تحریم شکنی ایران با همکاری ونزوئلا

به گزارش راهبرد معاصر؛ از زمانی که ایران در سال 2012 توسط آمریکا تحریم نفتی شد و به صورت دوره ای کشورهای خریدار نفت ایران معافیت هایی دریافت می کردند تا رفته رفته وابستگی شان به نفت ایران را کم کنند تا زمانی که در سال 2018، دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، از برجام یعنی همان توافق هسته ای  خارج شد و تمام تحریم ها علیه ایران را دوباره و حتی تحریم های بیشتری اعمال کرد، تهران همواره راه هایی برای فروش نفت خود می یافت و می یابد و چراغ خاموش به فروش نفت، هرچند در مقدار کمتر از پیش از تحریم ها می پردازد.

اما اتفاقی که در سال 1399 در فروش نفت و فرآورده های نفتی ایران رخ داد، اتفاقی بود که توجه تمام رسانه های جهان را به خود جلب کرد و عصبانیت واشنگتن را به دنبال داشت و آن فروش بنزین به ونزوئلا در قالب ناوگان های کوچکی از نفتکش های غول پیکر بدون هیچ پنهان کاری بود.

یکی از راهکارهای ایران برای فروش نفت بطوریکه آمریکا متوجه مکان و موقعیت نفتکش ها نشود، خاموش کردن سیستم ردیابی نفتکش ها (AIS) است. سیستمی ماهواره ای که در هر لحظه نشان می دهد، نفتکش در کدام بندر لنگر انداخته یا حرکت می کند یا در حال پیمودن کدام دریا یا اقیانوس است.

* نخستین ناوگان نفتکش های ایرانی عازم ونزوئلا

 پنچ نفتکش «فاکسون»، «فورچون»، «پتونیا» و «فارست» «کلاول»، نخستین ناوگان نفتکش های ایران بودند که 1.53 میلیون بشکه بنزین ایران را به ونزوئلا رساندند.

نکته حائز اهمیت این است که هیچ یک از این نفتکش‌ ها برخلاف رویه‌ های متداول صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در شرایط تحریم،‌ سامانه‌ های مکان‌یابی خود را خاموش نکردند.

همان زمان خبرهایی منتشر شد، مبنی بر اینکه، محموله‌ های بزرگ طلا توسط بعضی خطوط هوایی ایرانی از ونزوئلا به ایران حمل شده و بعضی تحلیلگران گفتند این محموله‌ های طلا، در واقع بهای سوختی ست که قرار است به ونزوئلا تحویل داده شود.

سوم خرداد 1399، رویترز طی گزارشی نوشت: «نفتکش «فورچون» درحالی که پرچم ایران را بر فراز خود دارد، جلوتر از سایر نفتکش‌ها در حال نزدیک شدن به دریای کارائیب است و چهار کشتی دیگر در حال پیمودن مسیری مشابه با فورچون هستند.»

روزنامه واشنگتن‌پست در آن زمان،احتمال توقیف نفت‌کش‌های ایران در مسیر حرکت به سمت ونزوئلا از سوی آمریکا را ضعیف توصیف کرد

وزیر دفاع ونزوئلا نیز اعلام کرد ارتش این کشور بعد از ورود این نفتکش‌ها به منطقه انحصاری ویژه این کشور آمریکایی لاتین، آنها را اسکورت خواهد کرد.

ایران نیز در برابر هر گونه اقدام از سوی آمریکا برای توقیف این نفتکش‌ها هشدار داده بود.

* رویترز: لحظه شماری مردم ونزوئلا برای رسیدن بنزین ایران

درحالی که آمریکا سعی می کرد واکنش هایی به این اقدام ایران و ونزوئلا نشان دهد اما مردم ونزوئلا در پمپ های بنزین در پایتخت این کشور فارغ از اینکه چگونه این سوخت به کشورشان برسد، منتظر بودند، باک های خودروهای خود را پر کنند.(

بنزین ونزوئلا که روزگاری ارزان ترین بنزین جهان به شمار می رفت حالا به گران ترین تبدیل شده است.

علاوه بر مشکلات اقتصادی، عدم فروش بنزین، کاراکاس را با کمبود شدید بنزین روبرو کرده بود، بطوریکه زندگی عادی و روزمره مردم مختل شده و کمبود بنزین بر ارسال مواد غذا و رسیدن پزشک ها به بیمارستان نیز تاثیر گذاشته بود.

زمانی که محموله های ایران وارد آب های سرزمینی ونزوئلا شد، ورود این نفتکش ها به صورت مستقیم از تلویزیون ونزوئلا پخش می شد و نفتکش ها و ملوانان ایرانی در بنادر این کشور مورد استقبال قرار گرفتند.

