مغز زن‌ها زودتر پیر می‌شود یا مغز مردها؟

به گزارش راهبرد معاصر ، پژوهش‌ها نشان داده‌اند مغز خانم‌ها به طور متوسط تقریبا سه برابر جوان‌تر از مغز مردهاست (در یک سن). این یافته‌ی علمی می‌تواند توجیه کننده‌ی این باشد که چرا زن‌ها نسبت به مردها، از نظر ذهنی جوان‌تر و هوشیارتر می‌مانند.

محققان می‌گویند مغز خانمها آهسته‌تر از مغز آقایان پیر می‌شود.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند مغز خانمها به طور متوسط تقریبا سه برابر جوان‌تر از مغز مردهاست (در یک سن). این یافته‌ی علمی می‌تواند توجیه کننده‌ی این باشد که چرا زنها نسبت به مردها، از نظر ذهنی جوان‌تر و هوشیارتر می‌مانند. به گفته‌ی دانشمندان، زنها موفق شده بودند امتیازات بهتری در آزمون‌های عملکرد ادراکی نسبت به مردهای همسن خود کسب کنند.

مغز انسان با افزایش سن هم از جهت ساختاری و هم از جهت عملکرد تغییر می‌کند. یکی از این تغییرات در شیوه‌ی استفاده از قند و اکسیژن برای سوخت رسانی به عملکردهایش است. مغز برای تامین نیازهای متابولیکی خود به گلوکز و اکسیژن وابسته است و مصرف کننده‌ی بزرگی از این منابع محسوب می‌شود. با افزایش سن، نحوه‌ی استفاده‌ی مغز از گلوکز و اکسیژن و اینکه در چه قسمتهایی از مغز بیشتر از آنها استفاده می‌کند، دستخوش تغییراتی می‌شود.

دانشمندان می‌خواستند ببینند آیا یک برنامه کامپیوتری می‌تواند از این الگوی سوخت و ساز مغز برای پیش بینی سن فرد استفاده کند. برنامه‌ای که استفاده شد کارش را خیلی خوب انجام داد اما اشتباهاتی داشت، بنابراین تیم تحقیقاتی به بررسی این اشتباهات پرداخت. پژوهشگران 205 فرد 20 تا 82 ساله را جمع آوری کرده و از مغرشان اسکن‌هایی تهیه کردند که جریان اکسیژن و قند را در درون مغزشان می‌سنجید. سپس این اطلاعات به برنامه‌ی کامپیوتری داده شد.

یکی از مواردی که دانشمندان آن را بررسی کردند وضعیت این سنجش در زنان در برابر مردان بوده است. وقتی کامپیوتر سعی داشت سن زنی را در مقایسه با سن یک مرد تشخیص دهد، مدام سن زن را کمی جوانتر از سن مرد پیش بینی می‌کرد و این موضوع، دانشمندان را شگفت زده کرد. بالاخره یافته‌ها نشان دادند به طور متوسط، سن متابولیکی مغز زنها کمتر از مردهاست.

الگوریتم کامپیوتری، بر اساس معیارهای متابولیسمی داده شده، سن مغز زنها را به طور متوسط سه سال و هشت ماه جوانتر از سن واقعی‌شان ارائه داد. پیش بینی این الگوریتم برای سن مغز مردها نیز به طور متوسط دو سال و چهار ماه پیرتر از سن واقعی‌شان بوده است! به گفته‌ی پژوهشگران نتایج بررسی به این معنا نیست که مغز زنان دیرتر از مغز مردان پیر می‌شود؛ بلکه نشان می‌دهد که زنها از نظر متابولیکی سه سال دیرتر از مردان به دوره بزرگسالی وارد می‌شوند.

جوان‌تر بودن نسبی مغز زنها حتی بعد از مقایسه‌ی مردها و زنها در دهه‌ی بیست زندگی‌شان نیز قابل مشاهده بوده است.

با ورود به دوران بلوغ، تغییراتی که در مغز زنها و مردها روی می‌دهد بسیار با هم متفاوت است. جریان خون در مغز مردها با ورود به سن بلوغ تا حدودی کاهش می‌یابد اما در زنها کاهش چندانی ندارد. در واقع جریان خون در مغز زنها بعد از بلوغ کمی افت می‌کند اما دوباره به وضعیت قبل برمی‌گردد. تفاوتهایی که در تغییرات مغز زنها و مردها طی بلوغ وجود دارد، زمینه را برای تفاوتهای بعدی فراهم می‌کند.

اما به گفته‌ی پژوهشگران این تاثیرات نسبتا کوچک‌اند و در این مرحله نمی‌توان از آنها مستقیما برای توضیح تغییرات متفاوتی که در میزان تیزهوشی و هوشیاری طی سالهای پیری روی می‌دهد استفاده کرد. زوال عقل، پروسه‌ی پیچیده‌ای دارد که می‌تواند توجیه کننده‌ی این موضوع باشد که چرا زنها نسبت به جنبه‌های خاصی از سالخوردگی مغز به طور کلی از مردها مقاوم‌ترند.

اما علی رغم این جوان‌تر بودن نسبیِ مغز زنها، آنها بیشتر از مردها در معرض ابتلا به آلزایمرند. استروژن که بقا و سرزندگی را در ناحیه‌ی مربوط به حافظه در مغز افزایش می‌دهد، بعد از یائسگی افت می‌کند که همین می‌تواند فاکتور مهمی باشد، هر چند که فاکتورهای گوناگون دیگری نیز می‌توانند دخیل باشند.