آمریکا به دنبال راهکار دیپلماسی با ایران است؟-راهبرد معاصر
رشد ۱ تا ۵ میلیون تومانی قیمت‌ها در بازار خودرو + جدول افشاگری عجیب یک چهره پرسپولیسی در مورد استقلال با ۹ سال تاخیر! قانون شفافیت کاندیداها کاملاً بازدارنده نیست اقدام باورنکردنی هواداران پرسپولیس آخرین وضعیت رونالدو پس از ضربه بیرانوند گران‌ترین بازیکن لیگ برتر ایران مشخص شد چرا می گوییم مقاومت در طوفان الاقصی پیروز شد؟ وضعیت بورس در ساعات پایانی معاملات این هفته بنزین معمولی تهران همان سوپر است شرایط پایدار جوی در اکثر مناطق کشور تا ۱۰ روز آینده/افزایش آلودگی در ۷ شهر مخبر: موضوع تامین مسکن اساتید دانشگاه در حال پی‌گیری است در جلسه امروز هیات دولت چه گذشت؟ لیست مازاد استقلال در نیم فصل تقریبا مشخص شد سرلشکر صفوی: سرنوشت آینده آمریکایی‌ها فرار از سوریه و عراق خواهد بود آیت الله رئیسی: دولت به‌دنبال انتخاباتی پرشور، رقابتی، سالم و امن است ‌صادرات نان صنعتی ممنوع شد‌ ‌نیروگاه‌های تهران مازوت مصرف نمی‌کنند حدادعادل در همایش ستاد شورای ائتلاف: راه ما وفاداری به اصول امام و رهبری است آیت‌الله جنتی: اجرای صحیح قانون اساسی به مطالبه عمومی تبدیل شود عکس| رفت و آمد شبانه به یک خانه کار دست بازیکن استقلال داد امیر حاتمی: شهید فخری‌زاده به علوم هسته‌ای برای پدافند هسته‌ای مسلط بود آخرین وضعیت واردات خودروی جانبازان از زبان وزیر صمت آخرین قیمت طلا، سکه، دلار و ارز 8 آذر 1402 واکنش وزیر کشور به انتشار سند محرمانه کشور توسط یک رسانه ۵۵ درصد برنامه نوسازی بافت فرسوده محقق شد نشست مشترک دولت و مجلس برگزار می‌شود کاهش ۱۴ میلیون تومانی قیمت مسکن در منطقه ۱ تهران جزئیات میزان افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان در ۱۴۰۳ بهادری جهرمی: ایرادات آیین‌نامه اجرایی قانون انتخابات مجلس اصلاح شد آخرین وضعیت پرسپولیس برای صعود از گروه مرگ وزیر کشور: همه باید در حوزه افزایش مشارکت در انتخابات نقش‌آفرینی کنند محمد اسلامی: آژانس به تهدیدات اتمی رژیم صهیونیستی ورود کند وزیر بهداشت: شایع‌ترین ویروسی که الان افراد به آن مبتلا می‌شوند آنفولانزا است تنها بازیکن پرسپولیس که مقابل النصر رضایت یحیی را جلب کرد چه کسی بود؟ راه اندازی بانک ایرانی در سوریه افزایش عرضه ارز در سامانه نیما در ۳ ماهه پایانی سال هشدار هواشناسی/بارش‌‌های پراکنده باران در ۸ استان شوک کمیته انضباطی فیفا به باشگاه استقلال وضعیت بورس امروز ۸ آذر ۱۴۰۲ درخواست برای لغو مصوبه افزایش سن بازنشستگی واریز سود سهام عدالت تا شب یلدا+ مبلغ و جزئیات بیانیه باشگاه استقلال درباره ماجرای جنجالی اصفهان واکنش هادی چوپان به رفتار ناشایست با یک کودک+ عکس عکس| اولین واکنش رونالدو به نتیجه دیدار با پرسپولیس وضعیت بورس امروز 7 آذر 1402 لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی پارلمان ترکیه تصمیم‌گیری در مورد عضویت سوئد در ناتو را به تعویق انداخت هنیه: رژیم صهیونیستی باید هزینه آزادی اسرای خود را بپردازد پایان رایزنی‌های امیرعبداللهیان در ژنو و بازگشت به تهران تانک‌های رژیم صهیونیستی بیمارستانی دیگر در غزه را محاصره کردند اردن: توافقنامه تبادل انرژی و آب را با رژیم صهیونیستی امضا نمی‌کنیم هشدار امیرعبداللهیان به همتای فرانسوی درباره گسترش دامنه جنگ در منطقه طرح قانونگذاران آمریکایی برای جلوگیری از فروش سلاح به اسرائیل وعده نیکی هیلی برای قطع بودجه سازمان ملل بابت «عدم حمایت از اسرائیل» در جلسه استماع «آینده قره‌باغ» در کمیته کنگره آمریکا چه گذشت؟ جزئیات محاصره وحشیانه بیمارستان الشفا غزه توسط نظامیان صهیونیست هشدار ترکیه به غرب درباره همدستی با وحشی‌گری اسرائیل لاوروف: حکم بازداشت فرانسه علیه اسد، مظهر خشک‌اندیشی قضائی است پکن: اظهارنظر بایدن درباره شی اشتباه و غیرمسئولانه است حملات به بیمارستان‌های غزه، صدای ریاض را درآورد جهاد اسلامی: دروغ تل‌آویو درباره بیمارستان الشفا‌ء فاش شد رئیس قوه قضائیه: باید با تمام توان از استقلال و اقتدار دستگاه قضائی صیانت کنیم توضیحات جدید وزیر آموزش و پرورش در باره استخدام معلمان جدید و جوان اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی اولتیماتوم یک هفته ای دادستانی به شرکت تپسی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس دستور سردار رادان برای برخورد جدی با اراذل و اوباش و سارقان حکم اعدام برای مهاجم سفارت آذربایجان تکذیب شد/ جزئیات جدید از پرونده فرزندان معاون اول قوه قضاییه اژه ای: از مأموریت های فراجا در مقابله با قانون شکنی های حوزه حجاب حمایت می کنیم سهم ۲۸ درصدی دروس عمومی در سوابق تحصیلی و کنکور ۱۴۰۳ مجلس مخالف نسبت سرانه پزشکان در برنامه هفتم صدور شناسنامه نوزادان؛ انتخاب این نام‌ها ممنوع است ماجرای تیراندازی پلیس به خودروی ۲۰۶ در یوسف‌آباد چه بود؟ ماجرای کشف مشروبات الکلی در دانشگاه علوم پزشکی ایران متهم اصلی پرونده حمله به حرم مطهر شاهچراغ(ع) به اعدام محکوم شد توضیحات قوه قضائیه درباره شرایط زندان زنان عناصر ضد امنیتی توسط سربازان گمنام امام زمان در قرچک دستگیر شدند کسب درجه عالی انستیتو پاستور ایران در تشخیص آبله میمونی مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا درگذشت مجری با سابقه تلویزیون اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب ناشنیده های آشکار عملیات کربلای چهار افزایش آثار ارسالی به جشنواره فیلم فجر طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند برگشت رامبد جوان به تلوزیون با «خندوانه» و مسابقه‌ای جدید اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است

