متن کامل گزارش نوامبر آژانس درباره راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛  متن کامل گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مورخ ۱۱ نوامبر ۲۰۲۰ به شرح زیر است.

گزارش کامل آژانس در این جا موجود است.

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی

GOV/2020/51

۱۱ نوامبر ۲۰۲۰

راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

A. مقدمه

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل متحد (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت می باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی در خصوص موضوعات مالی، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می‌دهد.

B. سابقه

2. در تاریخ 14 ژوئیه 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا[1]، به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست کرد "راستی آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده در چارچوب برجام را برعهده گیرد" ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را انجام داده و بر همین اساس، برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه‌های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات کند.

3. در دسامبر 2016 و ژانویه 2017، مدیرکل نه (9) سند[2] که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری‌هایی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته‌ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.[3]

4. در 8 می 2019، ایران بیانیه‌ای منتشر کرد که از جمله حاوی این مطلب بود که «...در راستای اعمال حقوق خود، همانطور که در بندهای 26 و 36 برجام مصرح است، شورایعالی امنیت ملی ایران دستوری مبتنی بر توقف برخی اقدامات ایران ذیل برجام از امروز صادر کرد.»[4],[5]

5. در 5 ژانویه 2020، ایران اعلام کرد که برنامه هسته ای اش دیگر "موضوع هیچگونه محدودیت در حوزه عملیاتی نخواهد بود" و اینکه ایران به همکاری با آژانس "همانند گذشته" ادامه خواهد داد.[6] در زمان این گزارش، آژانس هیچگونه تغییری در سطح همکاری ایران با فعالیت‌های نظارت و راستی آزمایی آژانس تحت برجام مشاهده ننموده است.

6. علی‌رغم آثار شیوع COVID-19 بر ترتیبات سفر، آژانس به فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت خود در ایران ادامه داده است. آژانس به استفاده از قراردادهای منعقده برای بهره‌برداری از خدمات هواپیماهای چارتر برای انتقال بازرسان به/از ایران، به هنگام نیاز، ادامه داد[7].

7. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته ای ایران به شرح مندرج در برجام، مبلغ ۲.۹ میلیون یورو در سال می باشد. برای سال 2020 منابع مالی فرابودجه ای برای مبلغ 4 میلیون یورو از ۲.۹ میلیون یورو لازم است[8]. تا تاریخ ۶ نوامبر 2020، مبلغ ۱/۵ میلیون یورو منابع مالی فرابودجه‌ای برای تامین هزینه فعالیتهای مرتبط با برجام برای سال 2020 و بعد آن در دسترس است[9].

C. فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بر برجام

8. از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام)، آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام[10] را منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس و به شیوه ای بی‌طرفانه و عینی، راستی آزمایی و نظارت کرده است [11] ،[12]. آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی سپتامبر 2020 مدیرکل[13]، و یک بروزرسانی مندرج در گزارشی در اکتبر 2020 [14]، به شرح ذیل گزارش می‌دهد.

C.1. فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

۹. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است.[15]،[16]، [17]. ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه‌های سوخت موجود در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10).[18]

10. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP)[19] ادامه داده و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15). همانطور که قبلا گزارش شده است[20]، در 20 اکتبر 2020 آژانس راستی آزمایی کرد که کارخانه تولید آب سنگین مشغول به کار بوده است و اینکه مقدار تولید شده آب سنگین ایران به میزان 128 متریک تن کاهش یافته است (0.5متریک تن کمتر از گزارش قبلی) (بند 14).

11. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای 18 و 21).[21]

C.2. فعالیت های مرتبط با غنی سازی و سوخت

12. ایران به غنی سازی UF6 در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) و کارخانه غنی سازی آزمایشی (PFEP) (بخش C.3 این گزارش را ببینید) [22] و کارخانه غنی سازی فردو (FFEP) ادامه داده است[23]. همچنانکه قبلاً گزارش شده است[24]، در 8 جولای 2019 آژانس راستی آزمایی کرد که ایران شروع به غنی سازی UF6 با غنای بالاتر از 3.67 درصد از اورانیوم 235 کرده است (بند 28). از آن زمان تاکنون، ایران اقدام به غنی سازی اورانیوم تا 4.5 رصد از اورانیوم 235 کرده است. ایران همچنین به انجام فعالیت‌های غنی‌سازی خاص که مطابق با برنامه تحقیق و توسعه دراز مدت خود نیست، آنچنان‌که در تاریخ 16 ژانویه 2016 به آژانس اعلام شده بود، ادامه داده است. (پارگراف 52)[25]

13. همانطور که قبلاً گزارش شد[26]، ایران به آژانس اطلاع داد که بهره‌بردار PFEP قصد دارد سه آبشار تولیدی (شماره 4، 5 و 6) سانتریفیوژهای IR-4, IR-2mو IR-6 را به FEP منتقل کند[27]. در 2 سپتامبر 2020، آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران شیرآلات یک مجموعه در FEP را در محلی که سه آبشار این سانتریفیوژها نصب خواهند شد، نصب کرده است[28]. در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۰، آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران آبشار سانتریفیوژهای IR-2m را نصب کرده و در ۹ نوامبر ۲۰۲۰ راستی آزمایی کرد که آبشار به تاسیسات خوراک‌دهی نصب شده است، اما با گاز UF6 خوراک دهی نشده است. در همان تاریخ، آژانس همچنین راستی‌آزمایی کرد که ایران نصب آبشار سانتریفیوژهای IR-4 را آغاز کرده، اما نصب آبشار سانتریفیوژهای IR-6 را آغاز نکرده است. در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۰، ایران نسخه بروزرسانی پرسشنامه اطلاعات طراحی DIQ‌ در خصوص FEP را به آژانس ارائه کرد.

14. از ۹ نوامبر ۲۰۲۰، در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) در نطنز ایران، همچنان بیش از 5060 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار جهت غنی‌سازی UF6 به شکل پیکره بندی شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام به صورت نصب شده وجود نداشته است (بند 27). ایران 20 سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار[29] به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29.1).

15. همانطور که قبلاً گزارش شد[30]، ایران به آژانس اطلاع داد که بهره‌بردار PFEP‌ در نظر دارد بخشی از آن را به ساختمان A1000‌ با هدف اینکه در نهایت کل فعالیت‌های تحقیق و توسعه به آن محل منتقل شوند، انتقال دهد، که محل سالن تولید در FEP است (بندهای 27 و 40). در مکاتبه‌‍‌ای به تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰، ایران اطلاعات تکمیلی در خصوص زمانبندی تغییر کاربری این منطقه را در اختیار آژانس قرار داد و بیان کرد که قبل از انتقال مواد هسته‌ای به آن، ترتیبات مرتبط پادمانی باید با آژانس مورد توافق قرار گیرد.

16. در PFEP همچنانکه قبلاً گزارش شده است [31]، ایران اتصالات بالای ماشین ها را به نحوی تغییر داد که محصول و پسماند در پنج آبشار تحقیق و توسعه، به صورت جدا از هم جمع آوری می‌شوند.(خطوط 2،3،4،5 و6)[32] (بند 32 و 42)، که تمامی آن‌ها برای غنی‌سازی UF6 مورد استفاده قرار گرفتند. (نگاه کنید به بخش C3 این گزارش.)

17. در FFEP ایران در یک بال (واحد 2) کارخانه از 9 نوامبر 2019، غنی‌سازی اورانیوم را انجام داده است. (بند 45).[33] از ژانویه ۲۰۲۰، ایران از شش آبشار حاوی ۱۰۴۴ سانترفیوژ IR-1 برای غنی‌سازی UF6 استفاده کرده است. (بند ۴۶) در 1 سپتامبر ۲۰۲۰، آژانس راستی‌آزمایی کرد که در فضای باقی‌مانده واحد۲، ۱۲ سانتریفیوژ IR-1 در یک ساختار ۱۶ تایی[34] و یک سانتریفیوژ IR-1 در ساختار تکی[35] به منظور اجرای «تحقیق و توسعه اولیه برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار»[36] نصب شده‌اند. در مجموع، آژانس راستی‌آزمایی کرد که ۱۰۵۷ سانتریفیوژ IR-1 در واحد ۲ FFEP‌ نصب شده‌اند. (بند ۴۶)

18. همه سانتریفیوژها و زیرساخت‌های مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده اند (بندهای 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسی منظم به ساختمان های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسی منظم به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)

19. در تاریخ ۱۸ اکتبر 2020، آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران، از میزان پرتودهی کمتر از 1 رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار نیستند.

