سرنوشت پرابهام توافق واشنگتن و پیونگ یانگ در جزیره سنتوزای

به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از مذاکرات فشرده و طولانی مدت نمایندگان آمریکا و کره شمالی، سرانجام دونالد ترامپ و کیم جونگ اون در یک دیدار تاریخی، ساعت ۹ بامداد به وقت محلی، سه‌شنبه 12 ژوئن 2018 در جزیرۀ سنتوزای سنگاپور با با اظهارنظری کوتاه در جمع خبرنگاران، پشت درهای بسته با یکدیگر دیدار و گفتگو کردند.

هنوز اطلاعات خاصی در مورد محتوای تفاهم‌نامه رهبران آمریکا و کره شمالی منتشر نشده است. در عین حال خبرگزاری فرانسه می‌نویسد "دو رئیس جمهوری یک تفاهم‌نامه «امنیتی» را امضا کرده‌اند و مطابق متن امضا شده دونالد ترامپ به کره شمالی «تضمین‌های امنیتی» داده است. کیم جونگ اون نیز در متن این تفاهم‌نامه تعهد داده است که نسبت به «هسته‌ای‌زدایی» در شبه جزیره کره «هر چه سریع‌تر» اقدام کند. آمریکا و کره شمالی در سند مشترک به ایجاد یک رژیم صلح پایدار و ماندگار در شبه جزیره کره متعهد شدند. همچنین دو کشور، در این سند متعهد به بازیابی و بازگرداندن بقایای افراد مفقود شده از جنگ کره شدند."

توافق پس از گذشت بیش از 2 دهه

این دیدار و توافقات اعلام شده در حالیست که روابط دو کشور تا چند ماه اخیر در عالیترین حد تنش قرار داشت. لازم به ذکر است از دهه 1990 که برنامه کره شمالی بصورت جدی توسعه یافت، غرب و بویژه ایالات متحده نه تنها هیچ‌گاه این توان هسته‌ای را به رسمیت نشناختند، بلکه همواره با انکار آن مواضع خود را با هدف محدودسازی و جلوگیری از توسعه این برنامه قرار دادند. اکنون اما با وجود گذشت بیش از دو دهه فشار و حداقل 12 قطعنامه تنبیهی و تحریمی در شورای امنیت که بیشتر نیز از سوی آمریکا طرح‌ریزی شده‌اند، رسانه های خبری با پوشش دیدار مهم روسای جمهور آمریکا و کره شمالی که پیش تر درباره جزئیات آن گفته شد، خبر از توافق میان واشنگتن و پیونگ یانگ می دهند.

توافق واشنگتن و پیونگ یانگ؛ میراث ترامپ در عرصه سیاست خارجی؟!

بسیاری از کارشناسان عرصه سیاست خارجی ترامپ را فردی خودخواه، قدرت طلب و خود شیفته می دانند. این ادعا با تحلیل رفتار رئیس جمهور آمریکا به راحتی قابل اثبات است. عدم پایبندی به توافقات دولت های قبلی آمریکا به خصوص توافق هسته ای با ایران و توافق با کوبا، از بارزترین و جنجالی ترین اقداماتی بود که دونالد ترامپ انجام داد. اکنون رئیس جمهور آمریکا، در نخستین گام عملی خود در عرصه سیاست خارجی به زعم تصمیم سازان وتصمیم گیران کاخ سفید در صدد حل یکی از چالش های بزرگ واشنگتن در عرصه سیاست خارجی یعنی بحران کره شمالی است. به عقیده تحلیلگران، اگر ترامپ بتواند سایه آرامش را بر شبه جزیره کره حاکم کند، گامی مهم و میراثی ارزشمند در عرصه سیاست خارجی از خود به جا خواهد گذاشت. البته هیچ تضمینی برای تداوم این توافق با توجه به تلورانس رفتاری رئیس جمهور آمریکا، وجود ندارد. رفتار اخیر ترامپ در قبال برجام و اختلاف وی با کشورهای اروپایی درباره اعمال مالیات بر کالاهای وارداتی از این کشورها، هرگونه توافق وی با هر کشوری را با ابهام بزرگ روبرو می کند. این درحالیست که بندهای منتشر شده درباره این توافق هم با علامت سوال های بزرگ روبروست.به طور مثال، هیچ متر و معیار وتعریفی برای سنجش "صلح پایدار" ذکر شده، وجود ندارد و به راحتی این مورد و موارد دیگر می تواند مورد تفسیر مقامات کاخ سفید قرار بگیرد.

آیا دولت آمریکا قابل اعتماد است؟

توافق میان ترامپ و کیم جونگ اون در شرایطی انجام می شود که یک حس بی اعتمادی عمیق به آمریکا در میان کشورها و افکار عمومی با توجه به رفتارها و اقدامات اخیر رئیس جمهور این کشور حاکم است. برای درک بهتر این ادعا، باید به یاد آورد که ترامپ پس از کمتر از دو سال از به قدرت رسیدن خود، تمام توافقات یا معاهدات از جمله توافق‌نامه‌ها با نزدیک‌ترین متحدان آمریکا را پاره کرده و آن‌ها را زیر پا گذاشته است. ترامپ از معاهده آب و هوایی پاریس خارج شد و توافق مبادلات تجاری آزاد با متحدان اروپایی خود را لغو کرد و یک جنگ تجاری علیه آنان به راه انداخت و با در پیش گرفتن سیاست‌های حمایتی، مالیات‌هایی را بر کالا‌های وارداتی از اروپا، کانادا و مکزیک اعمال کرد. او همچنین از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و سفارت آمریکا را به قدس اشغالی منتقل کرد. تمامی این شواهد، سندی بر غیر قابل اعتماد بودن آمریکاست. 

سرنوشت توافق آمریکا و کره شمالی چه خواهد شد؟

از یک طرف، اگرچه ترامپ به عنوان فردی خود شیفته علاقمند حفظ این توافق به عنوان یکی از دستاوردهای بزرگ دولت خود خواهد بود ولی همانگونه که گفته شد پیش بینی ناپذیری رفتار وی آینده این توافق را با ابهامات جدی روبرو کرده است. گذشته از این موضوع تفسیر پذیر بودن و مبهم بودن بندهای اعلامی این توافق هم مسئله ای است که می تواند در روزها یا ماه های آینده به یک چالش بزرگ در روابط طرفین تبدیل شود. از طرفی اگرچه به باور برخی تحلیلگران، کره شمالی با وجود اقدامات اعتماد زدا در محیط بین الملل در دوره ترامپ، در یک انعطاف و عقب نشینی بی سابقه دست به مذاکره و تواف با واشنگتن زده است.ولی با مداقه دقیق این موضوع، این اقدام کره شمالی را  می توان عملی هوشمندانه پس از دستیابی به فناوری هسته ای و موشکی پیشرفته دانست و تاکید کرد مذاکره فعلی پیونگ یانگ با واشنگتن در سایه بی اعتمادی سنگین و با دست برتر و در نقطه مطلوب صورت می گیرد. به نظر می رسد آینده و سرنوشت این توافق هرچه باشد کره شمالی بازنده آن نخواهد بود.