رایزنی‌های دیپلماتیک ایران با چهار عضو شورای همکاری خلیج فارس در سال 99

به گزارش راهبرد معاصر در سالی که گذشت و در ایام کرونایی رایزنی‌های دیپلماتیک ایران با کشورهای منطقه‌ به خصوص چهار عضو شورای همکاری خلیج فارس (عمان، قطر،کویت و امارات عربی متحده) کماکان ادامه داشت؛ رایزنی‌های تلفنی وزیر امور خارجه ایران با همتایانش، گفت‌وگوهای تلفنی حسن روحانی با برخی از مقامات این کشورها، سفر ظریف به کویت بعد از درگذشت امیر این کشور و سفرهای عراقچی به کویت و عمان.

* تحولات در روابط با امارات عربی متحده

در سالی که گذشت وزرای خارجه ایران و امارات یک بار تلفنی و یک بار هم به صورت ویدئو کنفرانس به گفت‌وگو پرداختند. محمدجواد ظریف و «شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان» وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و امارات عربی متحده عصر یکشنبه هفتم اردیبهشت در گفت‌وگویی تلفنی ضمن تبریک حلول ماه مبارک رمضان در خصوص آخرین تحولات منطقه‌ای، مبارزه با شیوع کرونا و سایر مسائل مورد علاقه رایزنی و تبادل نظر کردند.

رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران همچنین یکشنبه ۱۲ مرداد ماه با همتای اماراتی خود نیز به صورت ویدئو کنفرانس به گفت‌وگو پرداخت.در  این نشست ویدئویی روند همکاری‌های دوجانبه و موضوعات مشترک منطقه‌ای مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و طرفین آمادگی خود را برای توسعه همکار‌ی‌ها در زمینه‌های مختلف در راستای منافع مشترک مورد تاکید قرار دادند.

ظریف با یادآوری شرایط حساس منطقه بر ضرورت گفت‌وگو و همکاری‌های فیمابین تاکید کرد و اظهار داشت: دیگران ممکن است از شرایط کنونی در جهت بی ثباتی منطقه بهره برداری کنند، ولی ما به عنوان همسایه باید در اندیشه ثبات منطقه باشیم.  طرف اماراتی نیز در این گفت‌وگو همکاری ایران و امارات را در منطقه ضروری خواند و بر استمرار رایزنی‌های فیمابین و تبدیل چالش‌ها به فرصت‌ها تاکید کرد.

ظریف پس از آن در توئیتی درباره رایزنی ویدئویی با همتای اماراتی عنوان کرد: توافق کردیم که با توجه به چالش‌های سخت و انتخاب‌های سخت‌تری که منطقه با آن روبرو است، به گفت‌وگو بر مبنای ابتکار صلح هرمز ادامه دهیم.

البته در این میان، امارات عربی متحده ۱۱ تیر ماه در نامه به شورای امنیت سازمان ملل، درباره نقض برجام توسط ایران ابراز نگرانی کرد. 

وزارت خارجه و همکاری بین‌المللی امارات هم ۲۶ مرداد ماه کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در ابوظبی را فراخواند. خبرگزاری رسمی امارات در این خصوص نوشت: «در پی تهدیدات مطرح شده در سخنرانی "حسن روحانی" رئیس جمهور ایران درباره تصمیم حاکمیتی دولت امارات و تهدیداتی که از سوی وزارت خارجه ایران، سپاه پاسداران و دیگر مقامات ایرانی تکرار شده، معاون وزیر خارجه امارات پیام اعتراض شدیداللحنی را به سفیر ایران تسلیم کرد.»

وزارت امور خارجه امارات سخنرانی رئیس جمهور ایران را غیر قابل قبول و تحریک آمیز توصیف کرد و مدعی شد که پیامدهای خطرناکی برای امنیت و ثبات در منطقه خلیج فارس به همراه دارد.

۳۰ مرداد ماه نیز در پی تیراندازی شناورهای گارد ساحلی امارات عربی متحده به چند لنج صیادی ایرانی و توقیف یکی از آنها در خلیج فارس که منجر به کشته شدن دو صیاد شد، کاردار این کشور در تهران به وزارت خارجه احضار شد.

سید محمد حسینی رئیس دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در امارات عربی متحده  نیز ۱۱ دی ماه با «خلیفه شاهین» معاون سیاسی وزیر خارجه این کشور ملاقات کرد و در توئیتر این دیدار را سازنده و خوب برشمرد.

