واکنش ایران به بازگشت تحریم‌ها چه خواهد بود؟
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ تروئیکای اروپایی پیشنهاد کرده بود در صورت دسترسی مجدد بازرسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به تأسیسات هسته‌ای ایران، رسیدگی به نگرانی‌ها در زمینه ذخایر اورانیوم غنی‌شده و مذاکره با ایالات متحده، فریند «مکانیسم ماشه» یا «اسنپ بک» که باعث اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران می شود، 6 ماه به تعویق بیندازد تا امکان مذاکره در زمینه توافق بلندمدت فراهم شود. با وجود این، به دلیل توافق نکردن اروپا با آمریکا، فرایند اعمال مجدد تحریم ها از بامداد امروز (یکشنبه) کلید خورد.
این اقدام یک ماه پس از آن انجام می‌شود که فرانسه، آلمان و بریتانیا فرآیندی ۳۰ روزه را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران (معروف به اسنپ‌بک) آغاز کردند که ۲۷ سپتامبر منقضی می‌شد. این تحریم‌ها به عنوان بخشی از توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی با هدف جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای است. امضاکنندگان اروپایی توافق، تهران را به نقض مفاد آن متهم می‌کنند.
مسئولان ارشد ایرانی ماه‌هاست تهدید کرده‌اند در صورت اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل متحد از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خارج خواهند شد
چه تحریم‌هایی دوباره برمی‌گردند؟
تحریم‌های «مکانیسم ماشه» شامل تحریم تسلیحاتی متعارف سازمان ملل متحد، محدودیت‌هایی بر فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای، ممنوعیت غنی‌سازی و فرآوری اورانیوم، مسدود کردن دارایی‌های جهانی و ممنوعیت سفر افراد و مقام های ایرانی می‌شود. این تحریم‌ها علاوه بر هدف قرار دادن برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران، بر صنعت کلیدی نفت، حمل و نقل و کشتیرانی تهران و بخش‌های مالی و بانکی نیز تأثیر خواهد گذاشت.
بازگشت تحریم‌ها به اقدامات تنبیهی موجود علیه ایران خواهد افزود. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در دوره نخست ریاست جمهوری اش سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌های فلج‌کننده‌ای را که اقتصاد و صادرات نفت ایران را محدود کرده بود، دوباره اعمال کرد. مقام های ایرانی تأثیر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد را دست کمی عنوان می کنند.
ایران چگونه پاسخ خواهد داد؟
مسئولان ارشد ایرانی ماه‌هاست تهدید کرده‌اند در صورت اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل متحد از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج خواهند شد، گرچه به گفته کارشناسان، بعید است تهران از آن پیروی کند. این پیمان، کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای را از داشتن سلاح‌های هسته‌ای منع و قدرت‌های هسته‌ای را به خلع سلاح ملزم می‌کند.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران که بسیاری وی را میانه‌رو می‌دانند گفت، تهران قصد خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ندارد. ایران اعلام کرده است، در صورت اعمال مجدد تحریم‌ها همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاهش خواهد داد. کارشناسان می‌گویند، گام دیگری که ایران می‌تواند بردارد، آزمایش موشک‌های بالستیک جدید با بردی بیش از ۲ هزار کیلومتر (یک هزار و 240 مایل) است. ایران دست کم از سال ۲۰۱۷ ظاهراً برای جلوگیری از تهدید امنیت اروپا به این محدودیت پایبند بوده است. کارشناسان می‌گویند، حتی اگر سازمان ملل متحد تحریم‌ها را دوباره اعمال کند، بعید است ایران دیپلماسی را به طور کامل کنار بگذارد.
این موارد در حالی است که ۲۳ سپتامبر آیت‌الله خامنه‌ای (مد ظله العالی)، رهبر انقلاب اسلامی ایران علنی مذاکره با ایالات متحده را رد کردند. همچنین به نظر نمی‌آید ایران هنوز آماده اعطای امتیازات لازم برای شکستن بن‌بست برنامه هسته‌ای خود باشد.
با توجه به خودداری ایران از تعامل با آمریکا یا اروپایی‌ها و اعتماد نداشتن دو طرف، احتمالاً در آینده نزدیک شاهد بن‌بست مذاکرات خواهیم بود
نتیجه گیری
این تحولات به افزایش تنش‌ها میان ایران و ایالات متحده می انجامد که ناشی از فعال شدن مجدد «مکانیسم ماشه» به وسیله تروئیکای اروپایی پس از شکست تلاش‌های دیپلماتیک برای به نتیجه رساندن پرونده هسته‌ای ایران است. این تحریم‌ها گرچه با توجه به تحریم‌های شدید یکجانبه ایالات متحده که از سال ۲۰۱۸ اعمال شده‌اند، از برخی جهات نمادین هستند، اما بازگشت آنها در پوشش سازمان ملل متحد، مشروعیت سیاسی و حقوقی گسترده‌تری به آنها می‌بخشد و کشورهایی مانند روسیه و چین را در تعاملات عمومی خود با ایران دچار مشکل می‌کند.
از نظر سیاسی، به نظر می‌آید ایران رویکرد «افزایش تنش هدفمند» را دنبال و تهدید به کاهش همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا آزمایش موشک‌های بالستیک فراتر از برد تعیین‌شده به وسیله خود کند. با وجود این، از خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) اجتناب می‌کند، که نشان می‌دهد تهران همچنان به دنبال باز نگه داشتن درهای دیپلماسی است.
این رویکرد همچنین به ایران اجازه می‌دهد در آینده بدون ورود به رویارویی آشکار، موقعیت مذاکره خود را بهبود بخشد، در حالی که کارت فشار هسته‌ای را به عنوان عامل بازدارنده راهبردی که در صورت وخامت کامل اوضاع می‌تواند فعال شود، حفظ می‌کند. با توجه به خودداری ایران از تعامل با آمریکا یا اروپایی‌ها و اعتماد نداشتن دو طرف، احتمالاً در آینده نزدیک شاهد بن‌بست مذاکرات خواهیم بود.
