تبیین چالش الحاق کرانه باختری با پاسخ به ۹ پرسش

به گزارش راهبرد معاصر؛ طرح الحاق کرانه باختری توسط اسرائیل از سوی متحدان و رقبا محکوم شده است زیرا چنین اقدام تنش زا می تواند زمینه بی ثباتی خاورمیانه را فراهم می سازد. میدل ایست ای به برخی از سوالات کلیدی در مورد آنچه که اسرائیل می خواهد انجام دهد و در آینده چه اقدامی خواهد کرد، پاسخ می دهد:

۱) دولت اسرائیل چه می خواهد؟

دولت بنیامین نتانیاهو بر این تاکید دارد که ۳۰ درصد از کرانه باختری از جمله بلوک های شهرک های غیرقانونی، دره استراتژیک اردن و دریای مرده (Dead Sea) به اسرائیل الحاق خواهد شد. با این وجود انتظار می رود چنین الحاق گسترده ای به یکباره اعلام شود. اما این تصمیم با مخالفت ملک عبدالله اردن همراه شده است و وی در کنار مخالفت با پاسخ گویی به تماس های بنیامین نتانیاهو، هشدار داده که الحاق می تواند به «درگیری گسترده» منجر شود.

۲) چه سناریوهایی محتمل است؟

تمامی سناریوهای احتمالی برای فلسطینی ها فاجعه بار خواهد بود. سناریوی اول بخش منطقه C کرانه باختری است که تحت توافق نامه اسلو توسط اسرائیل کنترل می شود ضمیمه خواهد شد و این شامل شهرک های غیرقانونی است که حدود ۴۰۰ هزار شهرک نشین اسرائیلی و دره اردن را در خود جای داده است. سناریوی دوم فقط بر دره اردن تاکید دارد که از بعد منابع غنی و بسیار استراتژیک می باشد. دره اردن در حال حاضر  ۵۶ هزار فلسطینی و ۱۱ هزار مهاجر اسرائیلی را در خود جای داده است. در سناریوی سوم، اسرائیل بخش اصلی شهرک سازی «ماله آدومیم»، «آریل» و «گوش اتزیون» که در کنار هم جمعاً حدود ۸۵ هزار اسرائیلی هستند را الحاق می کند. ماله آدومیم در بین بیت المقدس شرقی و کرانه باختری واقع شده است، گوش اتزیون بر فراز شهر مقدس فلسطین بیت لحم قرار دارد و آریل در وسط قلمرو، مشرف به نابلوس واقع شده است. الحاق این مناطق بخش های زیادی از کرانه باختری را از بیت المقدس و بیت لحم جدا می کند. گزینه سوم در حال حاضر محتمل ترین است.

۳) چه زمانی می تواند الحاق رخ دهد؟

مطابق توافق ائتلاف که توسط نتانیاهو و بنی گانتز وزیر دفاع رقیب وی به امضا رسیده است، قانون الحاق می تواند از اوایل چهارشنبه پیشنهاد شود. این فقط آغاز یک روند قانونی خواهد بود، با این حال پیش نویس ارائه شده در کمیته ها و قرائت های مختلف قبل از ارائه به مجلس اسرائیل (کنست) تغییرات مهمی در پیش نویس طرح ایجاد می شود که می تواند هفته ها به طول انجامد. هرچند احتمال می رود هر پیشنهادی توسط احزاب حامی دولت به موافقت بیانجامد و بدون مشکل زیاد توسط پارلمان تصویب شود.

۴) آیا الحاق قانونی است؟

قطعا نه. الحاق یک جانبه قلمرو اشغالی طبق قوانین بین المللی غیرقانونی است. دولت اسرائیل ترجیح می دهد آن را «اعمال حاکمیت» بنامد، هرچند که این امر از بعد قانونی هیچ تغییری ایجاد نمی کند. از زمان جنگ خاورمیانه در سال ۱۹۶۷، اسرائیل اورشلیم شرقی اشغالی و ارتفاعات جولان سوریه را در حرکتی که هرگز مورد توجه جامعه جهانی قرار نگرفت به سرزمین خود ضمیمه کرده است.

۵) تکلیف فلسطینی ها چه خواهد بود؟

برخلاف ساکنان بیت المقدس شرقی و ارتفاعات جولان، به فلسطینی ها در کرانه باختری تابعیت اسرائیلی یا اقامت دائم داده نمی شود. در مقابل فلسطینی ها در مناطق جداگانه ای توسط خود فلسطینی ها اداره می شود زندگی خواهند کرد اما تحت محاصره اسرائیل قرار خواهند داشت. در صورت الحاق دره اردن، شهر اریحا تحت حاکمیت خودگردان فلسطین باقی خواهد ماند اما سایر شهرها و روستاهای فلسطین تحت کنترل امنیتی اسرائیل قرار خواهند گرفت.

