تغییر مقطع تحصیلی و انتخاب مدرسه؛ معضل بزرگ والدین

به گزارش راهبرد معاصر؛ هر پدر و مادری آرزوی فراهم ساختن بهترین امکانات رفاهی را برای فرزندان دارد. اغلب پدر و مادر به دنبال­ آنند تا فرزندشان در رقابت با هم­سن و سالان برتر شود. از این­رو سعی دارند فرزندانشان در بهترین مدارس درس بخوانند تا از امکانات آموزشی و کمک آموزشی بیشتری برخوردار شوند، و بر این باورند که موفقیت و خوشبختی فرزندان از این راه تامین می­شود، در نتیجه تمام هم و غم و فکر خود را صرف یافتن مدرسه­ ای برتر می­ کنند (البته به زعم خودشان).

این موضوع در تغییر مقطع تحصیلی­ دانش­آموزان تبدیل به گرفتاری بزرگی برای والدین  می­گردد. به­طور معمول دانش ­آموزانی پایه چهارم ابتدایی، اول راهنمایی و اول دبیرستان به ­واسطه­ ی حجم مطالب دچار نوعی افت تحصیل می­شوند، در سال اول راهنمایی به ­علت روب ه­رو شدن با تعداد زیادی معلم، که هرکدام برخورد خاصی دارند و از جنبه دیگر مسایل بلوغ و هویت شخصی مشکل پیدا می­کنند، و در سال اول دبیرستان نیز به­ خاطر تنوع دروس و مشکلات خاص نوجوانی؛ خیال­ پردازی- تخیل و ... دچار عدم تمرکز می­شوند که به افت تحصیل می ­انجامد. این افت تحصیلی باید برای والدین قابل درک باشد.

هنگام انتخاب مدرسه؛ ویژگی­ های شخصیتی، فیزیکی، روانی و ضریب هوشی فرزندان در نظر گرفته نمی­شود، بلکه صرفا فرستادن فرزندان به مدارسی خاص مد نظر است. درحالی که بسیاری از اوقات فرزندان به ­واسطه­ی برنامه­ های فشرده آموزشی در این قبیل مدارس تحت فشار روانی زیادی قرار می­ گیرند که گاه به استرس، اضطراب، افسردگی و حتی وسواس (بیماری) و در نهایت افت تحصیل ختم ­شود.

والدین تصور می­ کنند اگر فرزندانشان را در فلان مدرسه اسم و رسم­دار ثبت نام کنند آنان مجبور به تلاش و کوشش بیشتر خواهند شد و در مقایسه با هم­سن و سالان جلو می­افتند، درحالی که والدین ناخواسته فرزندان خود را وارد یک بازی رقابتی بی­فرجام می­کنند که مضرات آن بیش از محاسن­اش است. باید در نظر گرفت هر انسانی ویژگی­ های مختص خود را دارد و رقابت تحصیلی در چارچوب­ های معین به­ جای ارتقا باعث تخریب روند شکوفایی استعداد آن­ها می ­گردد.

برخی از والدین برای جبران ضعف­های اجتماعی خودشان فرزندان خود را در  کورس ­های رقابتی وارد می ­کنند، شاید نمره­ی خوب، پیشرفت تحصیلی و امثالهم برای والدین نوعی امتیاز و برتری در مقایسه با دیگران محسوب می­شود، یعنی فخرفروشی و چشم و هم چشمی در صورتی­که فرزندان ماشین، فرش و... یا وسیله­ ای برای پز دادن نیستند.

کتاب­ هایی که در تمام مدارس از نمونه مردمی- دولتی و غیرانتفاعی در گوشه و کنار ایران آموزش داده می­شود یکسان است. ولی برخی مدارس غیرانتفاعی ادعا می ­کنند که امکانات و روش ­های جدید آموزشی و کمک آموزشی ارایه می دهند، که شامل کلاس­ها و کتاب­ های اضافی علاوه بر کتب آموزش و پرورش، آزمون ­های جورواجور، به­ طوری که دانش­ آموزان فقط سرخاراندن هم ندارند، ادعای چنین مدارسی بالا بردن سطح علمی دانش ­آموزان می ­باشد که در بیشتر موارد ادعایی بیش نیست. پیشرفت ­هایی که اغلب دانش ­آموزان به­ دست آورده ­اند، حاصل پشتکار و همت شخصی خودشان می­باشد.

