چرا کنسرت های آنلاین حاشیه دار شد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ با شیوع ویروس کرونا در کشور، موسیقی وارد فضای قرنطینه شد. در ابتدا برخی از نوازندگان و هنرمندان نواختن روی پشت بام‌ها و بالکن‌ها را آغاز و به مرور هنرمندان مطرح نیز از صفحات مجازی خود اجراهایی را به صورت زنده برگزار کردند که همزمان توسط میلیون‌ها بیننده قابل دسترسی بود.

در ادامه این اجراهای ساده خانگی به کمک برخی سازمان‌های متولی از جمله شهرداری و وزارت ارشاد، شکل برنامه ریزی شده‌تری به خود گرفت و جایش را به اجرای کنسرت‌های آنلاین رایگان داد. اما پس از مدتی این قالب هم به فراموشی سپرده شد تا تلاش‌ها بار دیگر به سمت برگزاری کنسرت‌های حضوری با حفظ پروتکل ها سوق پیدا کند که به دلیل خطرات احتمالی شیوع بیماری و هشدارهای مکرر مراکز علمی و درمانی و البته پیش بینی ضررهای احتمالی از سوی برگزار کنندگان کنسرت ها، به دلیل کاهش ظرفیت سالن ها، این رویه بیشتر از چند بار امکان عرض اندام نیافت.

در چنین شرایطی برگزاری آنلاین کنسرت‌ها همچنان راه حلی مناسب برای به جریان افتادن فضای موسیقی در کشور به نظر می‌رسید. اما از آنجا که به مرور از وجه احساسی غالب بر فضای کرونایی کم شده بود، این مساله که هنرمندان مانند هر قشری در جامعه نیازمند کسب درآمد هستند، وجهی پررنگ تر به خود گرفت و البته در این مسیر مثل همیشه عده ای هم با سوءاستفاده از فضای ایجادشده به دنبال سودجویی های اقتصادی خود بودند.

به هر طریق، کنسرت های آنلاین پس از مدتی به سمت بلیط فروشی رفت و در کنار آن، برخی هنرمندان هم تلاش کردند تا جریان برگزاری کنسرت های آنلاین را همچنان در جامعه حفظ کنند.

در همین راستا نخست همایون شجریان یک اجرای آنلاین را با فروش بلیت و حاشیه های بسیار به لحاظ مشکلات فنی پخش برگزار کرد و پس از آن سیروان خسروی این رفتار را ادامه داد و اجرایی از پیش ضبط شده را با بلیت ۵۰ هزار تومانی ارائه داد.

در روزهای اخیر بابک جهانبخش ـ خواننده پاپ ـ هم قصد برگزاری یک کنسرت آنلاین با فروش بلیت ۵۵ هزار تومانی را داشت که حاشیه های زیادی دامن گیرش شد تا جایی که در حساب رسمی خود در اینستاگرام متنی را منتشر و تاکید کرد، «هیچکس زوری بلیط نمیخره و تماماً یک انتخابه شخصیه! مثل سینما رفتن و اکران یک فیلم رو دیدن...»

او همچنین در بخشی از متن خود با ابراز پشیمانی برای برگزاری کنسرت آنلاین نوشته بود، «... در نهایت چقدر بد که باید همیشه یک تومار توضیح بدیم و آخرش به خودم بگم اصلاً چه کاری بود که این‌همه زمان بذاری تهش هم حرف بخوری!»

حاشیه هایی از این دست البته با پرسش هایی از این قبیل هم مواجه می شود که در نهایت هنرمندان موسیقی در شرایط کرونا بجز برگزاری کلاس های آموزشی و کنسرت های آنلاین از چه طریق می توانند کسب درآمد کنند؟ و البته آیا بهتر نیست سازمان های متولی امر همانند وزارت ارشاد و شهرداری به رویه حمایتی خود ادامه می دادند تا همزمان امکان بهره گیری مردم از جریان موسیقی و همچنین ارتزاق هنرمندان فراهم باشد؟

رویه ای که البته در مقیاسی محدود دوباره از سر گرفته شده و قرار است دومین دوره کنسرت‌های آنلاین موسیقی ایرانی ـ دستگاهی به مدت چهار شب و در هر شب دو اجرا، روزهای بیست و هفتم تا سی آذرماه سال جاری در تالار رودکی برگزار شود. خبرنگار در ادامه در گفتوگو با شهرام صارمی، نوازنده کمانچه و پژوهشگر موسیقی این موضوع را از نقطه نظر او بررسی کرده است.

