اصلاح نظام مالیاتی؛ شرط پوشش کسری بودجه در پسا کرونا

به گزارش راهبرد معاصر؛ کسری بودجه، کار دست دولتی داده که متکی به خام فروشی نفت است. دولتی که تا کنون کمترین برنامه ریزی و سیاست گذاری برای اخذ مالیات در شیوه های رایج اقتصادی نداشته است. در تمام کشورهای توسعه یافته دنیا دریافت مالیات از پایه های مختلف مالیاتی یکی از مهمترین راه ها برای تامین بودجه دولت هاست. نکته جالب این است که دولتی از کسری بودجه گلایه می کند و نگران این موضوع است که دو سوم بودجه های سالانه این دولت به شرکت های دولتی‌ تعلق می گیرد. رقمی بین 1200 تا 1300  هزار میلیارد تومان، بودجه ای که چونان رازی با آن برخورد می کند که هیچکس از این راز سر به مهر نباید آگاه شود. 

دو سوم بودجه صرف شرکت های دولتی‌ می شود که مالیات پرداخت نمی کنند!

تمام آه و ناله ها و اشک های دولت بر سر موضوع کسری بودجه فقط برای یک سوم بودجه است در حالی که اصل بودجه دو سومی است که بی سر و صدا به شرکت های دولتی پرداخت می شود. علی رغم اینکه دو سوم بودجه کشور به شرکت های دولتی داده می شود اما درآمد شرکت های دولتی اصلا شفاف نیست! در حالی که انتظار می رود شرکت های دولتی بنا به میزان درآمدشان مالیات پرداخت کنند.

دولت اراده ای برای دریافت مالیات از شرکت های خود ندارد

 بی تردید التزام شرکت های دولتی به پرداخت مالیات موجب تامین بودجه دولت می شود به گونه ای که دیگر نیازی به انتشار و فروش اوراق مشارکت و استقراض از بانک مرکزی و فروش اوراق اسلامی و ... نخواهیم داشت. مسأله این است که دولت اراده ای برای شفاف سازی و تاکید بر روشنگری درآمدی شرکت های دولتی ندارد. اگر دولت واقعا به دنبال پوشش کسری بودجه خود باشد باید این موضوع مهم را برای همه سازمان ها و نهادهای اقتصادی دریافت کننده بودجه لحاظ کند که هر سازمان یا نهادی که از منابع ارزی کشور بیشتر بهره مند می شود و برای واردات دلار دریافت کرده است باید  بیشترین مالیات را پرداخت کند, اعم از اتاق بازرگانی یا شرکت های زیر مجموعه وزارت خانه های صمت یا وزارت نفت، پتروشیمی و... 

حساب سازی زیان دهی شرکت های دولتی‌ راهکار فرار مالیاتی است

متاسفانه دولت به خوبی آگاه است که برخی از شرکت های دولتی با حساب سازی خود را زیان ده عنوان می کنند برای این که از پرداخت مالیات فرار کنند، در حالی که تنها یک نمایش چندش آور و اجحاف در حق ملت است. قطعا اگر این شرکت ها ضرر ده بودند چرا دولت علاقه ای به واگذاری آن ها ندارد؟ قطع به یقین نمی توان باور کرد دولت یک صنعت ضرر ده را حفظ کند! بلکه این شرکت ها یک حیاط خلوت بسیار خوبی برای کسب درآمدهای چند هزار میلیاردی است که سود آن نصیب کسانی می شود که سود آن را در داخل و خارج برای منافع شخصی خود سرمایه‌گذاری می کنند، لذا تامین کسری بودجه دولت وابسته به اصلاح نظام مالیاتی است.

مناطق آزاد باید مالیات پرداخت کنند

از سوی دیگر یکی از مهم ترین و کلیدی ترین دروازه های واردات کالا که نظارتی بر آن اعمال نمی شود مناطق آزاد است، اگر از محل واردات کالا از مناطق آزاد مالیات دریافت شود بخش اعظم خزانه کشور پر می شود. لذا می توان گفت راه های امتحان شده ای برای کسب مالیات پیشه روی دولت قرار دارد، منتهی  دولت راحت ترین راه یعنی اعمال فشار بر روی  طبقات کارمند و کارگر با در آمد ثابت یا تولیدی ها و شرکت هایی با امور مالی شفاف را انتخاب کرده است.

60 درصد اقتصاد دست بخش واسطه گری است که مالیاتی نمی دهد

یکی از بخش های عمده اقتصاد کشور که معمولا دفتر و دستک شفافی ندارند  بخش واسطه گری است که  نزدیک به 60درصد اقتصاد کشور تحت اختیار شبکه توزیع کالاست، اگر این بخش بزرگ مالیات خود را بپردازند اعم از فروشگاه های خرد تا  فروشگاه های زنجیره ای و طلا فروشان و برخی اصناف که از زیر بار پرداخت مالیات طفره می روند بخش بزرگی از بودجه دولت تامین می شود. دولت اگر اراده ای برای دریافت مالیات از بخش های عنوان شده داشته باشد اخذ مالیات از آن ها  کار سختی نیست،  دریافت مالیات از 60 درصدی که بخش اعظم آن ها فرار مالیاتی دارند منجر به حل مشکل  درآمد خزانه دولت می شود. 

ثروتمندان در حاشیه امن محافظت دولت در عدم پرداخت مالیات

بسیاری از بی  عدالتی ها ناشی از بی ارادگی دولت در اخذ مالیات از ثروتمندان و اصناف با درآمد است در حالی که فشار دولت بر روی اصناف خرد و تازه پایی است که هنوز باید از آن ها حمایت شود. کشورهای توسعه یافته در بحث دریافت مالیات با هیچ فرد یا گروهی تعارف ندارند. دریافت مالیات های سنگین از درآمد هایی کلان امر معمولی در این کشورها به شمار می رود. تمام درآمد ها مالیات مشخصی برای آن تعیین شده است. بسته های مالیاتی بسته به کم یا زیاد بودن درآمد افراد تعریف شده لذا صاحبان درآمد های بیشتر مالیات بیشتری پرداخت می کنند، در حالی که وضعیت در ایران کاملا متفاوت است. بستر سازی های دولتی برای فرار ثروتمندان از پرداخت مالیات آن‌قدر فراوان است که راه های گریز مالیاتی یکی بعد از دیگری به روی فراریان مالیاتی باز است. 

افزایش نرخ ارز راهکار کسری بودجه دولت شده است

دولت آقای روحانی به جای تعریف پایه های مالیاتی و دریافت مالیات از ثروتمندان و دلالان هر روز با افزایش نرخ ارز به دنبال جبران هزینه های خود است، رها کردن بازار ارز شاید به تأمین بخشی از بودجه دولت کمک کند اما زندگی و معیشت خانوارها را چنان تحت تاثیر قرار می دهد که تبعات آن دامن اقتصاد، اجتماع و حتی امنیت کشور را می گیرد.