غریب آبادی: ایران در برجام بدهکار نیست

به گزارش راهبرد معاصر؛ کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگویی درباره نشست فصلی شورای حکام که از روز چهارشنبه در وین آغاز به کرده است، عنوان کرد: نشست فصلی شورای حکام روز چهارشنبه در وین آغاز به کار کرد موضوع راستی آزمایی اجرای برجام در جمهوری اسلامی ایران نیز در دستورکار بود، البته مباحث در این خصوص به پایان نرسیده است. چند نکته درباره این نشست قابل توجه است.

وی افزود: ما در دو نشست قبلی شورای حکام در ماه ژوئن و ماه سپتامبر دو دستورکار درباره ایران داشتیم، یکی درباره برجام و دیگری درباره موضوعات پادمانی.

در این نشست هیچ آیتم و موضوعی در خصوص پادمان در دستورکار قرار نگرفت
نماینده ایران در آژانس اضافه کرد: با توجه به تلاش‌ها و تعاملاتی که بین ایران و آژانس به ویژه در دو سه ماه گذشته انجام شد، در این نشست شورای حکام دیگر هیچ آیتم و موضوعی در خصوص پادمان در دستورکار قرار نگرفت و مدیرکل نیز بر خلاف دو اجلاس گذشته فقط یک گزارش به شورای حکام ارائه کرد و آن هم درباره راستی آزمایی اجرای برجام و این حاکی از اهمیت این موضوع دارد که همکاری‌های ایران و آژانس در مسیری قرار گرفته که موضوعاتی که الان دارد بین ایران و آژانس حل و فصل می‌شود، نباید به عنوان مسئله و مشکل دیده شود و ما از این موضوع استقبال می‌کنیم.

سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: نکته دوم این است که در همین اجلاس جاری بخشی از اجلاس به همکاری‌های فنی و پروژه‌های فنی مربوط به همکاری‌های کشورها و آژانس اختصاص داده شد.

وی یادآور شد: آژانس تنها وظیفه‌اش راجع به راستی آزمایی تعهدات کشورها تحت معاهده عدم اشاعه نیست، یکی از ارکان مهم آژانس و NPT تسهیل استفاده از انرژی اتمی برای مقاصد صلح آمیز در کشورهای عضو است. به همین خاطر کشورها برخی پروژه‌های همکاری فنی در حوزه‌های مختلف - چون انرژی هسته‌ای دارای کاربردهای مختلفی است - را به آژانس معرفی و آژانس نیز حمایت مالی و تخصصی و کارشناسی انجام می‌دهد تا این پروژه‌ها در آن کشورها اجرا شود.

برای سال ۲۰۲۱ چهار پروژه برای جمهوری اسلامی ایران تعریف شده
این دیپلمات ارشد ایرانی گفت: برای سال ۲۰۲۱ چهار پروژه برای جمهوری اسلامی ایران تعریف شده که لیست پروژه‌ها در ماه نوامبر سال قبل در شورای حکام به تایید رسید اما بودجه اجرای این پروژه‌ها یک سال بعد یعنی امسال در همین اجلاس باید تایید شود که از ۲۰۲۱ آژانس پروژه‌ها را اجرا کند.

غریب آبادی که با خبرگزاری صدا و سیما گفت‌وگو می‌کرد، خاطرنشان کرد: اخیرا آمریکا یک بازی سیاسی و غیر منطقی را در شورای امنیت و نیویورک و سازمان ملل آغاز کرده بود که در دو سه مرحله با شکست قاطع مواجه و به انزوای آن انجامید یکی موضوعی بود که آمریکا ادعا کرد توانسته مکانیسم به اصطلاح اسنپ بک را فعال کند در حالی که همه کشورها با آن اقدام آمریکا مخالفت کرده بودند.

وی اضافه کرد: تحت قطعنامه‌های شورای امنیت که توسط قطعنامه ۲۲۳۱ تمام آن قطعنامه‌ها ملغی اعلام و خاتمه یافتند، انجام پروژه‌های همکاری فنی با ایران به جز حوزه‌های بشردوستانه ممنوع شده بود. الان آمریکا امروز اعلام کرد که اسنپ بک توسط آمریکا اجرا شده و آژانس دیگر نباید چنین پروژه‌هایی را با ایران اجرا کند، اما هیچکس از آمریکا حمایت نکرد و مجددا تمام این پروژه‌های همکاری فنی و بودجه با اجماع تصویب شد و خود آمریکا هم مجبور شد به اجماع بپیوندد.