آمریکا به دنبال راهکار دیپلماسی با ایران است؟

آمریکا مدعی شد دیپلماسی با ایران را در پرونده مذاکرات هسته‌ای دنبال می‌کند حال آنکه شواهد نشان می‌دهند که این موضوع درست نیست.
تاریخ انتشار: ۲۰:۲۵ - ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۲ - 2023 May 06
کد خبر: ۱۸۲۸۱۵

به گزارش راهبرد معاصر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید علی‌رغم همه کارشکنی‌های دولت آمریکا در خصوص احیای برجام بار دیگر روز جمعه (15 فروردین) مدعی شده که آمریکا راهکار دیپلماتیک در خصوص برنامه هسته‌ای ایران را دنبال می‌کند.

اظهارات سالیوان بخشی از سیاست دوگانه‌ای است که دولت بایدن از زمان روی کار آمدن برجام در پیش گرفته است. آمریکایی‌ها از یک طرف، در اظهارات علنی خودشان را به برجام مشتاق نشان می‌دهند اما از طرف دیگر در مقاطع حساسی که فرصت برای ورود به توافق مهیاست با دست آن را پس می‌زنند؛ یا در حالی که اعتراف می‌کنند که به برجام نیاز دارند و گزینه جایگزین برای آن ندارند به‌جای انتخاب مسیرِ ساده‌ترِ بازگشت به تعهدات ترجیح می‌دهند از توافق دوری کنند و به الگوی آشنا ـ هرچند شکست‌خورده ـ فشار حداکثری پناهنده شوند.

کدام طرف نیازمند توافق است؟

اصلی‌ترین دلیلی که باعث می‌شود آمریکا برای ورود به برجام مشتاق باشد این است که به این توافق نیاز دارد و اعتراف می‌کند که هیچ جایگزین مناسب یا پلان B برای آن در اختیار ندارد. عملیات نظامی و تشدید تحریم‌ها، دو گزینه‌ای هستند که تحلیلگران آن را گزینه‌های بالقوه آمریکا به‌جای دیپلماسی می‌دانند با این حال، این دو گزینه هر دو ـ چنان‌که خواهیم دید ـ از اعتبار ساقط شده‌اند.