* سفر عراقچی به عمان/ نه مذاکره‌ای در مسقط بوده و نه هست و نه انجام خواهد شد

رایزنی‌های ایران و عمان هم در دوران کرونایی همچنان ادامه داشت.

حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران سوم اردیبهشت در گفت‌وگوی تلفنی با سلطان عمان با تأکید بر تلاش برای توقف جنگ در یمن، گفت: آماده‌ایم در راستای هر ابتکاری که مدیریت بحران منطقه را در اختیار کشورهای منطقه قرار دهد، اقدام کنیم.

ظریف و یوسف بن علوی وزرای خارجه ایران و عمان نیز هفتم اردیبهشت در گفت‌وگویی تلفنی ضمن تبریک حلول ماه مبارک رمضان در خصوص آخرین تحولات روابط دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و مبارزه با شیوع کرونا رایزنی و تبادل نظر کردند.

محمدجواد ظریف دوشنبه دوم تیر ماه و در ادامه رایزنی‌های منطقه‌ای، با یوسف بن علوی وزیر سابق مسئول در امور خارجی سلطنت عمان به صورت ویدئو کنفرانس و با حضور هیأت‌های دو طرف گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. در این دیدار طرفین آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین موضوعات مورد علاقه فیمابین در خصوص افزایش همکاری‌های دوجانبه را مورد بحث و گفت‌وگو قرار داده و بر تداوم رایزنی‌های دوجانبه تاکید کردند.

پس از انتصاب وزیر خارجه جدید عمان، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۲۹ مرداد ماه در پیامی توئیتری به زبان عربی به وزیر جدید مشاور در امور خارجی عمان تبریک گفت.

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هفتم مهر ماه درباره اخبار مطرح‌ شده مبنی بر مذاکره ایران و آمریکا در عمان گفت:‌ نه مذاکره‌ای بوده و نه هست و نه انجام خواهد شد، اینها مصرف داخلی دارد و شاید به درد ترامپ بخورد، ولی به درد روابط ایران و آمریکا نمی‌خورد. 

وزیر امور خارجه ایران آبان ماه نیز در پیامی به همتای عمانی ضمن تبریک فرارسیدن روز ملی عمان گفت: اطمینان دارم در پرتو اراده و خواست مقامات دو کشور و با استفاده از ظرفیت های موجود، شاهد تداوم رشد و توسعه روابط در همه زمینه‌ها خواهیم بود.

«بدر بن حمد بوسعیدی» وزیر خارجه عمان نهم آذر ماه در تماس تلفنی با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پی شهادت شهید محسن فخری زاده دانشمند برجسته هسته‌ای و دفاعی ایران، با ابراز همدردی و تسلیت به دولت و مردم ایران، اقدام تروریستی روز جمعه را محکوم کرد.

از دیگر تحولات در مناسبات با عمان، سفر معاون وزیر خارجه ایران به مسقط بود. سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه روز دوشنبه ۲۴ آذر به منظور برگزاری هفتمین اجلاس کمیته مشورت‌های راهبردی جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان سفری چهار ساعته به عمان داشت و با وزیر خارجه عمان دیدار کرد. بوسعیدی در دیدار عراقچی با اشاره به زمینه‌ها و‌ ظرفیت‌های موجود در روابط دو‌ کشور، بر توسعه بیش از پیش مناسبات فیمابین به خصوص در حوزه اقتصادی و‌ تجاری تأکید کرد.

بعد از این سفر شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه هدف این سفر دیدار با یکی از نمایندگان جو بایدن رئیس جمهور آمریکا بوده است که عراقچی همه این شایعات را رد کرد و گفت: قصه پردازانی که از ملاقات‌های خیالی صحبت می‌کنند، ظاهرا درک درستی از شرایط کنونی ندارند. (اینجا بخوانید)

* پیام مکتوب روحانی برای امیر کویت/ سفر ظریف به کویت

حسن روحانی دوشنبه اول اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ نیز در تماس تلفنی با «شیخ صباح الاحمد جابر الصباح» امیر کویت، ضمن تاکید بر همکاری کشورهای منطقه برای مقابله با ویروس کرونا، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی در زمینه با این بیماری به تجربیات خوبی دست یافته و آماده انتقال تجربیات خود به کشورهای دوست از جمله کویت هستیم. امیر کویت نیز با استقبال از طرح صلح هرمز ارائه شده از سوی ایران برای تامین و امنیت منطقه گفت: مواضع کویت همیشه در راستای صلح بوده و امیدوایم برخی از دوستان و برادران ما در منطقه نیز رفتار عاقلانه ای از خود نشان دهند.