خبرنگار شبکه خبری تله سور ونزوئلا در توئیتی نوشت: «اکنون ساعت 3:23 به وقت محلی است و ما به همراه پنجمین نفتکش ایران در آب‌های ونزوئلا هستیم و این نفتکش اسکورت می‌شود.»

* بازگشت نفتکش های ایرانی به وطن

دوازدهم خرداد ماه 1399، موسسه رهیابی نفتکش ریفینیتو ایکون اعلام کرد دو نفتکش ایرانی از 5 نفتکش حامل سوخت به ونزوئلا، پس از تخلیه محموله شان، سفر خود برای بازگشت به ایران را آغاز کردند.

پس از آن، نفتکش های دیگر نیز راهی ایران شدند

* ادامه ارسال محموله های ایران به ونزوئلا

اواخر خرداد ماه، منابع آگاه خبر دادند یک نفتکش دیگر با محموله بنزین ایران راهی ونزوئلا شده و تهران احتمالا ماهانه دو تا 3 محموله بنزین به ونزوئلا بفروشد.

محموله های ایران توانسته بود، اندکی صف های طولانی بنزین در ونزوئلا را کوتاه کند. حال 5 منبع آگاه تجاری و صنعتی می گفتند تهران قصد دارد به ارسال این محموله ها ادامه دهد.

کمی بعدتر «تنکرترکرز» گزارش داد، ششمین کشتی با نام «گلسان» (Golsan) با پرچم ایران به مقصد ونزوئلا حرکت کرده و حامل  تجهیزات پالایش نیز هست.

دوم تیرماه، سایت «مارین ترفیک» اعلام کرد، این کشتی پس از یک ماه و 6 روز سفر دریایی، از بندر شهید رجایی ایران حرکت کرده و در بندر «لاگوایرا» ونزوئلا پهلو گرفته است.

این نفتکش 17 ماه می (28 اردیبهشت 99) بندر شهید رجایی را ترک کرده بود؛ اما بار این کشتی، مواد غذایی بود تا نخستین سوپرمارکت ایرانی در ونزوئلا به راه بیفتد.

سفارت ایران در حساب کاربری توئیتر خود نوشت: «گلسان با محموله مواد غذایی به ونزوئلا رسیده تا نخستین سوپرمارکت ایرانی در کشور باز شود.»

دهم مرداد ماه، فروشگاه بزرگ ایرانی در ونزوئلا آغاز به کار کرد که هم از تجهیزات مدرن برای مقابله با کرونا بهره‌مند است و هم قدمی برای کمک به این کشور در دور زدن تحریم‌های آمریکا به شمار می‌رود.

کشتی گلسان پس از تخلیه بار خود، محموله آلومینا بارگیری کرد که نشان می داد همکاری این دو کشور تحت تحریم آمریکا وارد مرحله جدیدی شده است. به گفته دو منبع آگاه، این کشتی 14 هزار تن آلومینا حمل می کرده است.

* آمریکای زخم خورده به کاهدان زد

چندی بعد، روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» طی گزارشی مدعی شد آمریکا چند کشتی حامل سوخت ایران را توقیف کرده است.

«چهار کشتی به نام‌های «لونا»، «پاندی»، «برینگ» و «بلا» طی روزهای اخیر در آب‌های آزاد توقیف شده‌اند و اکنون در حال انتقال به سمت شهر «هیوستون» ( در ایالت تگزاس) هستند.»

* نه کشتی ها ایرانی بود و نه محموله ها برای ایران

کمی بعد مشخص شد این کشتی ها یونانی هستند و به ایران تعلق ندارند. پس از آن، یک مقام آگاه دولت آمریکا گفت محموله های سوخت ایران که توسط آمریکا توقیف شده است، برای انتقال به آب های آمریکا به کشتی های دیگر منتقل شده است و حکم توقیف تنها برای محموله هاست نه نفتکش ها!

حجت سلطانی، سفیر ایران در ونزوئلا  در حساب توئیتری خود با اشاره به این اخبار نوشت: «یک دروغ و جنگ روانی دیگر از دستگاه تبلیغاتی امپریالیسم آمریکا. نه کشتی‌ها ایرانی‌ هستند و نه مالک یا پرچم آنها ارتباطی به ایران دارد.»

بیست روز پس از این توقیف، مالک محموله ها پیدا شد. مالکان اماراتی و عمانی 4 محموله سوخت منتسب به ایران که توسط مقامات آمریکایی مصادره شده بوند، با شکایت به دادگاه نسبت به کنترل این محموله‌ها ادعای حق کردند.

دادگاه منطقه‌ای کلمبیا اعلام کرد شرکت بین المللی «مبین» امارات خود را مالک محموله های نفتکش های «بلا» و «برینگ» اعلام کرده است. شرکت «عمان فیول» مستقر در انگلیس نیز اعلام کرد محموله های داخل نفتکش های «پاندی» و «لونا» به این شرکت تعلق دارد. شرکت «سوهار فیول» عمان نیز مالکیت بخشی از محموله داخل نفتکش لونا را قبول کرد.