برخی از والدین فکر می ­کنند اگر برای تحصیل فرزندانشان سرمایه­گذاری نکرده و کوتاهی کنند و امکانات آموزشی کمی برایشان فراهم نمایند، در حق او ظلم کرده­اند و باعث رشد نکردن استعدادهای آنان شده­اند. آمار و پژوهش ­ها نشان می­دهد بیشتر دانش ­آموزانی که از دید والدین قرار است موفق شوند. فارغ­التحصیلان مدارس غیرانتفاعی نیستند. آماده بودن همه­ی امکانات و وسایل برای پیشرفت یک نفر، زمینه­های رشد توانایی­ هایی بالقوه او را فراهم نمی­ کند، چون بسیاری از استعدادها و توانایی ­های نهفته انسان در مقابله با سختی ­ها و گرفتاری ­ها و در رویارویی با حل مشکلات آشکار می­شود. یعنی امکانات زیاد توانایی مقابله، مبارزه و پشتکار او را تخریب می­کنند.

از آن­جایی که خیلی افراد توان پرداخت هزینه ­های مدارس غیرانتفاعی را ندارند، پیشنهاد می ­شود تفاوت چندانی بین مدارس قایل نشوند. در شرایطی که مجرب­ترین و کارآزموده ­ترین آموزگاران نیز در مدارس دولتی مشغول به­ کار هستند و مدارس دولتی به خاطر بودجه­ ی بیشتر از امکانات آزمایشگاهی، ورزشی و هنری بالاتر و کامل­تری برخوردارند.

نزدیک بودن مدرسه به خانه موضوع شایان توجه و مهمی دیگری است. کودک و نوجوان ساعات زیادی را در مدرسه سپری می ­کنند از این­رو اگر فاصله مدرسه تا خانه و مسیر رفت و آمد فرزندان تا حد ممکن کوتاه و کم باشد به نفع آنان خواهد بود، چون هم زمان کمی را در راه طی می­ کنند و هم از آثار منفی حضور در سرویس­ های مدرسه درامان خواهند بود، والدین نگران دیر و زود آمدن سرویس نیستند، هزینه ­ی اضافی ایاب و ذهاب کم می­شود و هر زمان که والدین اراده کنند؛ می­ توانند در مدرسه حاضر شوند یا در جلسات اولیا و مربیان شرکت کنند.

اساسا میزان خوب بودن و متفاوت بودن مدرسه چیست و چه ابزار مناسبی برای تشخیص آن وجود دارد؟ آیا صرفا تکیه به گفته ­ها و شنیده ­ها و پرآوازه بودن نام یک مدرسه دلالت بر خوب بودن آن است و یا مقدار شهری ه­ای که دریافت می­ کنند یا امکانات جانبی: کتابخانه- آزمایشگاه- زمین ورزش- آمفی ­تاتر و... چون کتب آموزشی یکسان است. قطعا حجم مطالب آموزشی هم مشابه است البته شاید نسبت به سطح فرهنگ خانواده ­ها و جو تربیتی و پرورشی حاکم در مدارس بتوان آن­ها را دسته ­بندی کرد. واقعا نمی ­توان بین کیفیت آموزشی مدارس مرز دقیقی کشید. البته فضا و امکانات جانبی به ­سادگی قابل تشخیص است.

خانه - مدرسه و محیط یک مثلث تربیتی تشکیل می ­دهند که براساس مطالعات انجام شده بر روی انسان تاثیر خوب یا بد دارند. گرچه محیط مدرسه می­تواند در شکل­ گیری شخصیت فرزند تاثیرگذار باشد، ولی آن­چه در خانواده رخ می ­دهد، تاثیری بیشتر و عمیق­تری بر تربیت فرزندان دارد. همان­طور که قدرت از بین بردن ویروس ­ها را نداریم و باید خود را در برابر آن واکسینه کنیم. در بُعد روانی، اجتماعی، اعتقادی نیز لازم است فرزندانمان را به­ گونه­ ای تربیت و سیراب کنیم که شخصیت­شان واکسینه شده باشد.