۶) تکلیف توافق دولت اسرائیل چه خواهد شد؟

اگرچه گانتز صمیمانه از الحاق حمایت می کند؛ اما او خواهان اقدام احتیاطی در این زمینه می باشد. دولت ائتلافی اسرائیل ظاهراً به عنوان یک دولت اضطراری برای مقابله با کووید ۱۹ شکل گرفت. بنیامین نتانیاهو بر این تصریح کرد که آیا پیش نویس قانون ارائه خواهد شد یا خیر به گانتز بستگی ندارد. اگر چه این مسئله درست است اما بدون حمایت نمایندگان مجلس طرفدار گانتز، شانس موفقیت این پیش نویس ضعیف است. وزیر دفاع گفته است که الحاق باید با هماهنگی متحدین و شرکای بین المللی اسرائیل انجام شود که از جمله تصمیم ایالات متحده بسیار مهم می باشد.

۷) آمریکا کجای کار ایستاده است؟

واشنگتن کارت های خود را نزدیک به سینه خود نگه داشته است. الحاق یکی از عناصر اصلی به اصطلاح «معامله قرن» دونالد ترامپ برای حل مسئله درگیری اسرائیل – فلسطین می باشد. به نظر می رسد که در دولت ترامپ ایده های متناقضی وجود دارد. دیوید فریدمن، سفیر ایالات متحده در اسرائیل، کاملاً طرفدار شهرک نشینی است و شدیدا خواهان الحاق یکجانبه تمام عیار کرانه باختری می باشد. انتظار می رود مقامات آمریكایی پس از مشورت های هفته گذشته اظهارات خود را بیان كنند، اما تاکنون از این امر خودداری کرده اند.

۸) آیا مردم اسرائیل از این طرح حمایت می کنند؟

الحاق یکی از وعده اصلی در آخرین کمپین انتخاباتی نتانیاهو در ماه مارس بود. این مسئله به او کمک کرد تا بیشتر کرسی های کنست را بدست آورد؛ اما نخست وزیر با این وجود اکثریت را از دست داد و در را برای توافق خود با گانتز باز کرد. اما حتی در بین اسرائیلی هایی که از الحاق حمایت می کنند اختلافات چشمگیری وجود دارد. ایده یک کشور فلسطین عامل نگرانی رهبران شهرک نشین اسرائیلی محسوب می شود. نظرسنجی در مورد این موضوع تا حدودی متناقض بوده است. یکی از نشریات در تاریخ ۷ ژوئن نوشت: ۴۱.۷ درصد از مردم مخالف الحاق هستند و تنها ۳۲.۲ درصد موافق و حامی این طرح می باشند. با این حال نظرسنجی قبلی نشان می داد که نیمی از اسرائیلی ها از این طرح حمایت می کردند، اما در مورد اینکه آیا بدون حمایت ایالات متحده آمریکا این کار را انجام دهند، شکاف و اختلاف وجود دارد.

۹) واکنش فلسطین چه خواهد بود؟

رهبری و عموم مردم فلسطین الحاق را بطور گسترده و با عصبانیت رد کرده اند. محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان فلسطین در ماه مه گفت در صورت الحاق تمام توافقات و تفاهم نامه فیمابین با اسرائیل و آمریکا را لغو خواهد کرد. اگرچه هماهنگی امنیتی تا حد زیادی حفظ شده اما روابط بوروکراتیک نیز قطع شده است و این می تواند با نتایج مهلکی همراه شود. نقل و انتقالات پزشکی بین نوار غزه و اسرائیل کاهش یافت و همین امر باعث شد تا دو نوزاد به دلیل ابتلا به بیماری جسمی نتوانند مورد معالجه قرار بگیرند و جان خود را از دست دادند. حکومت خودگردان فلسطین همچنین تصریح کرد در صورت هرگونه الحاق، توافق نامه اسلو را پاره و اعلام استقلال خواهد کرد. در غزه، مقامات حماس بر این تاکید دارند که الحاق نشان داد که فرایند اسلو که از سوی جناح فتح پیگیری می شد با موفقیت همراه نبوده است. روسای امنیتی و نظامی اسرائیل نگران هستند كه الحاق ممكن است زمینه جنگ دیگر با شبه نظامیان مسلح در غزه را فراهم سازد. تحلیلگران به میدل ایست ای گفتند که حماس قبل از هر گونه اقدام واکنشی، منتظر خواهد بود که جناح فتح چه واکنشی نشان می دهد.