ایران چه واکنشی به فعال شدن مکانیسم ماشه نشان دهد؟-راهبرد معاصر
آمریکا: به روسیه در رابطه با احتمال وقوع حمله تروریستی هشدار داده بودیم مادرانی که در بارداری استامینوفن مصرف کنند کودکانشان دچار این مشکل می شوند مدعی تجاوز جنسی به صهیونیست‌ها در هفت اکتبر کلاهبردار از آب درآمد اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید قیمت خودرو‌های ایران خودرو و سایپا امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول قیمت دلار و یورو و نرخ ارز امروز ۱۰ فروردین ۱۴۰۳+ جدول ضعف و بیحالی در ماه رمضان را با خوردن این مواد غذایی در سحری برطرف کنید توافق ایران و ترکمنستان برای سفر رئیسی به عشق آباد نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! حملات موشکی حزب‌الله لبنان به شمال فلسطین اشغالی عصاره این میوه ترش و شیرین را بخورید سریعتر می دوید با خوردن روزانه این نوع سرکه به راحتی ٨ کیلو وزن کم کنید شارژ نه میلیونی حساب حقوق این بازنشستگان+ جزئیات افزایش حقوق بازنشستگان منطق ساخت مساجد در پارک‌های بزرگ چیست؟ دیدار نوروزی امیر آشتیانی و قالیباف لاوروف: سران ارمنستان به دنبال برهم زدن روابط با روسیه هستند انگشت اتهام روسیه در حمله تروریستی اخیر به سوی اوکراین آیت الله رئیسی: انفعال برخی کشورهای اسلامی در قبال ملت فلسطین موجب تأسف است تدابیر جدید دیوان لاهه در رابطه با جنگ در غزه دیدار امیرعبداللهیان با رئیس جمهور ترکمنستان روسیه قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه کره شمالی را وتو کرد حمله اسرائیل به حومه دمشق پایتخت سوریه آنچه که باید از کنکور ۱۴۰۳ بدانیم/ مهمترین تغییر آزمون امسال کدام استان‌ها بیشترین و شدیدترین تصادفات نوروزی را داشتند؟ صدور 230 هزار فقره چک الکترونیکی در شبکه بانکی قالیباف: نتیجه عملیات طوفان الاقصی تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست چین: آمریکا برای افزایش بودجه نظامی خود از ناکجاآباد دشمن فرضی می‌سازد واعظ آشتیانی: نمایندگان جدید توصیه‌های رهبر انقلاب را نصب‌العین قرار دهند رهبر انقلاب : غزه، تا این لحظه پیروز اصلی میدان است آخرین وضعیت توافقات و قراردادهای بین‌المللی دولت بررسی شد استقبال 56 درصدی مردم از طرح کالابرگ فجرانه دوم وزیر دفاع: امسال هم تولید تجهیزات و تسلیحات جدید را با قدرت ادامه می‌دهیم معاریو: نتانیاهو همانند یک کودک پرخاشگر رفتار می‌کند دیدار امیرعبداللهیان با همتای ترکمنستانی طالبان: برخی افراد داعش را تبلیغ می‌‌کنند لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات دوباره به مجلس برگشت داده شد اعلام تمهیدات ترافیکی شب‌های قدر در تهران آخرین وضعیت ترافیک محورهای شمالی اعلام شد اعلام ضریب حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان+ جزئیات دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه! برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید جریمه تخلفات حادثه‌ساز ۵برابر شد/ اعمال از هفته آینده مخالفت خصمانه آمریکا با تکمیل خط لوله گاز «صلح» نفخ معده را جدی بگیرید نشانه این بیماری هاست! افزایش سن بازنشستگی در سال ۱۴۰۳ با این عدد تصویب شد! خبر خوب برای جواد نکونام و استقلالی‌ها آخرین وضعیت ترافیکی جاده‌ها؛ ترافیک سنگین در جاده چالوس حقوق ورودی موبایل‌های بالای ۶۰۰ دلار ابلاغ شد بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد تغییرات کابینه در سال ۱۴۰۲/ چه کسانی از دولت جدا شدند؟ اسماعیل هنیه با قالیباف دیدار کرد تاریخ جدید واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش 15 درصدی | واریزی ۱ میلیون و ۳۸۰ هزارتومانی برای این خانوارها آخرین اخبار از نقل و انتقالات استقلال آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس بزنیم یا نه؟ تشکیل کارگروه مشترک دولت و انبوه‌سازان برای رفع مشکل مسکن قیمت بیت‌کوین سقوط کرد بارش باران و برف در برخی استان های کشور پاسخ فرزند آیت‌الله علم‌الهدی به شایعه سهامداری در یک هلدینگ گردشگری استخدام رسمی در پنج سال آینده ممنوع؟ توضیح وزیر ارتباطات درباره شرایط افزایش سرعت اینترنت تأکید آیت الله رئیسی بر فراهم کردن بستر افزایش نشاط اجتماعی وزرایی که در سال ۱۴۰۲ از مجلس کارت زرد گرفتند دوندگی‌های وزارت علوم در تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید آیا حمام کردن و یا شنا در استخر، روزه را باطل می‌کند؟ واکنش وزیر آموزش و پرورش به لو رفتن سوالات امتحانات نهایی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی به ۵۱۰ نفر رسید حکم قطعی پرونده فوت ۶ کارگر معدن طزره دامغان صادر شد اسنپ گزینه "عجله دارم" را حذف کرد! وزیر آموزش و پرورش: دشمن بداند راهبرد شهید سلیمانی شکست ناپذیر است نحوه فعالیت هتل‌ها و رستوران‌ها در ماه رمضان عباس ایروانی عظام‌خودرو به ۶۵ سال حبس محکوم شد اژ‌ه‌ای: کشور‌های اسلامی مراودات و دادوستد‌های خود با صهیونیست‌ها را کاملاً قطع کنند آلودگی هوا دست از سر تهرانی‌ها برنمی دارد هشدار پلیس تهران در خصوص چهارشنبه پایانی سال آغاز پخش ویژه برنامه‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ از تلویزیون سومین سالگرد آیت‌الله مصباح یزدی با حضور رئیس‌جمهور اولویت فیش عمره و حج چگونه استعلام شود؟ لوح| شکست خوردگان در باتلاق نسل کشی اطلاع نگاشت| کودکان غزه زیر آوار جنگ کاریکاتور| آمریکا؛ شریک جرم قطعی پیکر آتیلا پسیانی بعد از چند روز به ایران رسید + عکس مرتضی پورصمدی درگذشت سروده‌هایی در رثای عباس‌بن علی(ع)/ از مشک پاره اشک فرات است می‌چکد؛ غیر از لب تو نیست مگر آرزوی آب برای درخواست گذرنامه زیارتی به این 2 هیأت مراجعه کنید اینفوگرافیک|کریدور شمال به جنوب، رقیب جدی برای کانال سوئز عباسعلی براتی‌پور درگذشت امشب مهمانی برویم، فطریه‌مان با چه کسی است؟ نظر 10 مرجع تقلید درباره میزان زکات فطره که فردا باید پرداخت کنیم دعای روز اول ماه رمضان مجری برنامه سوره درگذشت عبدالله انوار درگذشت نامزدهای سیمرغ و داوران چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر اینفوگرافیک| الزامات و لوازم تحقیق رشد اقتصادی اینفوگرافیک|هدیه ۱۱ میلیارد دلاری ایرانی‌ها به اقتصاد ترکیه اینفوگرافیک| هراس پدرخوانده‌های داعش از سپاه پاسداران اینفوگرافیک|ایران؛ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های گاز دنیا اینفوگرافیک| اما و اگر‌های مالیات بر عایدی سرمایه اینفوگرافیک| شهید حاج قاسم سلیمانی از نگاه رهبر معظم انقلاب طرح | رهبرانقلاب: با ایران قوی مخالفند اینفوگرافیک| بزرگترین تولید کنندگان اورانیوم جهان اینفوگرافیک/ نقشه کامل مسیرهای پیاده‌روی اربعین + هزینه‌ها اینفوگرافیک | ایران چهاردهمین اقتصاد جهان، در سال ۲۰۲۲ ویدیو | از کرملین تا پاستور؛ قطار ایران و روسیه روی ریل همکاری‌های دوجانبه ماجرای لغو مجوز صوت و تصویر «روبیکا»+ علت جزئیات تکمیلی نتایج شمارش آرای ریاست جمهوری 1400+ آمار دقیق نتیجه نهایی انتخابات مجلس خبرگان رهبری تهران 1400 نتایج انتخابات شورا‌ی شهر استان تهران ۱۴۰۰+ اسامی آرای آیت الله رئیسی در تهران چقدر بود؟ نتایج انتخابات شورای شهر اراک 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قزوین 1400 نتایج انتخابات شورای شهر کرمانشاه 1400 آمار دقیق انتخابات ریاست جمهوری 1400 به تفکیک استان‌ها+ جدول نتایج انتخابات شورای شهر ایلام 1400 نتایج انتخابات شورای شهر قم 1400 نتایج انتخابات شورای شهر ساری 1400 نتایج انتخابات شورای شهر تبریز ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر سنندج ۱۴۰۰ نتایج انتخابات شورای شهر همدان 1400 نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 1400/ آیت الله رییسی برنده انتخابات سیزدهم جدی‌ترین تهدید سایبری فعلی علیه ایران چیست؟ حکمرانی داده‌ها در دنیای دیجیتال مصادیق مجرمانه محیط زیستی جدید در فضای مجازی اعلام شد جریمه سنگین اپل از سوی سازمان ضد انحصار روسیه آپدیت جدید «تلگرام» به جنگ با «کلاب هاوس» رفت کلاب هاوس هک شد/ افشای اطلاعات شخصی ۱.۳ میلیون کاربر سارا بهرامی مهمان این هفته برنامه همرفیق+عکس تأیید هک اطلاعات ۱۵ هزار کاربر آمریکایی ۱۴.۵ میلیون آمریکایی به اینترنت ثابت دسترسی ندارند درخواست ترامپ از ایالت‌های آمریکا درباره غول‌های فناوری افزایش ظرفیت لایو اینستاگرام وقتی عربستان ثروتمند و نفت‌خیز هم از اینفلوئنسرها مالیات می‌گیرد همسریابی در فضای مجازی و کلاهبرداری از مردم اقوام ایرانی «اقلیت» نیستند تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیشه کریستال تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت آرد و گندم تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دامپروری و دام گوشتی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت دانه های روغنی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت شیرینی و شکلات تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت فرش تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت نساجی تیزر برنامه تلویزیونی منهای نفت با موضوع صنعت چوب و مبلمان شکست استثناگرایی آمریکایی در عصر ترامپ به سمت دنیای پس از دلار پیش می رویم؟ خروج ترامپ از برجام؛ فشار حداکثری و نتایج حداقلی آیا عراق می تواند از نیروهای امریکایی خالی شود؟ مرگ ابوبکر البغدادی؛ کشته شدن سرکرده داعش چه پیامدی دارد؟ بازوهای نیابتی ایران در منطقه قدرتمندتر از همیشه درس‌های جنگ یمن برای اسرائیل وحدت میان جریان های سیاسی ایران در سایه سیاست فشار حداکثری آمریکا دولت پنهان در لبنان شکست سیاست فشار حداکثری ترامپ در قبال ایران/درهای مذاکره با ایران باز است طرح صهیونیست ها برای اشغال دره اردن رویای چین در هفتاد سالگی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک سبک مبارزه تشکیلات خودگردان و اتحادیه اروپا برای حفظ کرانه باختری طرحی برای ایجاد یک سازه امنیتی در خاورمیانه تاریخ سری فشار اسرائیل برای حمله به ایران بررسی صنعت انیمیشن در منهای نفت/ ژاپن چگونه صنعت انیمیشن جهان را قبضه کرد؟ + فیلم منهای نفت: درآمد 16 هزار بشکه نفت تنها در یک سوله پرورش ماهی بررسی صنعت پرورش ماهی در مستند منهای نفت + تیزر بررسی صنعت لبنیات در مستند منهای نفت/ اشتغال یک میلیون نفری شیر و لبنیات منهای نفت: درآمد یک میلیارد دلاری پسته ایران/ هیچ کشوری توان تولید پسته مرغوب ایران را ندارد همه ابعاد تحریم؛ فرصت‌ها و تهدیدها تحریم‌ها به مبادلات ما با شرکت‌های کوچک اروپایی آسیبی نمی‌زند/ نرخ کنونی دلار بالاتر از نرخ واقعی آن است