خبرگزاری کویت (کونا) ۲۲ اردیبهشت ماه در خبری اعلام کرد که «محمد ایرانی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در کویت با «خالد الجارالله» معاون وزیر خارجه کویت دیدار کرده و در این دیدار پیام مکتوب «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران به «صباح الأحمد الجابر الصباح» امیر کویت را تقدیم الجارالله کرده است.

لازم به ذکر است، کویت در خرداد ماه جزو کشورهایی بود که به قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رای مثبت داد.

محمدجواد ظریف هم دوشنبه ۲۳ تیر ماه با «شیخ احمد ناصر المحمد الصباح» وزیر خارجه دولت کویت از طریق ویدئو کنفرانس گفت‌و‌گو و تبادل نظر کرد. وزیر امور خارجه ایران در این گفت‌وگو همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه کشورهای منطقه را یک نیاز ضروری و دائمی خواند و تاکید کرد در این بین همکاری ایران و کویت می‌تواند در ابعاد مختلف توسعه یابد.

نخست‌وزیر کویت هم پنجم مهر ماه در سخنانی در نشست مجازی مجمع عمومی سازمان ملل، ایران را به اتخاذ تدابیری برای اعتمادسازی و همکاری جهت پایان دادن به تنش‌ها در منطقه فراخواند.

سعید خطیب‌زاده هفتم مهر ماه در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات نخست‌وزیر کویت، گفت:‌ پاسخ ایران قبلا داده شده است. جمهوری اسلامی ایران از ابتدا و در چند سال اخیر مکررا ابتکاراتی را برای سازوکار گفت‌وگوهای منطقه‌ای مطرح کرده که مهمترین آن «طرح صلح هرمز» است که رئیس جمهوری اسلامی ایران به اطلاع سران کشورهای منطقه رسانده است. طبیعی است ضمن استقبال از اظهارات مطرح شده فکر می‌کنیم بتوانیم هر چه زودتر گفت‌وگوهای فراگیر را در منطقه خلیج فارس بین کشورهای منطقه برای ثبات و صلح این منطقه داشته باشیم. اصول و مبانی چنین گفت‌وگوهایی به خوبی در طرح‌های ارائه شده بیان شده و تنها می‌ماند اراده سیاسی طرف‌های مقابل و دولت کویت همواره حامی این جریان بوده است و امیدواریم دولت کویت دیگر کشورهایی که تمایل به آغاز این گفت‌وگوها را ندارند همراه با طرح خود کند. ما همراه بودیم، هستیم و خواهیم بود.

وزیر امور خارجه ایران هشتم مهر ماه در پیامی در توئیتر در پی درگذشت «شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح» امیر کویت، او را فردی توصیف کرد که تصویری از اعتدال و توازن از کشورش ترسیم کرده بود.

حسن روحانی رئیس جمهور در پیامی با تسلیت درگذشت شیخ صباح الاحمد الصباح امیر فقید کویت، تاکید کرد: ایشان نقش مهمی در برقراری توازن و اعتدال منطقه ای ایفا می‌کرد.

۱۳ مهر ماه نیز محمدجواد ظریف به نمایندگی از حسن روحانی به منظور ابراز همدردی با دولت و مردم کویت به مناسبت درگذشت امیر کویت به این کشور سفر کرد و با «شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح» امیر جدید و همچنین «احمد ناصر المحمد الصباح» وزیر امور خارجه این کشور دیدار و ضمن ابلاغ مراتب تسلیت و همدردی جمهوری اسلامی ایران، انتخاب امیر جدید کویت را تبریک گفت.

رئیس جمهور نیز ۱۳ مهر ماه در پیام تبریک به امیر جدید کویت، ابراز اطمینان کرد که در سایه استمرار راه و منش رهبری حکیمانه وی، همچون گذشته شاهد گسترش روزافزون مناسبات دوستانه و برادرانه بین دو کشور و توسعه ثبات و امنیت در منطقه خواهیم بود. 

