برگزاری کنفرانس بازسازی عراق در کویت؛
آیا ایران توانست در چارچوب دیپلماسی حمایتگرایانه در روند بازسازی عراق ایفای نقش نماید؟
کنفرانس بازسازی عراق در کویت با شرکت 70 کشور و بیش از 170 شرکت بین المللی به مدت سه روز برگزار شد و طی آن، محور ریاض کوشید با اعطای کمک های بلاعوض، زمینه لازم برای تحبیب ملت عراق را فراهم سازد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ کنفرانس بازسازی عراق، با حضور 70 کشور و چند صد شرکت بین المللی در حالی برگزار شد که جمهوری اسلامی ایران نسبت به رقبا، نتوانست دستاورد بزرگی داشته باشد. کنفرانس اما باید متوجه بود که برگزاری کنفرانسی اینچنینی در واقع تلاشی است از سوی محور ریاض برای پیروزی بر ایران در جنگ نرم. کمک های اعطا شده در این کنفرانس می تواند در چارچوب دیپلماسی حمایتگرایانه، یکی از شاخه های دیپلماسی عمومی بگنجد که در ذهنیت مردم کشور هدف اثرات بلند مدتبی می گذارد.
دیپلماسی حمایتگرایانه چیست؟
کمک به مردم یک کشور می تواند باعث ایجاد ذهنیت مثبت آن ها نسبت به کشور فرستنده کمک شود. در واقع حمایت از مردم یک کشور که نیازمند هستند و عمدتا در بحران به سر می برند، در "تصویر سازی ملی" اثر می گذارد. از همین رو شاخه ای در دیپلماسی عمومی تحت عنوان "دیپلماسی حمایتگرایانه" معرفی شده است. در دیپلماسی حمایتگرایانه کمک ها به دو شاخه تقسیم می شوند، یکی کمک های توسعه ای که به منظور ایجاد زیرساخت برای کشور دیگر فرستاده می شود و دیگری، کمک بشردوستانه که به مردم جنگ زده و نیازمند کمک های اولیه می رسد.
در کنفرانس سه روزه بازسازی عراق، دولت کویت از خود چهره یک "حامی" برای مردم عراق نشان داد؛ کمک 2 میلیارد دلاری امیر این کشور هم تلاشی در راستای دیپلماسی حمایتگرایانه به شمار می رود. همچنین کشورهای دیگر عربی به ویژه عربستان ( که در سال 2016، دهمین کشور در رتبه بندی کشورهای اعطا کننده کمک شناخته شد)، به احتمال بسیار زیاد از همین حربه یعنی کمک های توسعه ای برای گسترش نفوذ خود در کشور عراق بهره برده است. بنابراین می توان گفت که کنفرانس بازسازی عراق، در واقع زمینه ساز اعمال دیپلماسی حمایتگرایانه محور ریاض و محور غرب در کشور بسیار مهم عراق شده است. عمده این کمک ها مربوط به کمک های زیرساختی خواهد بود و می تواند در میانمندت، تصویری مثبت از دولت هایی همچون عربستان در افکار عمومی عراقی ها ایجاد نماید.
دیپلماسی حمایتگرایانه ایران در عراق
تهران هرچند در این کنفرانس نتوانسته چهره ای درخور ظرفیت های دیپلماسی حمایتگرایانه اش در عراق به نمایش بگذارد ولی در طول تاریخ پر التهاب کشور همسایه پس از 2003، نشان داده که یک حامی واقعی و جدی برای بغداد به حساب می آید. تهران در بُعد کمک های بشردوستانه در وضعیت های بحرانی پس از حمله امریکا به عراق و پس از هجوم داعش به این کشور، کمک های انساندوستانه بسیاری به بغداد فرستاد و در بُعد کمک های توسعه ای هم ید طولایی داشته است. برخی از اقدامات جمهوری اسلامی ایران در راستای دیپلماسی حمایتگرایانه در عراق عبارتند از:
- ساخت بیمارستان 255 تختخوابی در نجف
- ساخت 17 مدرسه با استانداردهای بین المللی
- ساخت دو نیروگاه برق 500 و 250 مگاواتی برق در حیدریه نجف به ارزش 400 میلیارد تومان
- هزینه کرد سالیانه 20 میلیون دلار برای زیر ساخت های لازم زائران در نجف
- ارسال 16 محموله کمک های بشردوستانه از 2014 تا 2016 به ارزش 8 میلیون و 300 هزار دلار
- احداث 6 بیمارستان در کربلا و کاظمین که در میان آن ها، پیشرفته ترین بیمارستان کربلا، بیمارستان زین العابدین به چشم می خورد که 30 میلیارد تومان هزینه برداشت.
- پناه دادن 2 میلیون عراقی پس از 1991
- پناه دادن به 600 هزار عراقی پس از 2003
با وجود این مقدار از هزینه کرد از سوی جمهوری اسلامی ایران برای مردم عراق، محور ریاض تلاش دارد تا با برگزاری کنفرانس بازسازی عراق در کویت، در جنگ نرم با ایران در سطح منطقه پیروز شود. مسئولین وزارت خارجه باید متوجه سیاست احتمالی آل سعود و آل صباح در برگزاری این کنفرانس باشند و کمک های جمهوری اسلامی ایران به مردم عراق را با استفاده از رسانه ها به درستی معرفی کنند تا تفکر "محور ریاض تنها حامی بغداد" در میان مردم عراق مقبولیت پیدا نکند.