ایران چه واکنشی به فعال شدن مکانیسم ماشه نشان دهد؟

آمریکا مکانیسم ماشه را به‌زعم خود علیه ایران فعال کرده است، امری که با مخالفت‌های بین‌المللی مواجه شده؛ اما اقدامات عملی ایران در مواجهه با این اقدام واشنگتن چه باید باشد؟
تاریخ انتشار: ۱۷:۴۲ - ۱۵ شهريور ۱۳۹۹ - 2020 September 05
کد خبر: ۵۷۷۰۷

به گزارش راهبرد معاصر؛ با خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷، هرگونه استفاده از مزایای مندرج در این توافق هسته ای از جمله استفاده از مکانیسم ماشه به منظور بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل غیرقانونی بوده و این کشور محق به استفاده از مکانیسم حل اختلاف مندرج در بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام و یا طرح شکایت در ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ نمی‌باشد. با این وجود آمریکا با این استدلال که هنوز نام این کشور در برجام و در قطعنامه به عنوان یکی از مشارکت کنندگان باقی است به طرح شکایت در خصوص نقض عمده این توافق از سوی ایران پرداخته تا تحریم‌های سازمان ملل مندرج در قطعنامه‌های قبلی را احیاء کند.

 

اگرچه اقدام آمریکا به دلیل خروج رسمی این کشور محلی از اعراب به لحاظ حقوقی نداشته (خصوص آنکه آنچه آمریکا نقض فاحش می‌خواند در ذیل حقوق مصرح در بند ۲۶ برجام توسط ایران و آن هم پس از خروج رسمی آمریکا از توافق هسته‌ای صورت پذیرفته) و به لحاظ سیاسی نیز دیگر مشارکت کنندگان در برجام در مقابل این درخواست آمریکا ایستاده‌اند، اما واشنگتن با سوءاستفاده از مکانیسم استثنایی مندرج در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ در پی بازگرداندن این تحریم‌ها بر علیه کشورمان می‌باشد.

