انفعال احزاب در دوران تدبیر و امید/رویاهایی که بر باد رفت و امیدی که نا امید شد
آخرین گردهمایی احزاب در حالی برگزار می‌شود که فعالان حزبی حرف‌های مختلفی را درباره عدم حمایت دولت از آنان مطرح می‌کنند.
به گزارش راهبرد معاصر ، «حال احزاب خوش نیست»، جمله‌ای که مصطفی کواکبیان دبیرکل حزب مردم‌سالاری بیان داشت، نشان از آن دارد دولت نتوانسته آن‌جور که باید و شاید دلِ احزاب را طی این پنج سال گذشته به دست آورد!
زمانی که حسن روحانی سال ۹۲ توانست گوی سبقت را از رقبای خود برباید و به ساختمان پاستور راه یابد و با عنایت به اینکه حالا یک فرد حزبی سکان‌دار قوه مجریه کشور شده بود، احزاب به تدبیرِ دولت، امید بسته بودند که سرانجام پس از سال‌ها سر و سامانی به اوضاع نابسامان‌شان بدهند.
اما اکنون که دولت روحانی در آستانه اتمام ۵ سالگی قرار دارد باید بررسی کرد و دید که دولت توانسته پاسخ مثبتی به امید احزاب دهد یا خیر؟!
خانه تکانی؛ تاثیری که در وضعیت احزاب دارد؟
امروز پنج شنبه ۲۳ اسفندماه در حالی دور جدید فعالیت احزاب با آغاز به کار مجمع عمومی خانه احزاب برگزار می‌شود، که چهره‌های شاخص احزاب حرف‌های متنوعی درباره حمایت دولت یا عدم حمایت آن بر زبان جاری می‌کنند.
«خانه احزاب رویدادی پایان یافته است»، تعریفی که بادامچیان دبیرکل حزب موتلفه اسلامی از وضعیت خانه احزاب دارد. وی معتقد است «خیلی از احزاب اصلاح طلب فولکس واگنی هستند» و با این توجیه مدعی شده «یک حزب ۳نفره که حزب نمی شود، حزب باید حداقل در ۱۰ استان کشور دفتر داشته باشد»
اگرچه سابقه شکل‌گیری احزاب در برخی از کشور‌های خاورمیانه به بیش از یک صد سال پیش برمی‌گردد و به طور خاص می توان دوران مشروطه را بسطی برای شکل گیری فعالیت حزبی در ایران دانست، اما نوع شکل‌گیری و فعالیت احزاب در ایران به هیچ وجه نتوانست ضمانت لازم برای تداوم، حضور و تاثیرگذاری آنها را در سازوکار‌هایی که منتهی به شکل‌گیری قدرت می‌شود، فراهم آورد.
روحانی با احزاب قهر است؟!
روحانی در نخستین نشست خبری خود پس از جلوس بر صندلی ریاست جمهوری اعلام کرد که هیچ وابستگی حزبی و جناحی به احزاب، گروه‌ها و جناح‌ها نخواهد داشت و اگرچه سابقه سیاسی روحانی به حزبی مانند «اعتدال و توسعه» باز می‌گشت، اما زمان نشان داد که او واقعا یا اعتقادی به احزاب ندارد یا فرآیند شکل گیری و کارکرد احزاب را در ایران قبول ندارد.
همین رویه خیلی زود زمینه نارضایتی احزاب را به دنبال داشت تا جایی که صدای اعتراض چهره‌های نزدیک به دولت نیز بلند شد.
مرتضی محمدخان گفت: با عملکردی که دولت از خود نشان داده است اکنون تقریبا هیچ حزبی از دولت آقای روحانی راضی نیست.
وی برهمین اساس ادامه داد: «حزب کارگزاران سردسته تمامی احزاب منتقد دولت است؛ اخیرا آقای کرباسچی هم مصاحبه‌ای را انجام داده و اعلام کرده‌اند که دولت سخنگو ندارد به دلیل اینکه کاری انجام نداده است در نتیجه احزاب با عملکرد فعلی دولت مخالف هستند، اما برخی با دولت و شخص آقای روحانی رفاقت و رودربایستی دارند که از دولت انتقاد نمی‌کنند و این هم از حاشیه‌های دولت است.»
اعتراض چهره‌های حزبی به همینجا ختم نمی‌شود تا جاییکه نائب رئیس فعلی خانه احزاب مدعی شده است که «روحانی به اعضای خانه احزاب وقت ملاقات نمی‌دهد»
قدرتعلی حشمتیان بر همین اساس می‌گوید: «ماچندین بار با رئیس جمهور با هدف ملاقات با احزاب مکاتبه کردیم اما وقت ملاقاتی به احزاب داده نشد البته و در گفتگو‌هایی که بنده با صدا و سیما داشتم این گلایه مطرح شده و من امیدوارم در روز‌های آتی روحانی به این نتیجه برسند که با احزاب جلساتی را داشته و احزاب نیز صحبت‌های خود را با رئیس‌جمهور مطرح کنند.»
رویای شیرینی که برای اصلاح طلبان بر باد رفت...