صارمی می گوید: در ۱۰ ماه اخیر، اقتصاد موسیقی به شدت لطمه خورده است. کنسرت آنلاین باید از خیلی وقت پیش آغاز و زیرساخت‌های آن برای پخش با کیفیت و با اینترنت پرسرعت برای دو طرف منتشر کننده و بیننده فراهم می‌شد. اگر طی این مدت این زیرساخت‌ها آماده می‌شد، اکنون این اجراها می‌توانستند مخاطب قابل توجهی را جلب کنند. همچنین این شرایط به وجود می‌آمد که به جای برگزاری کنسرت‌های آنلاین با قیمت بلیت ۵۰ هزار تومان، اجراهایی با قیمت بلیت ۲۰ هزار تومان برگزار کرد؛ به گونه ای باشد که به مردم در این وضع فشار نیاید. درواقع در بحث درآمدزایی موسیقی از راه آنلاین نباید به رقم بالا فکر کنیم، بلکه باید به تعداد مخاطب فکر کنیم.

او ادامه داد: به نظر من کنسرت‌های آنلاین در شرایطی که هنرمندان موسیقی امکان برگزاری کلاس‌ها تدریس و برگزاری کنسرت را ندارند و برخی از آنها با مشکل مالی مواجه هستند، باید بلیتی باشد؛ ولی با قیمت پایین و تعداد مخاطب بالا. اگر آن زمان به دنبال کنسرت‌های آنلاین می‌رفتند و رها نمی‌کردند، اکنون کنسرت‌های آنلاین ساختار پیدا کرده بود، اشکالات آن رفع شده بود، روش‌های آن به روز شده بود و مردم هم عادت پیدا کرده بودند که اگر قرار است این کنسرت‌ها با هزینه پایین برگزار شود، استفاده کنند. ولی به این جریان ورود نکردیم و اکنون که قصدش را داریم، هر روز حاشیه‌ای برای آن به وجود می‌آید.

این هنرمند موسیقی در ادامه درباره حمایت نهادهای دولتی از هنرمندان موسیقی برای برگزاری رایگان اجراهای آنلاین، توضیح داد: اگر نهادهای فرهنگی و هنری مرتبط با موسیقی مانند وزارت ارشاد، حوزه هنری، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، صدا و سیما جمع شوند و این برنامه‌ها را به صورت رایگان برای مردم برگزار کنند، هنرمندان موسیقی نیز به حداقل دستمزد قانع می‌شوند تا مردم خوشحال شوند. ولی این امر اگر هم اتفاق افتاده بنا بر دلایلی ادامه دار نبوده است.

او ادامه داد: از طرفی برگزاری حضوری کنسرت‌ها از ابتدای شیوع کرونا که همه منتظر ماندند که چه خواهد شد، نباید تعطیل می‌شد؛ زیرا اکنون بعد از هشت ماه تغییری ایجاد نشده است. البته نباید فراموش کنیم که قرار بود سالن‌های کنسرت با یک سوم ظرفیت (سالن ۳۰۰ نفره با ۱۰۰ نفر) کنسرت خود را برگزار کنند و گروه های موسیقی نیز زیر هفت نفر باشند تا بتوانند فاصله اجتماعی را رعایت کنند. باید برای این کار همکاری می‌شد تا قیمت سالن‌ها پایین آورده و به قیمت یک چهارم ظرفیت سالن برسد و ارشاد هم در صدور مجوز کمک کند. به نظر من اگر همکاری می‌شد، حتی در بدترین شرایط هم امکان برگزاری کنسرت‌ها وجود داشت. تمام این اقدامات مدیریت و همت می‌خواهد که وجود ندارد. اگر این کارها دست بخش خصوصی بود تا کنون ۱۰۰ کنسرت برگزار شده بود.

همشهری