 

براساس مکانیسم حل اختلاف مندرج در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ هرگونه طرح شکایت می‌بایستی در کمیسیون مشترک برجام آغاز و در صورت باقی ماندن اختلاف پس از یک ماه موضوع می‌بایستی به شورای امنیت ارجاع شود. با این حال و اگرچه که بند ۱۰ قطعنامه نیز اعضای مشارکت کننده در این توافق را تشویق به استفاده از همین روند می‌کند و بیان می‌دارد که انگیزه شورای امنیت نیز اتخاذ همین روند بوده است، اما در نهایت ادبیات استفاده شده در بندهای مربوطه (۱۰ الی ۱۵) این روند را الزام آور بیان نمی‌کند و آمریکا نیز با استفاده از همین موضوع با انجام میانبر و به منظور کوتاه کردن مسیر دو ماهه به نصف، به طور مستقیم دست به طرح شکایت در شورای امنیت سازمان ملل زده است.

 

براساس این مکانیسم موجود در قطعنامه، پس از طرح شکایت توسط یکی از اعضای توافق، در ۱۰ روز نخست یکی از اعضای شورای امنیت می‌بایستی پیش نویس قطعنامه جدید که از پیش در برجام موجود می‌باشد را برای رای گیری به شورا ارائه کند و در صورتی که این اتفاق در مهلت داده شده رخ ندهد، آنگاه رئیس شورا خود باید این مهم را انجام دهد و طی ۲۰ روز بعدی نیز اعضا می‌بایستی در خصوص آن رای گیری کنند. متن هم به این گونه نوشته شده که آیا تحریم‌های تعلیق شده بر علیه ایران همچنان تعلیق بماند که به شکلی واضح اگر همه اعضا به ادامه تعلیق رای دهند و آمریکا آن را وتو کند تمام مفاد قطعنامه‌های قبلی باز میگردد بی آنکه روسیه و چین و یا دیگران بتوانند جلوی این تصمیم را بگیرند.

حال اگر هیچ یک از اعضا و یا رئیس دوره‌ای شورای امنیت هم پیش نویس را برای رای گیری به شورا ارائه نکند، بر اساس سازوکار حل اختلاف و خود قطعنامه ۲۲۳۱، از شب سی امین روز و بدون هیچگونه رای گیری تمامی تحریم‌های مندرج در قطعنامه های قبلی باز خواهد گشت. به عبارت دیگر، به محض ثبت شکایت آمریکا در شورای امنیت و فارغ از اقدامات بعدی، تنها ۳۰ روز طول خواهد کشید تا تحریم‌های شورای امنیت بر علیه کشورمان احیا شود و به همین دلیل نیز به آن مکانیسم ماشه می‌گویند چرا که پس از کشیده شدن ماشه کار تا به انتها جلو خواهد رفت و تنها مانع در این مسیر آن است که یا آمریکا از شکایتش برگردد که امری است محال و یا آنکه در هنگام طرح شکایت، رئیس دوره‌ای آن را ثبت نکند که از سکوت و عدم اعتراض آمریکا و همچنین مواضع مطروحه توسط دیگر اعضا نسبت به اینکه در اجرای این تحریم‌ها با آمریکا همراهی نخواهند کرد، مشخص است که شکایت آمریکا ثبت شده و در نهایت پس از ۳۰ روز تمام تحریم‌های قبلی سازمان ملل بر علیه ایران احیاء خواهد شد و قطعنامه‌های مربوطه به این تحریم‌ها نیز مجددا سندیت خواهند یافت.

 

حال این امکان وجود دارد که دیگر اعضا تصمیم بگیرند تا با تصویب یک قطعنامه با این محتوا که آمریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه مندرج در برجام را ندارد، جلوی این کشور را بگیرند. در این صورت نیز آمریکا چنین قطعنامه‌ای را وتو خواهد کرد. آمریکا همچنین استدلال خواهد کرد که چنین حقی برای این کشور محفوظ است و قابل رای گیری نیست که خود این موضوع نیز می‌تواند مورد رای گیری قرار گیرد. حال برای جلوگیری از وتوی آمریکا، ممکن است دیگر اعضا درخواست رای گیری آیین نامه‌ای کنند.

 

براساس بند ۳ ماده ۲۷ منشور رای گیری در شورا به دو نوع می‌باشد: رای گیری آیین نامه‌ای که طی آن برای تصویب یک قطعنامه اولا همه اعضای دائم و غیر دائم دارای حق مساوی و یکسان بوده و می‌بایستی حداقل ۹ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت (چه اعضای دائم و چه اعضای غیر دائم) به آن قطعنامه رای مثبت بدهند. نوع دیگر رای گیری از نوع غیر آیین نامه‌ای است که برای تصویب، باز هم حداقل ۹ عضو می‌بایستی به آن قطعنامه رای مثبت بدهند، اما ۵ رای مثبت حتما می‌بایستی از سوی ۵ عضو دائم شورا داده شود و بدین شکل حتی اگر همه اعضا به قطعنامه‌ای رای مثبت بدهند اما یکی از اعضای دائم، مثلا آمریکا، به آن قطعنامه رای مثبت ندهد، آن قطعنامه تصویب نمی‌شود.