20. ایران هیچکدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل مجدد صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58).

C.3. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

21. همانطور که قبلا گزارش شد[37]، ایران در تاریخ نوامبر 2019 پرسشنامه اطلاعات مربوط به طراحی را برای PFEP به روزرسانی نمود، که شامل فهرستی از تمامی سانتریفیوژهای مورد استفاده در PFEP می‌شد.[38]

22. در تاریخ ۱۰ نوامبر 2020 آژانس راستی آزمایی کرد که ایران همچنان در حال جمع‌آوری اورانیم غنی شده از طریق تزریق‌ UF6 در آبشارهایی تا 9 سانتریفیوژ IR4، 8 سانتریفیوژIR5 و 6 سانتریفیوژ IR6 و یک آبشار دیگر از 20 سانتریفیوژ IR6 و 10 سانتریفیوژ IR6s و ۱۰ سانتریفیوژ IR-s از خطهای دو و سه تحقیق و توسعه می‌باشد. سانتریفیوژهای تکی زیر نیز با UF6 آزمایش شده، ولی از آن‌ها اورانیم غنی‌شده جمع آوری نشده است: یک سانتریفیوژ IR1، یک سانتریفیوژ IR2m، یک سانتریفیوژ IR4، دوسانتریفیوژ IR5، دو سانتریفیوژ IR6s، یک سانتریفیوژ IR8، یک سانتریفیوژ IR8b، یک سانتریفویژ IRs و یک سانتریفیوژ IR9. در ۲۷ سپتامبر 2020، آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران آبشار سانتریفیوژ IR2m در خط تحقیق و توسعه ۵ (به بند ۱۳ فوق مراجعه شود) را برچیده است. در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰، آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران همچنان به جمع‌آوری اورانیم غنی شده از خطوط 4 و 6 (بندهای 32 تا 42) تحقیق و توسعه از طریق تزریق UF6 به یک آبشار 152 تایی سانتریفیوژهای IR4 و یک آبشار 110 تایی سانتریفیوژهای IR6 ادامه می‌دهد[39].

23. همانطور که قبلا اشاره شد [40]، ایران به آژانس اطلاع داد که خط تحقیق و توسعه 1 برای آزمایش سانتریفیوژهای IR5 و IR6s در یک آبشار کامل تا 172 سانتریفیوژی یا دو آبشار میانی 84 سانتریفیوژی به کار خواهد رفت. (بند ۴۱) در 31 اکتبر 2020، آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران نصب شیرآلات لازم برای نصب سانتریفیوژهای مزبور در خط تحقیق و توسعه 1 را آغاز نکرده است.

24. در 18 اکتبر ۲۰۲۰، آژانس راستی آزمایی کرد که ایران آزمایش مکانیکی 10 سانتریفیوژ IR4 را به طور همزمان و تا 3 سانتریفیوژ IR4 را به صورت همزمان برای 42 روز در مرکز تحقیقاتی تهران انجام داده است. (بند40) از ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰ ایران از یک مکان جدید، فراتر از آن‌ها که در برجام مشخص شده است، برای آزمایش مکانیکی استفاده کرده است[41].

25. ایران اظهارنامه های مربوط به تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه کرده و اجازه راستی آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است ( بند 80.1 ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتیcontainment and surveillance measures را انجام داده و راستی آزمایی کرده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ نه فقط برای فعالیت‌های مشخص شده در برجام، بلکه برای فعالیت‌هایی فراتر از آنچه در برجام مشخص شده است، مانند نصب آبشارهای جدید که در بندهای 22 و 23 قبل توضیح داده شد ( بند 80.2)، استفاده شده اند. ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتادهاند، تولید نکرده است. ( بند 62)

26. همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه‌های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی از جمله آنهایی که از روز اجرا تولید شده اند، تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند (بند 70). در ۲۰ اکتبر 2020 آژانس راستی آزمایی کرد که ایران با استفاده از فیبر کربن، که تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی مداوم آژانس نبوده است، لوله های روتور تولید کرده است[42].[43] فرایند تولید لوله روتورها و بیلوزها تحت نظارت مداوم آژانس میباشد.