نماینده ایران در آژانس بیان کرد: این نشان می‌دهد که مسیر غلطی که آمریکا از نیویورک شروع و هیچکس از آن حمایت نکرد، در وین هم راه به جایی نبرد.

ایران در برجام بدهکار نیست
غریب آبادی با اشاره به برجام خاطرنشان کرد: ما مواضع موکدی در این زمینه داریم. اتحادیه اروپا، کشورهای اروپایی و برخی کشورها که هم راستا با مواضع این کشورها هستند، انتقاداتی را در خصوص کاهش اجرای تعهدات ایران تحت برجام همواره مطرح می‌کنند از جمله در نشست روز چهارشنبه برخی از آنها چنین نگرانی‌هایی را مطرح کردند. پاسخ ما به آنها این خواهد بود که این جمهوری اسلامی نبود که ابتدا تعهداتش را کاهش داد. برجام دارای دو دسته تعهدات اساسی است. رفع تحریم و اثرات رفع تحریم و همچنین اقدامات هسته‌ای که ایران باید در صحنه انجام دهد.

وی گفت: دو سال و نیم است که بعد از خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام، تمامی اجرای تعهدات سایر کشورها و اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی تحت برجام کاملا متوقف شده است. یعنی در دو حوزه تعهد دارند یکی در خصوص رفع تحریم‌ها و دیگری همکاری‌های صلح آمیز هسته‌ای با ایران. عملا این دو حوزه متوقف شده است.

این دیپلمات ارشد ایرانی با ذکر این نکته که فقط ایران به طور یکجانبه برجام را اجرا می‌کرد، خاطرنشان کرد: ایران باید کاهش تعهدات را تحت برجام انجام می‌داد تا بتواند توازن را برقرار کند. البته ما کماکان اعتقاد داریم که توازن هنوز برقرار نشده است و همکاری تنها گزینه ایران نیست و ایران گزینه‌های دیگری را در اختیار دارد که بخواهد این تعادل را برگرداند.

وی با بیان اینکه ایران در برجام بدهکار نیست و کشورهای اروپایی و سه کشور اروپایی عضو برجام بدهکار هستند، اظهار داشت: تحریم‌های غیرقانونی و وحشیانه و ظالمانه که توسط آمریکا وضع شده، اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی سکوت اختیار کرده‌اند و با این بی اقدامی خود تلاش کردند تاثیرات تحریم‌های آمریکا بر مردم ایران به ویژه در شرایط کرونا گسترده‌تر شود.

غریب آبادی گفت: عدم اقدام یک مسئولیت حقوقی به همراه دارد، نه تنها تحت برجام بلکه تحت سایر اسناد بین‌المللی و حقوق بین‌الملل.

ایران مادامی که تعادل به برجام برنگردد ناچار است به مسیر کاهش تعهدات خود ادامه دهد
نماینده دائم ایران در آژانس خاطرنشان کرد: ایران مادامی که تعادل به برجام برنگردد ناچار است به مسیر کاهش تعهدات خود ادامه دهد. البته این سیاست اعلام شده جمهوری اسلامی ایران هم هست که اگر توازن برجام اعاده شود و تمام تحریم‌هایی که از سوی آمریکا وضع شده، رفع شود و خسارات سنگینی که ایران متحمل شده به گونه‌ای جبران شود، آن زمان می‌توانیم بگوییم قطاری که از مسیر خارج شده به مسیر صحیح خود برگردانده می‌شود و ایران هم می‌تواند اقداماتی که اتخاذ کرده به وضعیت سابق برگرداند.