 

حال براساس همین بند از منشور، در صورتی که در خصوص نوع رای گیری اختلافی وجود داشته باشد، در نهایت بایستی در این خصوص رای گیری آن هم به شکل غیر آیین نامه‌ای یعنی با حق وتو انجام شود. هر زمان که کشوری مانند وضعیت فعلی، بخواهد قطعنامه‌ای را وتو کند و با اقدام دیگر اعضا به منظور درخواست انجام رای گیری آیین نامه‌ای (بدون حق وتو) روبرو گردد، نخست با وتوی نحوه راگیری کار را به رای گیری با حق وتو می‌کشاند و سپس در هنگام طرح خود قطعنامه اصلی برای راگیری نیز آن را وتو می‌کند که اصطلاحاً به آن وتوی مضاعف یا دوگانه می‌گویند.

 

بدین ترتیب، اگرچه که آمریکا محق به استفاده از مکانیسم ماشه نیست و چنین اقدامی مضحکه شورا و تصمیمات جمعی این نهاد است، آمریکا با سوء استفاده از وجود نامش و علیرغم خروج رسمی از این توافق و علیرغم مخالفت اکثریت قریب به اتفاق (۱۳) دیگر اعضای شورای امنیت (به غیر از جمهوری دومینیکن)، می‌تواند اسناد مربوط به قطعنامه‌های تحریمی پیشین شورای امنیت سازمان ملل را بر علیه جمهوری اسلامی مجددا معتبر سازد.

 

البته ممکن است برخی عدم تمکین دیگر اعضای شورای امنیت در تشکیل کارگروه‌های تحریمی مندرج در قطعنامه ۲۲۲۴ در مخالفت با این تصمیم آمریکا را مانع تراشی برسر اجرای تحریم‌های فوق بیان کنند، اما حتی اگر دیگر اعضا دست به چنین کاری زده و حتی به فرض آنکه بتوانند مانع از کارکرد این کارگروه‌ها هم بشوند باز نمی‌توانند در اصل قضیه یعنی اعتبار یابی اسناد قطعنامه‌های تحریمی قبلی مانعی به وجود آورند و حداکثر می‌توانند در اجرای آنها اشکال تراشی کنند.

 

* فعال شدن مکانیسم ماشه یا همان بازگشت تحریم‌های قبلی سازمان ملل به معنای فروریختن و پایان برجام نیست

حال با توجه به این مقدمه، توجه به چند نکته بسیار ضروری است.

نخست آنکه، فعال شدن مکانیسم ماشه یا همان بازگشت تحریم‌های قبلی سازمان ملل به معنای فروریختن و پایان برجام نیست، بلکه به معنای پایان اجرای تعهدات طرف مقابل یعنی آمریکا و شرکای آن و سازمان ملل است و تعهدات جمهوری اسلامی تا زمانی که رسما اعلام خروج از این توافق صورت پذیرد به قوت خود باقی است. اگرچه که بخش آخر بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ بیان می‌دارد که ایران اعلام کرده در صورت بازگشت بخشی یا تمامی تحریم‌های سازمان ملل تعهدات خود را متوقف خواهد کرد، اما همانطور که از ادبیات این بند پیداست، ایران این مسئله را به عنوان ضمانت حقوقی در قطعنامه گنجانده و تا زمانی که رسما این مسئله رو اعلام و براساس آن اقدام نکند همچنان به عنوان عضوی از یک برجام یکسویه باقی خواهد ماند که در آن فقط متعهد به انجام وظایف بدون دریافت هیچ مزیت و امتیازی خواهد بود.

 

ثانیاً بازگشت تحریم‌های مندرج در ۶ قطعنامه قبلی سازمان ملل که در ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ معلق شده بود با اقتصاد و معیشت مردم ارتباط مستقیمی ندارد، چرا که مفاد این قطعنامه ها به تحریم همکاری و تجارت در خصوص صنایع و تکنولوژی هسته‌ای و تسلیحاتی مربوط می‌شود. شاید برجسته ترین بخش این تحریم‌های معلق شده در ذیل برجام امتیاز برداشته شدن تحریم خرید و فروش تسلیحات متعارف (و نه موشکی) برای ایران است که همین مسئله تهران را علیرغم بازگشت تمامی تحریم‌های یکجانبه آمریکا همچنان در برجام نگاه داشته است که این بند از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر یعنی ۲۷ مهر ماه می‌بایستی به اجرا در آید.

 

سوم آنکه تاکید دیگر شرکای برجام و اعضای شورای امنیت و جامعه جهانی نسبت به اینکه آمریکا نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند به معنای عدم محق  بودن و اعتبار حقوقی است و همانگونه که در بالا توضیح داده شد به معنای عدم امکان وقوع نیست. به همین دلیل دیگر اعضا بیان داشته‌اند که با آمریکا در این خصوص همکاری نخواهند کرد که البته پر واضح است این عدم همکاری با آمریکا به دلیل منافع این کشورها در حفظ برجام است و نه حمایت از ایران.