C4. ذخایر اورانیم غنی‌شده:

27. همچنان که قبلا گزارش شده است[44]، در اول جولای 2019 آژانس راستی آزمایی کرد که کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 3.67 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر رفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 معادل با 8/202 کیلوگرم اورانیوم می باشد.[45]

28. تا تاریخ ۲ نوامبر 2020، آژانس راستی آزمایی کرد که بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک [46]، میزان کلی ذخیره اورانیوم غنی شده ایران در FEP، PFEP و FFEP [47] 2442.9 کیلوگرم (337.5+ کیلوگرم از زمان گزارش فصلی پیشین) بوده است. این ذخیره شامل 2408.5 کیلوگرم اورانیوم در شکل UF6، 15.5 کیلوگرم به شکل اوکسید‌های اورانیم و تولیدات میانی، 8.2 کیلوگرم به شکل میله‌ها و ترکیبات سوخت و 10.7 کیلوگرم به شکل مایع و پسماند جامد می‌باشد.

29. مجموع ذخایر اورانیم غنی‌شده شامل 215.1 کیلوگرم[48] اورانیوم غنی‌شده تا 3.67 درصد U235، که تا قبل از 8 ژوئیه 2019 تولید شده است و 2227.8 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا 4.5 درصد U235 که از 8 ژوئیه 2019 تاکنون تولید شده است، می‌باشد. مورد آخر که تماماً به شکل UF6 است، شامل 692.7 کیلوگرم از اورانیم غنی‌شده بالاتر از 2 درصد U235 که در خطوط 2 و 3 تحقیق و توسعه PFEP تولید شده، می‌باشد.

D. اقدامات شفاف سازی

30. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و موم‌های الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده کند تا بدین وسیله وضعیت آنها در اماکن هسته ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس، تسهیل شود (بند 67.1). ایران بنا به درخواست آژانس، نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هسته‌ای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان‌های نزدیک سایت‌های هسته‌ای در ایران را تسهیل کرده است (بند 67.2).

31. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی containment and surveillance measures - بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا به دست آمده از دیگر منابع و انتقال آنها به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت کند. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا به دست آمده از هر منبع دیگری را ارائه کرده است (بند 69) .

E. سایر اطلاعات مرتبط

32. ایران، همچنان به اجرای موقت پروتکل الحاقی به موافقتنامه پادمان، بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم الاجرا شدن آن ادامه می‌دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه‌های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و دسترسی تکمیلی را ذیل پروتکل الحاقی به تمامی سایت‌ها و مکان‌های داخل ایران که نیاز بوده، انجام داده است. همکاری فعالانه و به موقع ایران در ارائه دسترسی به آژانس، اجرای پروتکل الحاقی را تسهیل کرده و موجب افزایش اعتماد است.

33. همچنانکه قبلاً گزارش شد، [49] در فوریه ۲۰۱۹ آژانس ذرات اورانیوم طبیعی ساخت بشر در مکانی که توسط ایران به آژانس اظهار نشده بود را شناسایی کرد. بر اساس اطلاعات تکمیلی ارائه شده از سوی ایران، آژانس از دو تاسیسات اظهار شده ایران نمونه‌برداری محیطی انجام داد[50]. ارزیابی آژانس از تحلیل این نمونه‌برداری‌های این بوده که برخی یافته‌ها با اطلاعات دریافتی از ایران عدم همخوانی نداشته‌اند، اما تعدادی از یافته‌ها وجود دارند که در خصوص آن‌ها لازم است ایران به سوالاتی پاسخ دهد و شفاف‌سازی و ارائه اطلاعات کند[51]. این یافته‌های دیگر، شامل حضور ذرات با ایزوتوپ‌های تغییر یافته اورانیوم با غنای پایین در یک محل اظهار نشده از سوی ایران [52]، با حضور قابل تشخیص U-236 و اورانیم کمی تهی شده می‌باشند[53].