خسارات سنگین ۲۰۰ میلیارد یورویی به ایران را چه کسی باید جبران کند؟
وی گفت: برخی اروپایی‌ها در بیانیه‌های خود ادعا می‌کنند که برخی از اقدامات ایران قابل برگشت نیست، مثلا کارهای تحقیق و توسعه ایران و ساخت ماشین‌های سانتریفیوژ جدید و نصب آنها. ما هم می‌گوییم خسارات سنگینی که ایران در این دو سال و نیم متحمل شده بالغ بر بیش از ۲۰۰ میلیارد یورو، اینها را چه کسی باید جبران کند؟ آیا این قابل جبران است؟ آیا آنها این خسارات را جبران خواهند کرد و این چند زنجیره ماشین جدید که ایران تولید و نصب کرده و روز شنبه نیز تزریق گاز UF6 را به یک زنجیره ۱۷۴ تایی ماشین‌های IR2m در زیرزمین نطنز آغاز کرده، آمریکایی‌ها این را با آن همه خسارات سنگین می‌خواهند برابر تلقی کنند؟

غریب آبادی افزود: از نظر ما اقدامات آنها و تحریم‌های سنگین و عدم اجرای تعهداتشان غیرقابل بازگشت است. با این وجود اگر آنها این قصد جدی را داشته باشند که به تعهداتشان بازگردند، جمهوری اسلامی ایران نیز آمادگی دارد وضعیت را به حالت سابق خودش برگرداند.

*اعلام نتایج نمونه‌ها توسط آژانس حدود هشت ماه طول کشید
وی درباره موضوعی که در نشست جاری آژانس درباره بازدید از دو مکان مورد نظر آژانس مطرح شده است و اظهارات مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که از ایران خواسته تا شفاف‌سازی بیشتری درباره فعالیت‌های اعلام نشده هسته‌ای خود داشته باشد، گفت:‌ آژانس بیش از یک سال و نیم قبل (فوریه ۲۰۱۹) از یکی از اماکن در ایران بازدید داشت. نمونه برداری را انجام و برخی ذرات اورانیوم طبیعی در آنجا یافت شد، نتایج آن را به ما ارائه و تیم فنی ما بررسی کرد و ما پاسخ‌های لازم را به آژانس دادیم. وقتی فوریه بازدید انجام شد حدود شش ماه بعد آژانس نتایج را به ما داد و در ژوئن و ژولای سال بعد بود که نتایج آژانس را گرفتیم.

این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: از آن موقع ما وارد یک تعامل با آژانس شدیم که بررسی کنیم که علت حضور آن ذرات در آن مکان چه بوده است. نتیجه‌ای که آژانس به ما داده بود اورانیوم طبیعی بود نه اورانیوم غنی شده. چندین دور پاسخ به آژانس اعلام کردیم و آخرین پاسخی که به آژانس دادیم که پاسخ مشروحی بود در دسامبر ۲۰۱۹ بود و آژانس براساس آن برای اینکه پاسخ ما را راستی آزمایی کند از دو تاسیسات اظهار شده هسته‌ای ما یعنی تاسیسات سازمان انرژٰی اتمی بازدید و نمونه برداری کرد و اعلام نتایج نمونه‌ها حدود هشت ماه طول کشید. سپتامبر گذشته (دو ماه و نیم بعد) آژانس نتایج را به ما اعلام کرد.

*هر زمانی که نیاز داشته باشیم طلب کرده و صرف خواهیم کرد که بتوانیم نتایج بررسی‌های خود را در این زمینه ارائه دهیم
وی گفت: اینکه بیایند عجله کنند و بگویند ما نیاز به پاسخ فوری ایران داریم و پاسخ‌های ایران قانع کننده نیست، ما برای این جواب داریم و من در بیانیه خود در شورای حکام به این اشاره خواهم کرد. اولا ما با آژانس در این زمینه تفاوت نظرات فنی داریم. این موضوعات سیاسی نیست اینگونه نیست که هر جوابی ما بدهیم آژانس بتواند آن را رد و غیر معتبر تلقی کند باید تیم‌های فنی دو طرف بنشینند و همدیگر را قانع کنند.

غریب آبادی ادامه داد: دوم اینکه چطور آژانس هشت ماه طول کشید این نتایج و نمونه‌ها را به ما بدهد ولی ما دو ماه و نیم در دست بررسی داریم، هم آژانس و هم کشورها باید شلوغ کنند؟ این برای ما پذیرفتنی نیست. هر زمانی که نیاز داشته باشیم طلب کرده و صرف خواهیم کرد که بتوانیم نتایج بررسی‌های خود را در این زمینه ارائه دهیم.

نماینده ایران در آژانس با بیان اینکه همکاری‌ها در خصوص این موضوع ادامه دارد، اظهار داشت: امیدواریم با هدف حل و فصل نهایی موضوع این همکاری‌ها ادامه خواهد یافت.