 

این موضع اعضای برجام برای ایشان پر هزینه است، چرا که مکانیسم شورای امنیت که ابزاری در دست اعضای دائم آن برای شکل دهی به ترتیبات نظم جهانی در راستای منافع ایشان می‌باشد را تضعیف می‌کند و هرگاه این هزینه‌ها بیش از منافع آن شود، قطعا تغییر سیاست خواهند داد.

 

با این حال همین مخالفت دیگر اعضای برجام و اعضای دائم شورای امنیت اگرچه به شکل رسمی بیان شده و اگرچه حتی امکان دارد در سی امین شب پس از ثبت شکایت آمریکا یعنی در ۳۰ شهریور به شکل یک بیانیه در حمایت از برجام و مخالفت با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بر علیه ایران بیان شود، اما آنچه که نهایتا در چارچوب مکانیسم شورای امنیت ثبت و اعتبار خواهد یافت، همانا اسناد قطعنامه‌های تحریمی قبلی مورد درخواست آمریکا است اگرچه که با انزوای کامل واشنگتن و هزینه‌های بسیار بالایی برای آمریکا، دیگر اعضا و خود شورای امنیت همراه باشد و اگرچه که همه دنیا گواهی می‌دهد که این تنها مضحکه دیگران توسط یکجانبه گرایی و زورگویی آمریکاست.

 

حال با توجه به جمیع مطالب فوق باید به این نکته اصلی بحث توجه داشت که در مواجهه با چنین وضعیتی که در پیش است سیاست جمهوری اسلامی چیست و یا چه می‌تواند باشد.

 

همه کارشناسان و طیف‌های سیاسی قطعا از در انزوا قرار داشتن آمریکا و اختلاف این کشور با تقریبا بقیه دنیا از جمله شرکای اروپایی استقبال می‌کنند و در پی ادامه این وضعیت و گسترده تر شدن این اختلافات در صورت امکان می‌باشند. اما با توجه به در پیش بودن انتخابات آمریکا و در صورتی که ما ابتکار عمل را به دست نگیریم، خود این اختلافات می‌تواند به اهرم فشاری بر علیه خود ما تبدیل شود، بدین شکل که در صورتی که نامزد حزب دموکرات یعنی آقای بایدن پیروز میدان شود قطعا دیگر اعضای برجام به خصوص اروپایی‌ها از ایران خواهند خواست تا به شکل مورد درخواست رئیس جمهور جدید آمریکا به مذاکره و برجام بازگردد و از آنجا که بایدن بیان داشته خواهان شکل روزآمد شده‌ای از برجام است که علاوه بر تعهدت قبلی جمهوری اسلامی، امتیازاتی در خصوص حضور منطقه‌ای و دیگر مولفه های قدرتش نیز در آن گنجانده شود چنین اقدامی که در ماهیت شبیه درخواست ترامپ می‌باشد و فقط در کمیت شاید با آن فرق داشته باشد در تعارض با سیاست‌ها و مواضع اعلامی جمهوری اسلامی است و دقیقا در همین زمان است که اروپا و حتی شاید دیگر بازیگران از موضع خود مبنی بر عدم پیروی از آمریکا و مخالفت با بازگشت تحریم‌ها به عنوان اهرم فشار استفاده خواهند کرد و اعلام خواهند داشت تا در صورت عدم شرکت ما در مذاکرات به شکل مورد درخواست بایدن ایشان نیز مفاد قطعنامه‌های تحریمی قبلی را به اجرا خواهند گذاشت.

 

*اگر ترامپ انتخاب شود

در صورتی که آقای ترامپ هم انتخاب شود باز ایشان با وضعیتی روبرو خواهند بود که وی به مدت چهار سال دیگر در مسند قدرت قرار خواهد داشت و قطعا مخالفت‌های جدی کنونی در فردای انتخاباتی که ترامپ پیروز آن باشد رو به کاهش خواهد گذارد و بازیگران نیز با محاسبه سود و ضرر باز در قبال ادامه موضع کنونی خود از جمهوری اسلامی درخواست امتیاز خواهند داشت و به عنوان مثال ممکن است آقای ماکرون درخواست کند که در قبال ادامه مخالفت با بازگشت تحریم‌ها، ایران نیز در لبنان از حمایت از متحدین خود بکاهد.

 

بنابراین پر واضح است که عدم اقدام جمهوری اسلامی در دوران پس از ۳۰ شهریور ابتکار عمل را به طرف‌های دیگر خواهد سپرد و در عمل با یک بازی منفعلانه سودی بر روی زمین برای ما نخواهد داشت. حفظ وضعیت کنونی و برجام تا هنگام انتخابات در آمریکا به امید روی کار آمدن بایدن استراتژی بلندمدتی است که از همان اوان انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا توسط دموکرات‌ها و شرکای اروپایی آمریکا به طور مرتب سعی در القای آن به ما داشته‌اند.