34. در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰، ایران اطلاعات و توضیحات بیشتری را در این خصوص ارائه کرد. در خصوص ذرات اورانیم با غنای پایین یافت شده، ایران اظهار داشت که شواهد مربوط به چنین آلودگی در دست تحقیقات است.

35. آژانس توضیحات ارائه شده از سوی ایران را نارضایتبخش محسوب می‌کند، چرا که از لحاظ فنی دارای اعتبار نبودند و بر همین مبنا، درخواست اطلاعات و شفافیت بیشتری از ایران کرد. آژانس، همچنین مدت زمانی که این موضوعات در دست بررسی است را مد نظر دارد. در ۵ نوامبر ۲۰۲۰، ایران اطلاعات بیشتری در خصوص توضیحات خود به آژانس ارائه کرد. در مکاتبه مورخ ۹ نوامبر ۲۰۲۰، متعاقب ارزیابی این اطلاعات جدید، آژانس به ایران اطلاع داد که کماکان اطلاعات ارائه شده از سوی ایران را از لحاظ فنی معتبر محسوب نمی‌کند. ارائه توضیحات کامل و فوری از سوی ایران در خصوص وجود ذرات اورانیوم ساخت بشر به شمول ذراتی که ایزوتوپ‌هایشان تغییر یافته است، در مکانی که به آژانس اظهار نشده‌اند، لازم است.

36. راستی آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.

37. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در یک نشست از جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت کرد. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیون مشترک، بند 6.4.6).

F. خلاصه

38. آژانس به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته ای اظهار شده در تاسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از تاسیسات که به طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرند (LOFs) و از سوی ایران در چارچوب موافقتنامه پادمان آن اظهار شده، ادامه می دهد. ارزیابی‌ها در خصوص فقدان فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اظهار نشده برای ایران، کماکان ادامه دارد. نیاز است تا وجود ذرات متعدد اورانیوم ساخت بشر به شمول ذراتی که ایزوتوپ‌هایشان تغییر یافته‌اند، در مکانی که به آژانس اظهار نشده است، از سوی ایران به طور کامل و فوری توضیح داده شود تا نگرانی‌های احتمالی در خصوص کامل بودن و صحیح بودن اظهاریه‌های پادمانی ایران رفع شود.

39. از روز اجراء، آژانس به نظارت و راستی آزمایی اجرای تعهدات مرتبط هسته ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

40. مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.

ضمایم:

[1] در 8 می 2018 دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده آمریکا اعلام کرد « ایالات متحده از توافق هسته ای ایران خارج خواهد شد»، نظرات رییس جمهور ترامپ در مورد برجام در سایت ذیل موجود است:

https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/remarks-president-trump-joint-comprehensive-plan-action

[2] . Reproduced in INFCIRC/907 and INFCIRC/907Add.1.

[3] .Gov/2017/10, para. 3.

[4] . این موضوع توسط دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور و رئیس شورایعالی امنیت ملی ایران اعلام شد. http://president.ir/en/109588

[5]. GOV/INF/2019/8, GOV/INF/2019/9, GOV/INF/2019/10, GOV/INF/2019/12, GOV/INF/2019/16, GOV/INF/2019/17 and

GOV/INF/2020/10 and GOV/2020/15.

[6] http://irangov.ir/detail/332945.

[7] . GOV/2020/26, para. 7.

[8] هزینه اجرای موقت پروتکل الحاقی (سه میلیون یورو) و 2/2 میلیون یورو برای هزینه های بازرسی مربوط به راستی آزمائی و نظارت بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران مندرج در برجام از بودجه عادی تامین می گردد (GC(63)/2).

[9] . این بودجه، هزینه‌های مرتبط با برجام را تا نیمه فوریه 2021 پوشش خواهد داد.

[10] شامل روشنگری های مورد اشاره در بند 3 این گزارش.

[11] GOV/2016/8, para. 6.

[12] Note by the Secretariat, 2016/Note 5.