رژیم راستی آزمایی که تحت برجام برای ایران ایجاد شده، قوی‌ترین رژیم راستی آزمایی است
وی افزود: یک نکته دیگری هم که باز در نشست مورد اشاره قرار گرفت، نماینده آمریکا که کشورش از برجام خارج شده، الان از ایران انتقاد می‌کند که چرا ایران تعهداتش را کاهش داده است و این باعث تعجب ما و دیگر کشورهاست. امروز نماینده آمریکا اعلام کرد که باید یک رژیم راستی آزمایی قوی و با استانداردهای بالا در قبال ایران اعمال شود. این یعنی چه؟

*آمانو گفت که قوی‌ترین رژیم راستی آزمایی تحت برجام برای ایران اجرا می‌شود
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: من در بیانیه خود پاسخ آمریکا را خواهم داد که رژیم راستی آزمایی که تحت برجام برای ایران ایجاد شده، قوی‌ترین رژیم راستی آزمایی است. حالا خوب یا بد. خود مقامات آژانس از جمله مرحوم آمانو مدیرکل سابق آژانس سه بار به من شخصا گفت که قوی‌ترین رژیم راستی آزمایی آژانس تحت برجام برای ایران اجرا می‌شود و ما بسیار تمایل داریم که این را در سایر کشورها به عنوان نمونه رژیم راستی آزمایی اعمال کنیم. من همان موقع به آقای آمانو گفتم که من باید تو را ناامید کنم چرا که هیچ کشوری مثل ایران قبول نخواهد کرد که این سطح از همکاری را با آژانس داشته باشد.

غریب آبادی پرسید: آمریکایی که چنین ادعایی می‌کند منظورش کدام استاندارد بالا و رژیم راستی آزمایی قوی است؟ بیایند به ما بگویند، هر کشوری که تعیین کردند، ما آمادگی داریم مدل راستی آزمایی آن کشور را برای ایران اتخاذ و مدل راستی آزمایی برجام را کنار بگذاریم و در این صورت حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد همکاری‌ها و بازرسی‌های ایران با آژانس کاهش پیدا خواهد کرد.

نماینده ایران افزود: این ادعاهایی است که آمریکا دارد و نسنجیده و فقط برای ایجاد انحراف در اذهان عمومی و کشورها این ادعاها را مطرح می‌‌کند. در پاسخ خود اشاره خواهیم کرد که آمریکایی که دنبال استانداردهای بالا برای راستی آزمایی است منظورش چه رژیمی است؟ منظورش رژیم راستی آزمایی از نوع آمریکایی است؟ یعنی همان مدلی که تمام نرم‌ها، هنجارها و قواعد بین‌المللی و چند جانبه‌گرایی را تخریب کرد که هیچ نرمی باقی نگذاشته و استانداردی در عرصه بین‌المللی باقی نگذاشته یا رژیم راستی آزمایی که در برخی کشورهای تحت الحمایه آمریکا اجرا می‌شود مثل امارات و عربستان که اصلا آنها حتی کمترین، ضروری‌ترین و حداقل ترین نظام راستی آزمایی را نپذیرفته‌اند.

خارج از NPT بمانید و مورد تشویق و پاداش قرار بگیرید، داخل NPT باشید و تحت فشار باشید
وی توضیح داد: هنوز عربستان حتی موافقتنامه جامع پادمان که کف تعهدات کشورهاست را نپذیرفته‌ است. البته امارات پذیرفته ولی یک پروتکلی به نام پروتکل مقادیر کوچک دارد که هر وقت بخواهد می‌تواند پروتکل الحاقی و موافقتنامه جامع پادمان را فسخ کند و بگوید من هیچ تعهدی در قبال آژانس ندارم.

سفیر و نماینده دائم ایران عنوان کرد: اگر منظور آن است ما آماده‌ایم آن را اجرا کنیم یا منظورش نوع برخوردی است که با رژیم صهیونیستی دارند که عضو هیچ معاهده خلع سلاح و کنترل تسلیحاتی نیست و مصون از بازرسی است.

وی در پایان بیان کرد: این بدان معناست که خارج از NPT بمانید و مورد تشویق و پاداش قرار بگیرید، داخل NPT باشید و تحت فشار باشید. اگر می‌خواهند این پیام اشتباه را به کشورها بدهند، یک اشتباه راهبردی است.

منبع:  فارس