وزیر خارجه کویت دهم آذر ماه در تماس تلفنی با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ترور شهید فخری زاده را محکوم و به دولت و ملت ایران تسلیت گفت.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم ۱۲ دی ماه در پی تحرکات آمریکایی‌ها در تماس تلفنی «شیخ احمد ناصر المحمد الصباح»  همتای کویتی گفت که مسئولیت عواقب هرگونه ماجراجویی احتمالی در منطقه بر عهده واشنگتن خواهد بود.

از دیگر تحولات سفر عراقچی به کویت بود. «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۷ بهمن ۱۳۹۹ با «احمد ناصر المحمد الصباح» وزیر امور خارجه کویت دیدار و گفت‌و‌گو کرد و با بیان اینکه ایران در مورد امنیت منطقه خلیج فارس تنها حاضر است با کشورهای منطقه و بدون هیچ دخالت خارجی گفت‌وگو کند، تصریح کرد: هیچ مذاکره‌ای در مورد برجام یا موضوعاتی فراتر از این توافق وجود نخواهد داشت.

پس از اعلام آمادگی قطر برای میانجیگری بین تهران و ریاض، خبرگزاری ترکیه‌ای «آناتولی» ۱۴ بهمن ماه به نقل از منابع دیپلمات آگاه در وزارت خارجه کویت از آمادگی مشروط این کشور برای میانجیگری بین تهران و ریاض خبر داد و اعلام شد که کویت «در صورت فراهم شدن شرایط مناسب، آماده است میانجیگری خود بین عربستان سعودی و ایران را ادامه دهد». 

رئیس جمهور ایران همچنین هفتم اسفند ماه در پیامی با تبریک فرارسیدن روز ملی کویت ابراز امیدواری کرد که در سایه وحدت و همدلی و با بهره‌گیری از مشترکات عمیق دینی، فرهنگی و تاریخی، همکاری‌های برادرانه بین دو کشور بیش از پیش گسترش یابد.

* مراودات دیپلماتیک ایران و قطر/ سفر وزیر خارجه قطر به تهران و تسلیم پیام کتبی امیر قطر 

در سالی که گذشت روحانی و امیر قطر چندین بار به صورت تلفنی گفت‌وگو کردند و وزیر خارجه قطر نیز سفری به تهران داشت و پیام کتبی امیر قطر را تقدیم روحانی کرد.

رئیس جمهوری اسلامی ایران دوم اردیبهشت در تماس تلفنی با امیر قطر با اشاره به روابط دوستانه و برادرانه ایران و قطر، گفت: قطر به عنوان کشوری دوست و همسایه همواره در مناسبات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایران حائز اهمیت بوده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران شنبه ششم اردیبهشت ماه نیز با وزیر خارجه قطر تلفنی به رایزنی پرداخت.

حسن روحانی هم همان روز (شنبه ششم اردیبهشت ماه) در تماس تلفنی «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطرروابط و همکاری‌های تهران- دوحه را مثبت و رو به توسعه ارزیابی و بر ضرورت تقویت و تحکیم همه جانبه مناسبات دو کشور تاکید کردند.

رئیس جمهور ایران در این گفت‌وگو با اشاره به تحرکات اخیر آمریکا در منطقه، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران فعالیت و تحرکات آمریکایی ها را با دقت زیر نظر داشته و آن را دنبال می‌کند، اما هرگز آغازگر هیچ درگیری و تنش در منطقه نخواهد بود. «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» نیز بر ضرورت تلاش همه کشورها برای جلوگیری از تنش آفرینی در منطقه تاکید کرد.

رئیس‌جمهور سوم خرداد ماه نیز در تماس تلفنی امیر قطر گفت: ما همواره حق مشروع دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی و تامین منافع ملی را برای خود قائل هستیم و امیدواریم آمریکایی­‌ها دست به خطا نزنند.

ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز دوشنبه نهم تیر ماه با «شیخ محمد بن عبدالرحمن» معاون نخست وزیر و وزیر خارجه دولت قطر از طریق ویدئو کنفرانس گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. در این ارتباط ویدئویی همچنین موضوعات مرتبط با برگزاری هفتمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای در اختیار گذرادن تجربیات و توانمندی‌های خود در مقابله با ویروس کرونا مورد گفت‌وگو قرار گرفت.

حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور نیز پنجشنبه ۹ مرداد ماه در تماس تلفنی «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر باوی، با تبریک عید سعید قربان به دولت و ملت قطر روابط ایران و قطر به عنوان دو همسایه قدیمی را مثبت ارزیابی کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران ایران هیچ مانع و محدودیتی برای توسعه روابط و همکاری‌ها با قطر به عنوان کشور دوست و برادر ندارد.

