6 نکته کلیدی پیرامون صندوق‌های قابل معامله (ETF) در بورس
در این یادداشت به بررسی سازوکار این صندوق ها پرداخته و شما را از چند و چون واگذاری پیش روی اموال دولت آشنا خواهیم کرد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ آنطور که رئیس سازمان خصوصی سازی گفت است طی هفته های آینده در گام اول واگذاری سهام دولت در قالب صندوق‌های قابل معامله(ETF) افراد می‌توانند بدون نیاز به کد بورسی در سامانه صندوق مورد نظر تنها با کد ملی پذیره نویسی کنند. سازوکار دریافت این سهام و شرایط کنونی بازار البته برای بسیاری وسوسه برانگیز است. در این یادداشت به بررسی سازوکار این صندوق ها پرداخته و شما را از چند و چون واگذاری پیش روی اموال دولت آشنا خواهیم کرد.
چرا دولت به ETF روی آورده است؟
در بودجه پیشنهادی دولت برای سال 99 در سال پیش ردیف درآمدی جدیدی پیش بینی شده بود که انتقادات زیادی را برانگیخت، این بند درآمدی پیش بینی کرده بود تا دولت از محل مولدسازی دارایی های خود 50 هزار میلیارد تومان را تامین مالی کند، با توجه به سابقه سیاه خصوصی سازی البته انتقادات زیادی پدید آمده بود، منتقدین از این نگران هستند که دولت با فروش دارایی های ثابت و سرمایه ای خود امور جاری خود را بگذراند، درست مانند پدر معتادی که به جای این که خود را درمان کند اموال خانواده را میفروشد.
منتقدین میگفتند نسبت به مولدسازی یک خطا صورت گرفته است، مولدسازی معمولاً تحت ادبیات یا مدیریت دارایی‌های دولت قرار می‌گیرد ادبیات غنی بین‌المللی که اهداف مشخصی را دنبال می‌کند؛ تأکید بر حفظ دارایی‌های دولت در انتقال و استفاده بین نسلی، دیگر دولت باید کوشش کند تا توان و تعهد سیاسی لازم را در مدیریت ساختاری و مکانیزم دارایی‌ها در کوتاه‌مدت را بهبود قابل‌توجهی ببخشد.
به نظر میرسد با واگذاری پیش رو دولت حدود 16500 میلیارد تومان را به جیب خواهد زد.
صندوق‌های قابل معامله(ETF) چیستند؟
فرض کنید شما تمایل دارید تا دارایی های خود را در یک بازار مشخص مانند طلا سرمایه گذاری کنید، یک راه این است که خودتان به صورت مستقیم وارد این بازار شوید و خرید و فروش کنید، اما راه دوم این است که به صورت غیر مستقیم در یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک طلا سرمایه گذاری کرده تا با هزینه معاملات کمتر، پیچیدگی و ریسک کمتر نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار در این بازار کار کنید. این صندوق سرمایه گذاری مشترک است، در این روش شما در پایان روز با محاسبه ارزش خالص دارایی خود میتوانید از این صندوق بهره ببرید.
حال اگر شما برای کاهش ریسک قصد داشته باشید همزمان در چند بازار سرمایه گذاری کنید باز هم میتوانید از صندوق سرمایه گذاری مشترک استفاده کنید، ولی این بار اگر قصد داشته باشید که با سازوکار سهام این خریدو فروش را انجام دهید در واقع شما از صندوق‌های قابل معامله(ETF) استفاده کرده اید. صندوق‌های قابل معامله(ETF) به شما یک سبد از دارایی های مختلف را میدهد که ریسک به صورت موزون در آن پخش شده است.
چه شرکت هایی در واگذاری ETF پیش رو عرضه میشوند؟
۱۸ شرکت پرتفوی خوب و بلوک مدیریتی دارند. این ۱۸ شرکت در قالب سه صندوق ETF هستند. وزارت‌خانه اقتصاد قرار است واسطه گری مالی انجام دهند و باقی مانده سهام سه بانک صادرات، تجارت و ملت و دو بیمه البرز و اتکایی امین را عرضه کنند. سهم دولت در برخی از موارد ذکر شده ۱۷ و در برخی ۱۸ درصد است.
همچنین یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله پالایشی وجود دارد که شامل پالایشگاه های بندرعباس، تبریز، تهران و اصفهان می شود که بلوک مدیریتی هم در آنها اعمال می شود. یک صندوق دیگر نیز فلزات و خودرو است که شامل سهام دو خودروسازی سایپا و ایران خودرو و باقی مانده فولاد مبارکه و شرکت ملی صنایع مس می شود.
چگونه در فروش ETF پیش رو سهام بخریم؟
در مرحله اول سهام شرکت‌های دولتی در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری زیر تجمیع خواهد شد:
صندوق سرمایه‌گذاری بانکی و مالی
صندوق سرمایه‌گذاری پالایشی
صندوق سرمایه‌گذاری فلزات و خودرو
واحدهای این صندوق‌ها براساس کد ملی به هر یک از افراد اختصاص می‌یابد. همچنین در صورت باقی ماندن، در نوبت دوم به شکل تک سهم و با استفاده از روش ثبت سفارش (بوک بیلدینگ) به هر کد ملی ایرانی واگذار میشود. گفتنی است که این عرضه نیز از همان تخفیف 20 تا 25 درصدی قیمت برخوردار است.
در خرید 2 میلیون تومانی پیش رو شما نیاز به کد بورسی ندارید، بلکه با خرید ETF در حقیقت تا زمان ثبت این دارایی ده روزه برای شما کد بورسی صادر خواهد شد.
چقدر ETF ها مورد اعتماد هستند؟
در این بین نگرانی هایی نسبت به این سبک از واگذاری وجود دارد دکتر سعدوندی در این رابطه میگوید: «در هفته های آتی دولت سهام برخی از شرکت‌های پالایشی، پتروشیمی، بانکی صنایع معدنی و فلزی را در قالب etf به‌صورت بسیار خرد به مردم عرضه می کند، ولی آنچه نگرانی پیش می آورد این است که معمولاً سهام‌هایی که در قالب etf عرضه میشوند، کاهش ارزش دارند مگر اینکه بازار به مدیریت آن صندوق‌ها اعتماد پیدا کند که به سختی این قضیه صورت می‌گیرد. در این فرآیند که دولت در پیش گرفته است کنترل شرکت‌ها کاملا در اختیار دولت باقی می‌ماند و تنها از این سهام برای جمع‌آوری بخشی از نقدینگی که تأثیر چندانی هم در جذب نقدینگی نخواهد داشت، استفاده میشود.»
تا چه حد نگرانی ها نسبت به ETF موجه است؟
با وجود آنکه در سالهای گذشته تبلیغات سوئی نسبت به شرکت های دولتی صورت گرفته است دیده میشود حتی بهترین شرکت های حاضر در بورس بعضا دولتی هستند، از طرفی با توجه به ورود حجم نقدینگی بالا در بازار سرمایه به نظر میرسد این صندوق ها نیز جای رشد خوبی خواهند داشت، علی الخصوص که همین شرکت ها همین الان در بورس حضور دارند و از سهام های پرطرفدار محسوب میشوند.