[13] GOV/2020/41.

[14] . GOV/INF/2020/15.

[15] - مخزن از رآکتور خارج شده و در فرآیند آماده سازی برای روز اجرا به صورت غیر قابل استفاده در آورده شد و در ایران باقی نگه داشته شده است (GOV/INF/2016/1)، رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک، بندهای 3(ii) و 3(iii)).

[16] - همانگونه که قبلا" اشاره شد (GOV/2017/24, footnote 10) ایران نام این تاسیسات را به رآکتور تحقیقاتی آب سنگین خندآب تغییر داده است.

[17] . همانطور که قبلا اشاره شد (GOV/2020/41, footnote 17)، آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران یک جزء اصلی ماشین سوخت را نصب کرده است. ایران اظهار کرد که این ماشین بر اساس طراحی اولیه ساخته شده و برنامه ریزی شده تا با طراحی جدید رآکتور سازگار شود.

[18] - بندهای ارجاعی در پرانتزها در تمام بخش‌های C و D این گزارش به بندهای «ضمیمه I - اقدامات مرتبط هسته ای» برجام مربوط است.

[19] - HWPP یک تأسیسات تولید آب سنگین است که بر مبنای اطلاعات طراحی آن که در تاریخ 25 ژانویه 2016 از سوی ایران در اختیار آژانس قرار گرفته است، ظرفیت اسمی 16 تن آب سنگین با درجه خلوص هسته ای در سال، و ظرفیت واقعی «حدود 20 تن» آب سنگین با درجه خلوص هسته ای در سال را دارد. ایران در نامه ای به تاریخ 18 ژوئن 2017، به آژانس اطلاع داد که "حداکثر ظرفیت سالانه تاسیسات تولید آب سنگین (HWPP) 20 تن می باشد".

[20] . در ۲۰ اکتبر 2020، آژانس تایید نمود که در این زمان گزارش دهی 3.0 متریک تن آب سنگین تولید شده است، 2.2 متریک تن آب سنگین از ایران خارج گردیده است و ایران 1.3 متریک تن آب سنگین را برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ترکیبات دوئتره برای کاربرد‌های پزشکی مورد استفاده قرار داده است که این مقدار در ذخیره آب سنگین ایران محسوب نشده است. در همان تاریخ، آژانس راستی آزمایی نمود که ایران آب سنگین آلوده که در نتیجه تولید محصولات دوتریوم ایجاد شده بود، را خالص سازی ننموده است. تمامی فعالیت‌های مشروحه در این پاورقی، تحت نظارت مستمر آژانس بوده است.

[21] از جمله سلول های داغ در راکتور تحقیقاتی تهران و تاسیسات MIX و سلولهای حفاظ دار که در مصوبه کمیسیون مشترک مورخ 14 ژانویه 2016 به آنها اشاره شده است ((INFCIRC/907.

[22] GOV/INF/2019/12

[23] تحت برجام، برای مدت 15 سال، سایت غنی سازی نطنز تنها مکان برای فعالیتهای مرتبط با غنی سازی ایران از جمله تحقیقات و توسعه تحت نظارت پادمانی خواهد بود. (پاراگراف 72)

[24] GOV/INF/2019/9

[25] GOV/INF/2019/10, GOV/INF/2019/12, GOV/INF/2019/16 and section C3 of this report.

[26] . GOV/INF/2020/10.

[27] . از زمان گزارش قبلی، ایران به آژانس اطلاع داد که به جای نصب آبشار‌های متناظر PFEP‌ در FEP، تصمیم دارد که آبشار موجود در PFEP‌ را به FEP‌ منتقل کند. (GOV/2020/41, para. 14)

[28] GOV/2020/41, para. 14.

[29] Para 18 of this report

[30] GOV/INF/2020/15.

[31] GOV/INF/2019/10para 4

[32] همچنانکه قبلاً گزارش شده است در خط تحقیق و توسعه یک، ایران یک آبشار IR1 را از طریق برداشتن روتورها، تزریق epoxy resin در لوله کشی‌ها و خارج نمودن سیستم‌های برقی از تمام سانتریفیوژها (نگاه کنید به GOV/INF/2016/1 تحقیق و توسعه سانترفیوژ (15.4) بند ix) غیرعملیاتی کرده است.