علی اصغر خاجی دستیار ارشد وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز هفتم مرداد ماه نیز در سفر به دوحه با وزیر مشاور در امور خارجی قطر دیدار کرد و تحرکات آمریکایی‌ها در منطقه را در راستای ایران هراسی و بی ثباتی در منطقه خواند.

حسن روحانی پنجم آذر ماه هم در تماس تلفنی امیر قطر با وی، اظهار داشت که امیدوارم با تحولات تازه در عرصه روابط بین المللی، سیاست‌های خصمانه برخی از کشورهای منطقه تعدیل و شاهد تقویت فرصت گفت‌وگو و رسیدن به تفاهم درون منطقه‌ای باشیم. روحانی همچنین در پاسخ به دعوت رسمی امیر قطر از وی برای دیدار رسمی از دوحه ابراز امیدواری کرد که این سفر در فرصت مناسب انجام شود. 

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۱۴ آذر ماه نیز در توئیتر ضمن استقبال از تفاهمات اعلامی کویت در خلیج فارس، عنوان کرد: امیدواریم این آشتی به ثبات و توسعه سیاسی و اقتصادی ملت‌های منطقه کمک کند.

حسن روحانی ۲۹ آذر ماه در پیامی با تبریک فرارسیدن روز ملی قطر، ابراز امیدواری کرد با استفاده از ظرفیت‌های فراوان و توانمندی‌های موجود، همکاری های فیمابین دو کشور بیش از پیش توسعه و تعمیق پیدا کند.

«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر نهم دی ماه با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران گفت‌وگوی تلفنی کرد. وزیر امور خارجه ایران در این گفت‌وگو مسئولیت هرگونه عواقب ماجراجویی در منطقه را به عهده آمریکا خواند.

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه ۱۵ دی ماه درباره اینکه در گفت‌وگوهای تلفنی ظریف با همتایان کویتی و قطری پیامی به واشنگتن منتقل یا از واشنگتن دریافت شده است، تصریح کرد: ما احتیاج به کسی نداریم پیام بدهیم و بگیریم. به طور کاملا روشن مجاری خود را داشتیم. به واشنگتن از طریق سوئیس پیام دادیم و به کشورهای منطقه هم مستقیم به خودشان از طریق پایتخت‌ها پیام داده‌ایم که در دام این شیطنت آفرینی‌ها و ماجراجویی‌های آمریکا نیفتند. با وزرای خارجه گفت‌وگویی شده است و آنها نکات خود را گفته‌اند و ما هم پاسخ خود را گفته‌ایم عواقب هر گونه ماجراجویی مستقیم و روشن به عهده واشنگتن است و بدون ذره‌ای تردید پاسخ ما کوبنده خواهد بود اگر ماجراجویی صورت بگیرد. 

«محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۱۶ دی‌ماه در توئیتر به پایان بحران دیپلماتیک قطر واکنش نشان داد و نوشت: تبریک به قطر بابت موفقیت مقاومت شجاعانه‌اش در برابر فشار و اخاذی. به دیگر همسایگان عرب‌مان: ایران نه دشمن است و نه تهدید. مقصرنمایی دیگران کافی است- خصوصا در حالی که ولی‌نعمت یاغی شما در حال خروج از قدرت است. زمان آن است که پیشنهاد ما برای یک منطقه‌ قدرتمند را پذیرا باشید.

«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر ۱۸ دی ماه در اظهاراتی گفت، توافق با کشورهای عربی، در روابط دوحه و تهران تغییری ایجاد نخواهد کرد.

«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر  ۲۷ بهمن ماه ۱۳۹۹ در سفر به تهران با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. وی در این سفر پیام کتبی امیر قطر را به روحانی تحویل داد.

حسن روحانی در دیدار وزیر خارجه قطر با تاکید بر ضرورت لغو تحریم ها و بازگشت به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از سوی آمریکا گفت: هر زمانی که آمریکا تحریم‌های غیرقانونی را لغو و به قانون بازگردد، بلافاصله ایران هم به همه تعهدات خود در قالب برجام بازخواهد گشت. 

«حمیدرضا دهقانی پوده» ۲۹ اسفند ماه در توئیتی اعلام کرد که پاسخ روحانی به نامه کتبی امیر قطر را تحویل مقامات وزارت خارجه این کشور داده است./فارس