این شرکت ها همچنین ادعای ارسال این محموله ها به ونزوئلا را رد کردند.

این شرکت ها خطاب به دادگاه نوشتند: «در زمان توقیف، محموله ها در حال ارسال به ترینیداد برای فروش به پرو و کلمبیا بوده اند.»

* محموله های نفتی ایران، آزمون واکنش آمریکا

نوزدهم شهریورماه 1399، پایگاه خبری «ترد ویندز» که اخبار کشتیرانی در سطح جهان را منتشر می کند، نوشت، سری دیگری از محموله های نفتی ایران به مقصد ونزوئلا شناسایی شده است و تحلیلگران آن را آزمون واکنش آمریکا می بینند.

«تَنکِر تِرَکِرز» گزارش داد سه کشتی متعلق به ایران با پرچم این کشور، ایران را به مقصدی که به نظر ونزوئلا می آید از طریق کانال سوئز ترک کرده اند.

شرکت امنیت دریایی «دریاد گلوبال» در این باره نوشت با توجه به مدل تلافی ایران در سال های اخیر، در صورت مداخله آمریکا، یک «پاسخ سریع و متناسب» از سوی ایران را پیش بینی می شود.(

این شرکت مشورتی نوشت در این صورت کشتی های آمریکا یا عربستان و حتی احتمالا کشتی های امارات پس از آن در معرض خطر قرار خواهند گرفت.

* روابط کشورهای تحریم شده گرم تر می شود

در اوایل آبان ماه، یک نماینده مخالف دولت ونزوئلا و آمارهای رهیابی پروازها از فرود یک هواپیمای ایرانی در فرودگاه «مایکوئیتیا» ونزوئلا خبر دادند.(

پس از اعزام دو ناوگان نفتکش حامل سوخت به ونزوئلا، تا آبان ماه، بیش از 12 پرواز توسط ماهان ایر ایران برای انتقال تجهیزات تعمیر پالایشگاه به ونزوئلا انجام شده است.

همچنین به گفته منابع آگاه، از ماه گذشته، دومین دور از ارسال محموله های مواد پالایشگاهی ایران به ونزوئلا از طریق هوا آغاز شده است.

ونزوئلا برای پالایشگاه های خود که برای تولید سوخت با مشکل مواجه اند به مواد پالایشگاهی نیاز دارد و دور دوم دریافت این مواد از ایران از طریق هوایی آغاز کرده است.

ارسال کاتالیزور به مجتمع پالایشگاهی «پاراگونا» با ظرفیت روزانه 955 هزار بشکه در غرب ونزوئلا، پس از آن صورت گرفت که  ایران در سال گذشته با هدف کمک به راه اندازی مجدد فعالیت پالایشگاه «کاردون» با ظرفیت 310 هزار بشکه در روز و آرام کردن بحران بنزین در این کشور، بیش از ده ها پرواز به این منطقه انجام داده است.(

* چرخ‌های صنعت نفت ونزوئلا به گردش افتاد

در حالیکه پنج سال تولید و صادرات نفت ونزوئلا به طور مداوم در حال کاهش بود اما آمارها حاکی از آن است که اراده کشورهایی نظیر ایران در حمایت از صنعت نفت این کشور جواب داده و چند ماهی است صادرات نفت کاراکاس در حال افزایش است.

در کنار تأمین مواد اولیه مورد نیاز و سوخت از سوی ایران، کاراکاس برای اورهال و تعمیر تأسیسات نفتی خود در حال کمک گرفتن از تهران است. از سال 2015 صنعت نفت ونزوئلا در تعمیر و نگهداری تأسیسات خود با مشکل جدی مواجه شده و این تأسیسات به شدت نیاز به بازسازی، بهینه‌سازی و ارتقای ماشین‌آلات و واحدهای خود دارند.

یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌های متخصصان ایرانیان بازسازی و اورهال پالایشگاه کاردون ونزوئلا است. در واقع این پالایشگاه آخرین تأسیساتی است که ونزوئلا در حال تأمین نیاز داخلی خود با استفاده از عملیاتی نگه داشتن آن است.

همکاری های دو جانبه، اعزام و ارسال محموله ها همچنان ادامه دارد، در این میان آمریکا هم بیکار ننشسته و به تحریم شرکت ها و افراد مختلف ادامه داده اما نکته قابل توجه، ادامه این همکاری ها علی رغم کارشکنی های واشنگتن، و گرم تر و ادامه دارتر شدن این روابط است.

نکته ای که در پایان باید به آن توجه داشت آن است که هرچه روابط اقتصادی و دو جانبه و چندجانبه با کشورهای دیگر تقویت شود، راهکارهای آمریکا برای اعمال تحریم ها علیه کشور ضعیف تر و ناکارآمدتر می شود./فارس