[33] GOV/2019/55 para 15

[34] . GOV /2017/48/footnote 20.

[35] . در 29 ژانویه 2018، ایران اطلاعات به روز رسانی شده در خصوص طراحی برای FFEP را به آژانس ارائه کرد که حاوی یک ساختار موقت تکی برای سانتریفیوژ IR-1 به منظور «جداسازی ایزوتوپ‌های پایدار» در واحد 2 بود.

[36] . GOV/2016/46, para. 12.

[37] GOV\2019\55 para 21

[38] IR1, IR2m, IR3,IR4,IR5,IR6,IR6m,IR6s,IR6sm,IR7,IR8,IR8s، IR8B، IR-s and IR9.

[39] GOV/INF/2019/12.

[40] GOV/2020/26, para. 23.

[41] . GOV/2019/55, para. 24.

[42] GOV/INF/2019/12, para. 6.

[43] . به تصمیم مورخ 14 ژانویه 2016 کمیسیون مشترک مراجعه شود. (INFCIRC/907)

[44] GOV/INF/2019/8.

[45] با در نظر گرفتن وزن اتمی استاندارد اورانیوم و فلوئورین

[46] مطابق با مصوبات کمیسیون مشترک به تاریخهای 6 ژانویه، 18 دسامبر 2016 (INFCIRC/907)، و 10 ژانویه 2017 (INFCIRC/907/Add.1).

[47] . مطابق برجام، سایت غنی‌سازی نطنز، برای 15 سال تنها محل غنی‌سازی اورانیوم و فعالیت‌های مرتبط از جمله فعالیت‌های تحقیق و توسعه تحت پادمان خواهد بود. (بند 72)

[48] . میزان تغییر در مقایسه با آمار مرتبط در گزارش فصلی قبلی، مربوط به پردازش بیشتر برخی مواد هسته‌ای بوده است.

[49] GOV\2019\55 para 29

[50] GOV/2020/41, para. 32.

[51] GOV/2020/41, para. 33.

[52]. این ذرات در نتیجه بررسی‌های بیشتر آژانس از نمونه‌های اخذ شده در فوریه ۲۰۱۹ شناسایی شده‌اند که آژانس ابتدا در ۲ سپتامبر ۲۰۲۰ در مکاتبه‌ای به اطلاع ایران رساند.

[53] . آژانس در مکاتبه خود متذکر شد که این ذرات یافت شده، مشابه ذراتی هستند که سابقاْ در ایران یافت شده‌اند و منشا آنها قطعات سانتریفیوژهای وارداتی است (GOV/2008/4, para. 11).

در این گزارش عنوان شده که نیاز است تا وجود ذرات متعدد اورانیوم ساخت بشر به شمول ذراتی که ایزوتوپ‌هایشان تغییر یافته‌اند، در مکانی که به آژانس اظهار نشده است، از سوی ایران به طور کامل و فوری توضیح داده شود تا نگرانی‌های احتمالی در خصوص کامل بودن و صحیح بودن اظهاریه‌های پادمانی ایران رفع شود. در همین خصوص کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس در سخنرانی خود در نشست اخیر شورای حکام در واکنش به اظهارات مدیرکل آژانس در این باره عنوان کرد: ‌ارائه دسترسی به مکان مورد درخواست آژانس بر مبنای حسن نیت و داوطلبانه بود و این موضوع بایستی به عنوان مبنایی برای حل و فصل موضوع دیده و از ارائه هرگونه نظر و نتیجه‌گیری عجولانه پرهیز شود.(اینجا بخوانید)

وی یادآور شد: همانگونه که تجزیه و تحلیل نمونه‌ها توسط آژانس هشت ماه به طول انجامید که البته طبیعی است و ما هم کاملا این را درک می‌کنیم، در مقابل نیز نیاز طبیعی ایران برای زمان معقول جهت تحقیق در خصوص این موضوع که صرفا در ماه سپتامبر از سوی آژانس مطرح شده، نبایستی موضوعی غیرطبیعی دیده شود./ فارس