند و در زمینه کاستن دامنه بحران در یمن و آماده سازی زمینه های توافق و آتش بس ابتکار عمل را با تلاش های دیپلماتیک دوسویه و گفت و گوهای دوجانبه در دست بگیرند که شواهد حاکی از آن است در این راستا موفق بوده اند.

در واقع تلاش برای حل بحران یمن به عنوان چالشی فرسایشی از سوی عمان، مبین این نکته است که نقش تلاش های درون منطقه ای برای حل بحران ها در منطقه می تواند به مراتب اثرگذارتر و نتیجه بخش تر از آن باشد که در عرصه بین المللی ادعا می شود.

چهارم، اینکه به نظر می آید دستیابی به توافق آتش بس و ملزم کردن طرف مقابل به تعهداتش در مقابل صنعا می تواند آینده تازه ای را پیش روی مذاکرات و گفت و گوهای میان دو طرف باز کند. به بیان جامع تر، توافق آتش بس می تواند مقدمه و پیشرفتی برای انجام مذاکرات و گفت و گوها میان صنعا با متجاوزان برای دستیابی به توافق نهایی در عرصه دیپلماتیک پیش از بازگشایی جبهه های آتش و درگیری میان دو طرف باشد.  

بهره سخن

توافق آتش بس به نظر در دسترس و ذیل اخبار منتشر شده نکته مهم این است که در مذاکرات اخیر نوعی توازن سیاسی اعمال شده؛ توازنی که حاصل توانمندی های صنعا در جبهه های مختلف سیاسی و نظامی و چربش اراده صنعا به طرف مقابل و حتی حامیان بین المللی آن است.

این پیشرفت مورد توجه نماینده سازمان ملل متحد در امور یمن نیز قرار گرفته است و با توجه به جلسه توجیهی وی در صنعا، وی برای نخستین بار نه تنها بر اهمیت این اتفاق مهم صحه گذاشت، بلکه اظهارات وی گویای نتیجه بخش بودن مذاکرات با هدف دستیابی به توافق در آینده نزدیک خواهد بود.