فاصله گیری لاریجانی از قدرت برای کسب قدرت؟!

به گزارش "راهبرد معاصر"؛ براساس مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس که سه دوره به صورت متوالی نماینده مجلس شده اند، نخواهند توانست بار دیگر برای حضور در رقابت های انتخاباتی جهت حضور در خانه ملت ثبت نام نمایند.

این مصوبه به دلایل مختلف به خصوص بسترسازی برای حضور چهره های جدید و جوان می تواند مهم باشد ولی آنچه این مصوبه را بیش از ماهیت اصلی آن دارای اهمیت کرده است، حاشیه هایی است که به نظر از متن موضوع آن را قابل توجه تر کرده است. این همان پرسشی بود که ساعتی پس از انتشار این مصوبه در رسانه ها و شبکه های اجتماعی مطرح شد: « چه کسانی نمی توانند در انتخابات بعدی مجلس با مصوبه منع حضور بیش از سه دور متوالی ثبت نام کنند؟»

بررسی ها نشان میدهد بیش از ۳۰ نماینده مجلس فعلی که اتفاقا تعداد قابل توجهی از آنان چهره های مطرحی همچون علی لاریجانی، علی مطهری، مسعود پزشکیان و نفرات دیگر هستند، با اجرایی شدن این مصوبه قادر به حضور در رقابت های انتخاباتی مجلس یازدهم نخواهند بود.

برکسی پوشیده نیست در مجلس دهم این طیف دارای نفوذ و لابی قابل توجهی هستند به گونه ای که به راحتی می توانستند مانع تصویب چنین طرحی شوند ولی نه تنها با تصویب آن مخالفت نکردند بلکه به نظر از موافقان آن هم بودند.پس چرا علی لاریجانی و نمایندگان همسو با وی مانع تصویب طرح منع حضور بیش از سه دوره متوالی در انتخابات مجلس نشده اند؟ پاسخ به این سوال را باید در سه مرحله ای که علی لاریجانی در ۶ سال گذشته، حال و آینده پشت سرگذاشته و پیش رو خواهد داشت، جست و جو کرد.

با روی کار آمدن دولت یازدهم، تغییرات سیاسی لاریجانی کلید خورد. وی که در پایگاه اجتماعی اصولگرایی مقبولیت چندانی نداشت با نزدیک شدن به دولت روحانی تلاش کرد با همسویی با اهداف سیاسی دولت در قامت رئیس مجلس خود را چهره فراجناحی نشان دهد تا بتواند در صورت حضور در انتخابات ریاست جمهوری بتواند از بستر پایگاه اجتماعی دولت استفاده کند. همگرایی بی سابقه با دولت در تصویب برجام تنها شاهد مثال این موضوع نیست بلکه موضوعات متعددی وجود دارد که بی تردید خوانندگان این مطلب نمونه های آن را در ذهن خود دارند.

درباره آنچه در امروز(حال) علی لاریجانی می گذرد، می توان گفت وی رفتار دو سویه «همراهی با دولت، نزدیک شدن به حاکمیت» را در پیش گرفته است. از یک سو در جهت همراهی دولت، حمایت از لوایح FATF که در برهه کنونی تنها دولتی ها از آن حمایت می کنند، را در دستورکار قرار داده است و از سوی دیگر با هدف نزدیک شدن بیش از پیش به حاکمیت، اقداماتی همچون سفر به چین و ژاپن برای رایزنی درباره مسائل مختلف با هدف پر کردن خلاء حضور دولت در این عرصه و همچنین دفاع از حقوق مردم در جایی که نوبخت با مصوبه مجلس درباره افزایش ۴۰۰ هزار تومانی حقوق مخالفت می کند ولی لاریجانی با تندی - بی سابقه در قبال دولت - قوه مجریه را مکلف به اجرای آن می داند، را پیش گرفته است. این اتفاق نشان می دهد رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی در فکر گذار به زندگی سیاسی جدیدی است که با تصویب طرح فوق الذکر ریل ورود به این مرحله برایش باز خواهد شد.

لاریجانی آینده سیاسی خود را چگونه ترسیم کرده است؟

اسفند ۱۳۹۸ دوره یازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد. عدم حضور لاریجانی در این انتخابات باعث ترک رسمی بهارستان توسط وی از خرداد سال ۱۳۹۹ خواهد بود. این تاریخ، فاصله یک ساله با برگزاری دوره سیزدهم انتخابات ریاست جمهوری دارد. چند سالی هست - به خصوص از زمانیکه لاریجانی تلاش کرد با نزدیک شدن به دولت روحانی خود را در قامت چهره فراجناحی نشان دهد- رسانه ها از علی لاریجانی به عنوان یکی از نامزدهای اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ نام می برند، البته رفتار سیاسی شخص لاریجانی و سابقه حضور وی در انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۴ این ادعا را تایید می کند.

با این فرض، در صورتی که طرح منع حضور بیش از سه دوره متوالی وجود نداشت، لاریجانی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳، باید با گذشت ۶ ماه از آغاز مجلس یازدهم - به دلیل قانون لزوم استعفا ۶ ماه پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری-  از سمت خود استعفا می داد. این اتفاق می توانست به دلیل سلب انتخاب دیگر از مردم در حوز انتخابیه ای که لاریجانی در آن پیروز شده است، در کاهش مقبولیت وی تاثیر گذار باشد و فرصت همراه سازی افکار عمومی را برای وی به حداقل برساند. ولی لاریجانی با تاکتیک حمایت از این طرح سه فرصت را برای خود فراهم کرد:

۱- از چرخش نخبگان در مجلس شورای اسلامی حمایت کرد و مسیر را برای جوان گرایی در خانه ملت فراهم کرد. موضوعی که می تواند نکته مثبت برای وی تلقی شود.

۲- لاریجانی راه رای برای جدا کردن خود از دولت روحانی که در حوزه هایی چون سیاست خارجی و اقتصاد با انتقادات جدی روبروست، فراهم کرد. اگرچه عملکرد لاریجانی به خصوص در تصویب برجام از افکار عمومی پاک نخواهد شد ولی در یک سال پایانی دولت که رقابت های سیاسی به اوج خود خواهد رسید لاریجانی در کنار دولت نخواهد بود.

۳- لاریجانی با فاصله گرفتن مقطعی از قدرت فرصت را برای کسب پایگاه اجتماعی از طریق سفرهای استانی، نشست های رسانه ای و اظهارنظرهایی که شاید در قامت رئیس مجلس نمی توانست بیان کند، به دست خواهد آورد.

بی تردید فاصله گرفتن مقطعی علی لاریجانی از قدرت که شاید در برهه فعلی با تصویب طرح «منع حضور بیش از سه دوره متوالی به عنوان نماینده مجلس» یک موضوع عجیب برای افکار عمومی است، شاید با رقم خوردن این اتفاقات چندان هم عجیب نباشد آنهم برای مردی که به اذعان رسانه ها و کارگزاران، الفبای سیاست را به خوبی می داند. همه این شواهد به ما می گوید باید از علی لاریجانی به عنوان یکی از نامزدهای اصلی انتخابات 1400 نام برد که ممکن است با رویکرد فراجناحی با هدف کسب رای از پایگاه اجتماعی هر دو جیان سیاسی پا به عرصه رقابت های انتخاباتی بگذارد.