درباره عملیات نظامی، مقام‌های دولت جو بایدن اکنون به‌صراحت اعتراف می‌کنند که امکان پاسخ نظامی به برنامه هسته‌ای ایران را ندارند، به‌عنوان مثال، «رابرت مالی»، نماینده آمریکا در امور ایران سال گذشته در یک جلسه سنا در پاسخ به سؤال قانونگذاری که از او درباره دلیل امتناع دولت بایدن از تهدید نظامی ایران را پرسید، گفت: «تنها راهکار واقعی که در اینجا داریم دیپلماسی است.»

در همین خصوص، «ایهود باراک»، نخست‌وزیر اسبق رژیم صهیونیستی هم طی مقاله‌ای که سال گذشته در نشریه تایم منتشر شد اعتراف کرد که اگر 12 سال پیش می‌شد گزینه‌های نظامی‌ای طراحی کرد که برنامه هسته‌ای ایران را به عقب بیندازد این مسئله در زمان حاضر امکان‌پذیر نیست.

دیگر گزینه آمریکایی‌ها، یعنی تشدید تحریم‌ها هم وضعیت بهتری ندارد. مقام‌های دولت جو بایدن بارها و بارها اذعان کرده‌اند که «فشار حداکثری» اعمال‌شده علیه ایران در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ به هیچ یک از اهدافش دست نیافته و شکست خورده است.

اضافه بر این، «فشار حداکثری» موجب شد تحریم‌های آمریکا یکی از عناصر اصلی لازم برای کارآمدی خود علیه ایران را از دست بدهند. «ریچارد نفیو»، یکی از معماران شبکه تحریم‌ها علیه ایران قابلیت «تشدیدشوندگی تدریجی» (incremental escalation) را یکی از اصلی‌ترین لازمه‌های اثربخشی تحریم‌ها علیه طرف تحریم‌شونده دانسته و نوشته است چنانچه فشارهای تحریمی به مرحله‌ای برسند که در ذهن طرف مقابل قابلیت تشدید بیشتر نداشته باشند دچار استهلاک (sanction fatigue) می‌شوند و اثر اقناعی خودشان را از دست خواهند داد.

نفیو در کتابش به‌نام «هنر تحریم‌ها: نگاهی از درون میدان» می‌نویسد: «طرف‌های متخاصم بایستی معتقد باشند که شما نه‌تنها آماده‌اید [از لحاظ تشدید فشارها] پا را چند گام جلوتر بگذارید بلکه اگر آنها مشکل زیربنایی‌شان را با شما حل نکنند به‌عنوان یک اصل اجتناب‌ناپذیر این کار را انجام خواهید داد. در اینجا کشور متخاصم به‌طور تلویحی مجبور به انتخاب از میان یکی از این دو گزینه است که یا کارهایش را متوقف می‌کند یا باید منتظر فشارهای بیشتر باشد».

بر همین اساس، توصیه شمار زیادی از کارشناسان مسائل تحریم، از جمله ریچارد نفیو همواره این است که طرف تحریم‌کننده هرگز نباید تمامی آنچه را از فشار اقتصادی در چنته دارد به‌یکباره بر کشور هدف اعمال کند و همواره باید احتمال تشدید تحریم را به‌عنوان اهرمی برای تنظیم رفتار طرف مقابل و شکستن مقاومت او حفظ کند.

با این حال، دولت ترامپ بدون توجه به چنین توصیه‌هایی تمامی فشارهای ممکن تحریمی علیه ایران را به‌کار گرفت، تا جایی که «رابرت او براین»، مشاور امنیت ملی وقت کاخ سفید در ماه‌های پایانی ریاست‌جمهوری ترامپ (اکتبر 2020) اعتراف کرد که دیگر عملاً هیچ تحریمی علیه ایران باقی نمانده است که بتوان آن را اعمال نمود و این یکی از مشکلاتی است که آمریکا در سیاست‌گذاری در قبال ایران با آن مواجه شده است.