 

حال گذشته از اینکه استراتژی آمریکا یکی است و فقط روسای جمهور مختلف در تاکتیک‌ها متفاوتند و فارغ از اینکه به لحاظ اعمال سیاست تحریمی و تقابل با ایران، ترامپ و باید با هم فرقی ندارند و اصولا یک نفر یک کشور و سیاست‌های آن را اداره نمی‌کند، باید توجه داشت که حضور بایدن نه تنها می‌تواند به جو یکپارچه داخلی خدشه وارد کند و همین گام‌های ابتدایی در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از جمله عدم وابستگی به درآمدهای نفتی به سختی به دست آمده را درست چند ماه پس از شکست تاثیر حداکثری تحریم‌ها به عقب بازگردانده و این حلقه یا لوپ را دوباره به اجرا گذارد، بلکه با کاهش تنش‌ها با دیگر بازیگران جهانی وی خواهد توانست حمایت بیشتری برای پیشبرد سیاست‌های آمریکا بر علیه جمهوری اسلامی فراهم آورد، چنانکه ساختار فعلی تحریم‌ها که آقای ترامپ نیز بر علیه ما با اجرا گذاشته توسط اوباما و تیم خانم هیلاری کلینتون به وجود آمده و توسعه یافت و ترامپ تنها وارث این ساختار و مکانیسم بوده است.

 

بنابراین حضور بایدن در کاخ سفید اگر دارای مضار بیشتری برای ایران نباشد، دستکم دارای تبعات مساوی با حضور ترامپ در این مسند است. نگاهی به سند انتخاباتی حزب دموکرات نیز موید ادامه همان استراتژی مهار است که از دوران اوباما تا کنون در جریان بوده است.

 

بنابراین، عدم اتخاذ سیاست تقابلی با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل براساس شکایت جاری آمریکا در تاریخ ۳۰ شهریور، با استدلال حفظ و تشدید اختلافات آمریکا و دیگر کشورهای جهان که در عمل بخشی از استراتژی انتظار برای نتایج انتخابات آمریکا (بخوانید انتظار برای بایدن) است، موضعی منفعلانه خواهد بود که تصمیم گیری در این زمینه را به دیگر بازیگران سپرده و در نهایت نیز بدون هیچ دستاورد عملی تنها فرصت‌ها را در بهانه دو تا سه ماه اختلاف بین اروپا و آمریکا از ما خواهد گرفت.

 

اخذ چنین استراتژی در تعارض مستقیم با موضع و منویات مقام معظم رهبری است که در یکی از سخنرانی‌های اخیرشان فرمودند که تصمیمات و برنامه‌های کشور نباید به انتخابات این یا آن کشور گره بخورد و در انتظار انتخاب این شخص یا آن شخص بماند. این رویکرد همچنین با این موضع رسماً اعلام شده نظام نیز در تعارض کامل است که برای جمهوری اسلامی هیچ تفاوتی نمی‌کند که چه کسی پیروز انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا باشد و به بیان رئیس جمهور محترم و وزیر خارجه تنها راه برای آمریکا بازگشت بی چون و چرا به برجام و انجام همه تعهدات از سوی آن کشور بدون هیچگونه درخواست بیشتر و جبران هزینه‌هایی است که به سبب خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بر ایران وارد آمده است.

 

البته هستند در این میان تعداد انگشت شماری که بدون هیچگونه نگاهی به انتخابات آمریکا فقط خواستار عدم اتخاذ هیچ اقدامی از سوی جمهوری اسلامی در ۳۰ شهریور هستند تا این اختلافات بین آمریکا و شرکای اروپایی‌اش و دیگران ادامه یابد، اما ایشان تنها به یک سیاست دو سه ماهه نگاه می‌کنند و فاقد یک استراتژی مشخص برای بهره گیری یا حداقل ادامه این سیاست‌اند.

 

حال آنکه جمهوری اسلامی می‌تواند با اتخاذ رویکرد کنشگرانه یا (الف) بلافاصله پس از بازگشت تحریم‌ها همانطور که در بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ آمده است با توقف اجرای تمامی تعهدات خود و اعلام خروج از توافق هسته‌ای، از تکرار تجربه دو ساله پس از خروج آمریکا از برجام که تنها توام با موضع گیری‌های سیاسی صرف و بدون نتیجه از سوی اروپا بوده، جلوگیری به عمل آورد، و یا (ب)‌ حداقل به بازیگری در این معادله بدل شود که تصمیم گیرنده بوده و نه تنها اجازه ندهد که دیگر طرف‌های درگیر در فردای انتخابات از مخالفت‌های کنونی شان با اقدام آمریکا به عنوان اهرم فشار برعلیه ما استفاده کنند، بلکه خود به دیگر بازیگران از این منظر فشار وارد آورده و با سعی در برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی، به جای چند ماه همراهی در مواضع سیاسی صرف، در پی برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی در عمل باشد، بدین شکل که ایران می‌تواند اعلام دارد با توجه به موعد ۱۸ اکتبر (۲۷ مهرماه) برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی، در صورت متعهد شدن دیگر طرف‌های حامی برجام به فروش تسلیحات در روز ۲۷ مهر در ذیل توافق یا توافقات ضمانت داری که فارغ از هر گونه رخدادی در آینده، که در ذیل تعهدنامه‌ای که همه طرف‌های دیگر به طور رسمی متعهد به انجام و ضمانت گر آن شوند، از ۳۰ شهریور تا موعد نامبرده دست به اقدام تقابلی نخواهد زد. اما در صورتی که در تاریخ یاد شده این تعهدات عملی نشود و معاملات تسلیحاتی (اعم از خرید و فروش) در عمل در این تاریخ انجام نپذیرد، جمهوری اسلامی بلافاصله از توافق هسته‌ای خروج خواهد کرد.

