چرا نهضت ملی مسکن طرح موفقی نبود؟
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ وزیر راه و شهرسازی درحالی می‌گوید در دوران مسئولیتش آمارسازی ممنوع است که طبق تازه‌ترین آمار، تعداد واحدهای دارای سفت‌کاری کامل نهضت ملی مسکن به ۱۱ هزار و ۷۹۲ واحد رسیده که فقط حدود هشت درصد تمام واحدهاست.
این آمار در شرایطی به‌عنوان به‌روزترین اطلاعات اعلام شده که طبق مصاحبه ماه گذشته مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید، واحدهای سفت‌کاری شده نهضت ملی مسکن تا یک‌ماه گذشته همین ۱۱ هزار و ۷۹۲ واحد اعلام شده بود. طبق آخرین به‌روزرسانی نهضت ملی مسکن تعداد واحدهای تحویل شده به مردم به یک‌دهم درصد هم نمی‌رسد.
وقتی قراردادها علی الحساب بسته می شود، به معنای طولانی شدن پروژه های ساخت و ساز است؛ زیرا متقاضیان نمی دانند باید چقدر آورده مالی داشته باشند
فرهاد بیضایی، کارشناس بازار مسکن درباره اینکه چرا طرح نهضت ملی مسکن با وجود امیدواری های مردم به خانه دار شدن در قالب طرح نتوانست نتیجه مثبت و قابل اعتنایی داشته باشد، به «راهبرد معاصر» گفت: طرح نهضت ملی مسکن به دلیل اشتباهاتی که در چند گزاره سیاست گذاری داشت، آنگونه که انتظار می رفت نتوانست به نتیجه روشن و مورد نظر سیاست گذار و مردم دست یابد. شاید نخستین گزينه مانع موفقیت طرح «علی الحساب بسته شدن قراردادها»ست، زیرا با این روش قیمت ثابتی برای طرح نهضت ملی مسکن مشخص نشد.
وی افزود: وقتی قراردادها علی الحساب بسته می شود، به معنای طولانی شدن پروژه های ساخت و ساز است؛ زیرا متقاضیان نمی دانند باید چقدر آورده مالی داشته باشند؛ ضمن اینکه برنامه ریزی اقتصادی برای متقاضیان، وزارت راه و شهرسازی و پیمانکار به سهولت انجام نمی شود.
کارشناس بازار مسکن عنوان کرد: عامل دیگر مانع موفقیت طرح ملی مسکن بالا بودن سود تسهیلات است، زیرا سود در نظر گرفته شده در دوران مشارکت پروژه افزایش می یابد. اقساط نیز به دلیل بالا رفتن سود دوران مشارکت افزایش می یابد و به دلیل اینکه مشمول افزایش نرخ تورم می شود، مردم، پیمانکار، بانک و حتی وزارت راه و شهرسازی را دچار سردرگمی می کند. درواقع هیچ کدام نمی دانستند پروژه با چه قیمتی، چه اقساطی و چگونه پایان می‌یابد و در این زمینه چقدر باید هزینه کرد.
بیضایی گفت: سردرگمی باعث شد چیزی به عنوان برنامه‌ریزی در پروژه‌های نهضت ملی شکل نگیرد. زمان بر شدن طرح ها و ثبات نداشتن قیمت ها به ویژه مصالح و دستمزدها مانع بسیار بزرگی در برابر پروژه‌های مسکن ملی است. برخلاف تصور مردم که گمان می کردند مسکن ملی باید ارزان تمام شود، ارزان تمام نشد و افزایش قیمت ها باعث شد متقاضیان نتوانند آورده‌های خود را در موعد مقرر تحویل دهند. به دلیل اینکه منابع مالی به موقع تزریق نشد، بسیاری از پروژه های مسکن نیمه تمام باقی می‌ماند.
زمین هایی که به طرح نهضت ملی مسکن داده شد، زمین‌های رایگان دولتی است که در اختیار پروژه‌ها قرار گرفت
وی افزود: تا زمانی که منابع مالی به دست پیمانکار نرسد، نمی‌تواند کار کرد؛ از این رو می توان دریافت علت اینکه آمارها نشان می دهند عمدتاً واحدهای قابل توجهی در نهضت ملی مسکن تحویل مردم نشده، ناشی از تزریق نشدن به موقع پول است.
کارشناس بازار مسکن یادآور شد: مبنای نهضت ملی بر زمین‌های ۹۹ ساله گذاشته شد. دستورالعمل وزارت راه و شهرسازی در گذشته این بود، زمین‌هایی به پروژه و طرح اختصاص داده شود که عمدتاً یک سوم ارزش قیمت ساخت باشد. بنابراین زمین هایی به چنین طرح هایی اختصاص داده شد که قابل توسعه نیستند، خدماتی در آنها ارائه نشده است و زیرساخت لازم برای زندگی شهری ندارند.
بیضایی گفت: زمین هایی که به طرح نهضت ملی مسکن داده شد، زمین‌های رایگان دولتی است که در اختیار پروژه‌ها قرار گرفت. حتی اگر متقاضیانی بالاجبار برای طرح وجود داشته باشد، واحدی ساخته شود و در آن اقامتی باشد، به دلیل فاصله قابل توجه تا محل کار ساکنان اصولاً بعد از مدتی واگذار می شوند و نقل مکان می‌کنند. متأسفانه به تدریج با این وضعیت طرح های دولتی وجهه منفی می یابند و به دلیل اینکه ظرافت سیاست گذاری ها درست دیده نشده است، به رویگردانی مردم از طرح‌های دولتی در بخش مسکن منجر می شود.