نتیجه چنین رویکردی این شد که وزارت خزانه‌داری دولت بایدن هنگام آغاز به کار در گزارشی عملاً به کُند شدن تیغ تحریم‌ها اعتراف کرد و خواستار در پیش گرفتن سیاست‌هایی برای نوسازی تحریم‌ها و افزایش اثربخشی آنها شد. در بخشی از آن گزارش که 18 اکتبر 2021 منتشر شد چنین آمده است: «دشمنان آمریکا ـ و برخی از متحدانمان ـ همین حالا در حال کاهش دادن استفاده از دلار و تماس خودشان با نظام مالی آمریکا در تراکنش‌های برون‌مرزی هستند. با آنکه چنین تغییراتی دلایل متعددی فراتر از تحریم‌های مالی آمریکا دارند، بایستی نسبت به اینکه چنین روندهایی ممکن است اثربخشی تحریم‌های ما را از بین ببرند هوشیار باشیم.»

مخلص کلام آنکه، آمریکا از لحاظ امکان تشدید تحریم‌ها، هم احتمالاً به این نتیجه رسیده است که با فشار تحریمی امکان تنظیم رفتارهای ایران را ندارد و هم احتمالاً می‌داند که قابلیت اثرگذاری تحریم‌ها رو به کاهش هستند و ایران هم سیاست خنثی‌سازی تحریم‌ را در دستور کار قرار داده است، بنابراین، آنها می‌دانند که روی این گزینه هم نمی‌توانند حساب چندانی باز کنند، ازاین‌رو، یکی از مهم‌ترین دلایل اشتیاق آمریکایی‌ها به برجام را باید این دانست که نسبت به اثربخشی هر گزینه جایگزین اطمینان چندانی ندارند، اما اگر آمریکایی‌ها برای بازگشت به برجام تا این حد مشتاق هستند چرا هرچه سریعتر به آن بازنمی‌گردند؟

هدف آمریکا از دیپلماسی با ایران چیست؟

آمریکا، البته به هر توافق «برجام»، مشتاق نیست، بلکه خواستار احیای برجام 2015 با منطق‌ها و ضمیمه‌های ضدایرانی تعبیه‌شده در آن است و طبیعتاً در برابر هر تلاشی برای متعهد کردن خود در آن مقاومت نشان خواهد داد. برای اینکه بدانیم این منطق‌های تعبیه‌شده درون برجام چیستند لازم است قدری به عقب برگردیم.

زمانی که باراک اوباما در سال 2015 به برجام دست یافت در برابر منتقدانش که معتقد بودند این توافق با سرازیر کردن پول به ایران باعث افزایش قدرت منطقه‌ای و موشکی تهران خواهد شد همواره این نکته را روشن می‌کرد که برجام بر «منطق نفوذ» به ساختار تصمیم‌گیری‌های سیاسی ایران استوار شده و نه‌تنها «منطق انتفاع» اقتصادی برای ایران را دنبال نمی‌کند، بلکه سازوکارهایی برای جلوگیری از آنها دارد.

اوباما راهبرد مدنظرش را این‌طور تشریح می‌کرد که برجام با تقویت «تصمیم‌گیران غرب‌گرا در ایران» ـ به‌زعم او ـ زمینه‌های ورود به توافق‌های متعاقبی در سال‌های آینده برای محدود کردن سایر مؤلفه‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران را فراهم خواهد کرد.

او مضاف بر این توضیح می‌داد که از طریق سیاست‌های دیگری نظیر حفظ معماری تحریم‌ها از ورود پول‌های هنگفتی به ایران که می‌تواند به افزایش قدرت منطقه‌ای و موشکی ایران منجر شود هم جلوگیری خواهد کرد.

او به‌عنوان مثال در مصاحبه‌ای در تاریخ 5 اوت 2015 گفت: «منتقدان اشتباه می‌کردند، پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران برای اولین بار طی یک دهه گذشته متوقف شد، بدون آنکه سیل پول روانه ایران شود و معماری تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از بین برود.»

عملی کردن چنین راهبردی، در وهله نخست سبک خاصی از رفع تحریم و بالتبع، اجرای آن به‌عنوان بخشی از هر توافق را می‌طلبید. از منظر نظام حاکمیتی آمریکا چنانچه تحریم‌ها به‌طور کامل علیه ایران رفع می‌شد جمهوری اسلامی ایران از مذاکره در پرونده‌های دیگر بی‌نیاز می‌شد و این به‌معنی ناتمام ماندن راهبرد کلان گنجانده‌شده در دل برجام بود. لذا، برای طرف غربی این ضرورت وجود داشت که اولاً ساختار تحریم‌ها دست‌نخورده باقی بماند و ثانیاً بعد از اجرای توافق هم تعلیق موقت تحریم‌ها نباید به‌گونه‌ای می‌بود که باعث انتفاع اقتصادی کامل ایران شود، چرا که ورود پول زیاد به اقتصاد ایران هم می‌توانست قدرت ایران در زمینه‌های موشکی و منطقه‌ای را چنان بالا ببرد که باز هم ایران را از مذاکرات بعدی بی‌نیاز کند و یا دست‌کم دستش را در گفت‌وگوهای برنامه‌ریزی‌شده بعدی به‌شدت بالا ببرد.