 

اگرچه به وضوح آشکار است که اروپا به همان اندازه آمریکا با خرید و فروش تسلیحاتی ایران مخالفت دارد و در نهایت تنها امکان معامله تسلیحاتی با روسیه و چین وجود خواهد داشت، اما مهم است که اعضای اروپایی برجام نیز در این خصوص ضمانت بسپارند تا در صورت عملی شدن این اینگونه معاملات، احتمال بد عهدی شان کمتر شود.

 

ایران همچنین می‌تواند برای نشان دادن جدیت  بخشی از همکاری‌های خود در ابعاد نظارتی را نیز در همان ۳۰ شهریور معلق کند.

 

البته ممکن است برخی اینگونه استدلال کنند که خروج از برجام آن هم چند روز مانده به انتخابات آمریکا شاید اندک کمکی به ترامپ در کسب پیروزی کند. در جواب باید گفت جدای از عدم تفاوت ترامپ و بایدن در سطح استراتژی تقابلی آمریکا با ایران (و همانطور که پیش تر توضیح داده شد شاید بایدن حتی در وجوهی مضار بیشتری هم نسبت به ترامپ برای ما داشته باشد)، همانند بقیه ملل دنیا این اقتصاد است که بیشترین تاثیر را بر رای دهندگان آمریکایی دارد و سیاست خارجی آن هم مسئله توافق هسته‌ای با ایران تاثیر چندانی بر انتخابات آمریکا ندارد.

 

مضاف بر اینکه اصل اول این استراتژی، عدم توجه به نتیجه انتخابات در آمریکا و توجه به منافع ملی و نقدپذیری این منافع است. همانگونه که بیان شد این استراتژی براساس رویکرد فعال و تقابلی و نه انتظار برای تصمیم سازی دیگران استوار است. با این حال در صورت الزام به توجه  به چنین ملاحظه‌ای، باز این اقدام تقابلی و خروج از برجام حداکثر بایستی تا روز رای‌گیری و قبل از اعلام نتایج انتخابات در آمریکا در سوم نوامبر(۱۳ آبان ماه)‌ از سوی ایران عملی شود. به هر تقدیر شروع اجرای خرید یا فروش تسلیحاتی می‌بایستی از ۲۷ مهرماه بوده و تکمیل آن در اجرا و عمل نمی‌بایستی از حداکثر تاریخ ۱۳ آبان فراتر رود و به اعلام نتایج انتخابات آمریکا موکول شود، چرا که تهدید نظام به خروج از برجام قطعا می‌بایستی به عمل درآید تا استراتژی کلی تقابل و مقاومت فعال، با بی پشتوانه شدن تهدید دچار خسارت و خدشه نشود.

 

این استراتژی فعال نه تنها ایران را به بازیگری کنشگر و تصمیم ساز در صحنه منافع ملی خود بدل می‌سازد، بلکه احتمال برطرف شدن تحریم‌ها و بهره بردن جمهوری اسلامی از این رهگذر را محتمل‌تر می‌سازد که خود در راستای منویات مقام معظم رهبری است که در یکی از سخنرانی‌های انجام شده پس از خروج آمریکا از برجام فرمودند اینکه اروپا و آمریکا دچار اختلاف شوند، اگرچه خوب است اما هدف از برجام اختلاف اینان نبوده و بلکه برداشته شدن تحریم‌ها بوده است. و باز هم ایشان بارها تذکر داده‌اند که به مواضع سیاسی اروپا نمی‌توان اطمینان کرد، چرا که ایشان نیز در عمل در پی همان اهداف آمریکا هستند.

 

در نهایت بدین شکل می‌توان اختلافات بین آمریکا و دیگر بازیگران را تا حداکثر ممکن به شکلی واقع بینانه حفظ و تعمیق کرد، اما به جای آنکه این سیاست، با نگاه انتظار برای انتخابات آمریکا و منفعلانه باشد بخشی از استراتژی تقابل خواهد بود و مهمترین مسئله همین است که خط و چارچوب استراتژی از مقابل دیدگانمان کنار نرود و همواره نوع استراتژی و سیاست‌ورزی مان را در نظر داشته باشیم.

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
تحلیل های برگزیده
آخرین اخبار