مهرماه ۹۷ بود که خبر‌ها از دیدار روحانی با چهره‌های اصلاح‌طلب حکایت می کرد؛ دیداری که شاید فاصله میان جلسه قبلی آن به بیش از یک سال رسیده بود و آخرین دیدار به بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری و تیرماه سال ۹۶ باز می‌گشت که اعضای کمیته تعامل شورای سیاست‌گذاری اصلاح طلبان به دیدار روحانی رفته بودند.
دیداری که محمدرضا عارف، رئیس شورای سیاست‌گذاری بر نقش اصلاح‌طلبان در حمایت از نامزدی روحانی در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری تاکید و آن را کم نظیر و بسیار موثر دانسته بود و بر ضرورت همکاری متقابل حامیان رئیس‌جمهور و فراکسیون امید با دولت در آینده و ادامه رایزنی در زمینه‌های مختلف تاکید کرده بود.
اما این رویای شیرین دوامی نداشت و دولت دوازدهم پس از گرفتن رای به انتقادات حامیان اصلاح‌طلب خود عملا توجهی نشان نداد و اصلاح‌طلبان که حامیان پروپا قرص روحانی بودند نیز به مرور به صف منتقدان دولت پیوستند و تلاش کردند حساب خود را از دولتی که حامی آن بودند جداکنند؛ موضوعی که جدایی آنان از روحانی در روزنامه‌ها و رسانه‌ها، مصاحبه‌ها و دیدار‌های شخصی آنان نیز کشیده شد.
روزنامه آرمان امروز از جمله روزنامه‌هایی بود که به بهانه اظهارات عارف از دِین اصلاح‌طلبان به روحانی سخن گفت و در نقلی از عارف تلویحا به این مسئله اشاره کرد که دولت روحانی آنان را به دنبال نخودسیاه فرستاده‌اند و اهتمامی به احزاب اصلاح‌طلب نداشته است.
روزنامه آفتاب یزد هم در تیتر دیگری از اظهارات عارف به سرمایه سوزی اصلاح‌طلبان در دولت روحانی اشاره و از عملکرد روحانی انتقاد کرد.
هر چند دومینوی انتقادات اصلاح‌طلبان به رویکرد حزبی روحانی به روزنامه‌ها محدود نمی‌شد و سایت‌های حامی دولت هم از جمله رسانه‌هایی بودند که عملکرد دولت مورد حمایت خود را نقد کردند.
ناامیدی چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب از عملکرد دولت به جایی رسید که محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید مجلس و شخصیتی که در راس شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در سال ۹۶ اعلام کرد که «از مردم بابت مشکلات عذر خواهی می‌کنیم، چون دولتی را روی کار آوردیم که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند منویات اصلاحات را پیاده کند؛ البته منطقی هم نیست رو در روی آن بایستیم. اما مجبوریم صورت‌مان را با سیلی سرخ کنیم.» البته این تنها انتقاد جریان اصلاح‌طلب به روحانی نبود و بسیاری از اصلاح‌طلبان انتقادات تندی را به نسبت به وضعیت دولت و حمایتش از احزاب بیان کرده‌اند.
البته این انتقادات از سوی محمدرضا عارف مطرح نشد و سعید حجاریان هم در اظهاراتی دولت روحانی را کرخت و گیج تعریف کرد و اذعان کرد این دولت در زمین اصلاحات بازی نمی‌کند.
احزاب فصلی و فصلی رفتارکردن احزاب؛ آفت تحزب در کشور
حالا چندماهی تا برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی باقی مانده و احزاب اصلاح‌طلب و اصولگرا در پی این مسئه برآمده‌اند که برنامه‌ها و راهبرد‌های خود را برای این مسئله تدوین کنند، مسئله‌ای که محقق کردنش به سادگیِ بیان کردنش نیست و شنیده‌ها از جلسات خصوصی احزاب آنچنان برمی‌آید که فعالان حزبی از اهتمام دولت به وضعیت احزاب ناامید شده‌اند و برخی در حال تعطیل کردن فعالیت خود هستند.
در این شرایط و در یک هفته مانده به پایان سال، مجمع عمومی خانه احزاب در حالی برگزار می‌شود که از مهلت قانونی آن برای برگزاری این جلسه ماه‌هاست می‌گذرد، اما تعلل احزاب در تطبیق اساسنامه خود با قانون جدید احزاب و عدم اهتمام دولت به سروسامان دادن وضعیت احزاب منجر به این مسئله شده است که افق چندان روشنی برای فعالیت احزاب در کشور نتوان در نظر گرفت و به نظر می‌رسد آخرین گردهمایی احزاب نیز بیشتر حرف درمانی برای وضعیت تحزب در کشور خواهد بود و عملا تاثیر چندانی بر وضعیت احزاب نخواهد داشت.
با این وجود باید صبر کرد و دید که در بهار سال آینده اتفاق جدید در حوزه احزاب صورت خواهد گرفت یا خیر؛ مسئله‌ای که تدوین لایحه جامع انتخابات تاحدی این امید‌ها را ایجاد کرده است که بتواند تحولی شگرف در این مسئله ایجاد کند، اما این مسئله نیازمند زمان تا ببینیم به چه شرایطی می‌انجامد؟