اکنون در پرتو تجربه‌های مختلف به‌دست‌آمده از حوادث پیرامون برجام در 6 سال گذشته این استدلال متقن به‌نظر می‌رسد که روالی که هیئت حاکمه آمریکا و به‌موازات آنها کشورهای غربی در تعلیق موقت تحریم‌ها در دستور کار داشتند ایجاد «شیرینی‌های آدامسی» برای ایران از تجربه رفع تحریم‌ها بود؛ یعنی ایجاد تجربه‌های خوشایندی که کوتاه‌، موقت و گذراست. اما بعد از بین رفتن، طرف مقابل را به جست‌وجوی دوباره آن شرطی می‌کند.

به‌عبارت دیگر، طرف‌های غربی به‌دنبال آن بودند که رفع تحریم‌ها به شیرینی‌های زودگذری مانند آزادسازی بخش اندکی از دارایی‌های ایران و یا خرید چند هواپیما محدود شود اما هرگاه سخن از دلیل عدول غربی‌ها از گشایش در مراودات بانکی یا تسهیل روابط تجاری با ایران به میان می‌آمد، مسئله به سیاست‌های موشکی و منطقه‌ای ایران گره زده می‌شد تا راه برای مجاب کردن ایران برای مذاکره بر سر برجام‌های 2 و 3 باز شود.

ایجاد هراس در بانک‌ها درباره انجام تراکنش‌های مربوط به ایران، تمدید 10ساله «قانون تحریم‌های ایران»، امضای قانون ویزا برای هراساندن تجار از ورود به ایران و گره زدن انتفاع اقتصادی ایران به مسائل غیرهسته‌ای تنها بخشی از اقداماتی بود که در دوران ریاست‌جمهوری «باراک اوباما» برای ایجاد هراس در فضای بین‌المللی از تجارت با ایران و محدود کردن منافع اقتصادی ایران انجام می‌شد.

شواهد گوناگون حاکی است همه تلاش دولت جو بایدن در ماه‌های گذشته احیای همان برجام سال 2015 بود. او در مقاله‌ای قبل از آغاز دوران ریاست‌جمهوری‌اش اعلام کرده بود که قصد دارد «فشار هوشمند» را جایگزین فشار حداکثری کند. می‌توان گفت «مفهوم فشار هوشمند» و مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن دربردارنده تقریباً همه شاخصه‌هایی است که توافق هسته‌ای در دوران باراک اوباما بر مدار آن شکل گرفته بود.

بایدن در آن یادداشت این را مشخص کرد که بازگشت به توافق هسته‌ای به هیچ عنوان هدف غایی آمریکا نیست و او [همانند با دوران اوباما] اجرایی شدن برجام را نقطه آغازی برای «طولانی‌تر کردن و قوی‌تر کردن برجام» برای آمریکا می‌بیند. هم بر مبنای انتقادات مخالفان توافق هسته‌ای در آمریکا و هم بر مبنای اظهارات بعدی مقام‌های دولت بایدن روشن است که «قوی‌تر کردن برجام» کلیدواژه آمریکایی‌ها برای تلاش در جهت اضافه کردن محدودیت‌های موشکی و منطقه‌ای به بندهای توافق هسته‌ای است.

با این حال، در ماه‌های گذشته که آمریکا از احیای برجام 2015 ناامید شده دکترین موسوم به «نه توافق، نه بحران» (No deal, No crisis) را در قبال ایران در دستور کار قرار داده است. نشریه «هیل» که ارگان رسمی کنگره آمریکاست، این سیاست را اینطور توضیح می‌دهد: «محور طرح این است که مسئله‌ ایران با اجتناب از سازش دیپلماتیک پرهزینه و همچنین اجتناب از تنش‌هایی که خطر درگیری در پی دارد، از روی میز بایدن برداشته شود.»

نشریه بلومبرگ هم در توضیحاتی اضافه‌تر به نقل از منابع آگاهی که نخواسته نامشان فاش شود در تشریح این سیاست نوشته طرح دولت جو بایدن از یک طرف بر جلوگیری از بروز بحران با ایران و از طرف دیگر بر حفظ فشارهای مستمر اقتصادی بر این کشور استوار است.

آنچه مشخص است اینکه لفاظی‌های آمریکا درباره دیپلماسی با ایران در حال حاضر چیزی جز تبلیغات برای مقصرنمایی ایران نیست./تسنیم

مطالب مرتبط
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
تحلیل های برگزیده