پراید رکوردار انحراف فرمان
مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران گفت: بررسی‌های مراکز معاینه فنی نشان می‌دهد پراید بیشترین آمار مردودی از انحراف فرمان را دارد و انحراف فرمان یکی از بزرگترین عوامل مهم در تصادف خودروها است.
به گزارش راهبرد معاصر ، معاینه فنی خودروها از ملزوماتی است که کم و بیش همه رانندگان با آن سر و کار دارند. تستی که از طریق آن سلامت خودرو از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌‌گیرد و در نهایت راننده با اخذ گواهی معاینه فنی مجاز به تردد است.
گواهی‌ای که نداشتن آن برای رانندگان در پایتخت روزانه ۵۰ هزار تومان آب می‌خورد و داشتنش علاوه بر جریمه نشدن، مزایای مختلفی را برای راننده به ارمغان می‌آورد؛ مزایایی که اول از همه حفاظت از جان سرنشینان را به همراه دارد و در موارد دیگر تخفیفات مختلفی را برای راننده از جمله کاهش عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک را درصورت اخذ نمره برتر سبب می‌شود.
بر اساس اعلام مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران همه خودروهای تولید داخل سال 93 به علاوه قبل از آن مشمول انجام معاینه فنی در سال جاری هستند؛ همچنین خودروهای وارداتی از سال 2014 و قبل از آن نیز مشمول این موضوع می‌شوند. در ارتباط با همه برنامه‌ها و اقدامات ستاد معاینه فنی خودروها با سید نواب حسینی منش، رئیس ستادمعاینه فنی خودروهای تهران به گفت‌وگو نشستیم که جزئیات آن به شرح ذیل است.
***سال گذشته برای چند خودرو در پایتخت گواهی معاینه فنی صادر شد؟
سال پیش در تهران بیش از یک میلیون و 820 هزار معاینه فنی انجام گرفت که از این تعداد یک میلیون و 200 مورد معاینه فنی نوبت اول بوده و مابه‌التفاوت خودروهای مرجوعی بود که رد شده و دوباره جهت دریافت معاینه فنی اقدام کردند. این آمار در مقایسه با سال‌های گذشته و آمار قبل از اجرای «طرح کاهش» که تعداد خودروهای مراجعه‌کننده حدود 370 هزار مورد در سال بود به یک میلیون و 200 هزار مورد رسید و بعد از سه سال اجرای طرح کاهش نتایج مؤثری را داشتیم و در واقع با رشد 300 درصدی در این زمینه مواجه بوده‌ایم.
***افزایش انجام معاینه فنی در سال ۹۷ چقدر در کاهش آلایندگی پایتخت مؤثر بود؟
میزان روزهای همراه با بارش در سال گذشته بیشتر از مدت مشابه سال پیش از آن بود اما روزهایی که باد وزیده تفاوت چندانی نداشته است و باید توجه داشت که بارندگی در میزان ذرات معلق و کاهش آن تأثیر چندانی ندارد و بارندگی کمکی در جهت کاهش آلودگی ندارد، در واقع باد در این زمینه مؤثر است البته بارش سبب ایجاد باد نیز می‌شود و چرخش هوا را شاهد خواهیم بود.
سال گذشته به کمک معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین، رقیق‌سازی مواد آلاینده را در تهران شاهد بودیم. پیک آلایندگی از قرار گرفتن خطر آلودگی بر روی عدد 150 به بالا ایجاد می‌شود که با اقدامات صورت گرفته توانستیم این پیک را حذف کنیم ولی حجم اصلی آلایندگی باقی ماند. 4 میلیون خودرو در تهران تردد می‌کند ولی با سازوکارهای انجام شده توسط مراکز معاینه فنی توانستیم پیک آلایندگی را کاهش دهیم.
سال 98 این جدیت چندین برابر مورد توجه قرار دارد به ویژه برای خودروهای دیزل که بیشترین حجم آلایندگی را ایجاد می‌کنند و پس از آن خودروهای فرسوده و سپس خودروهای کاربراتوری و اگر امسال این سه مسأله کنترل شود و در کنار آن نیز موتورسیکلت‌ها نیز مدنظر باشد نتایج مؤثری را شاهد خواهیم بود.خودروهای سبک، دیزل و موتورسیکلت‌ها در سال 98 با جدیت کنترل می‌شود و می‌توان دستاوردی که سالیان سال در انتظار آن بودیم را به دست آوریم.
روزانه میانگین 10 تا 15 درصد خودروهای فاقد معاینه فنی در تهران تردد می‌کنند و با دوربین جریمه می‌شوند، برای سال 98 پیش‌بینی می‌شود بیش از 2 میلیون خودرو در تهران و شهرستان‌های مربوطه معاینه فنی آنها انجام گیرد که در 20 روز ابتدایی سال جاری میزان معاینه فنی خودروها 8 درصد رشد نسبت به سال گذشته داشت و این در حالی بود که روزهای تعطیل امسال بیشتر بود.
نقش موتورسیکلت‌ها در میزان آلایندگی چقدر است؟
نقش موتورسیکلت‌ها در ایجاد آلایندگی رقمی حدود 16 درصد از میزان کل آلایندگی در میان همه وسایل حمل و نقل مختلف است. از طرفی موتورسیکلت عامل تصادفات منجر به فوت بسیاری از شهروندان به ویژه جوانان است و بر اساس اعلام پلیس راهور، بیش از 40 درصد کشته‌شده‌های حوادث رانندگی یا راکب موتورسیکلت و یا عابری که با موتورسیکلت برخورد کرده بود لذا می‌توان گفت؛ موتورسیکلت یک فاجعه به شمار می‌رود که بحث آلایندگی آن نیز مدنظر است و در واقع آمار کشته‌های ناشی از تصادفات موتورسیکلت را در تهران می‌توان معادل سقوط 4 هواپیمای فوکر در سال در نظر گرفت.
بر همین اساس شهرداری برنامه‌های جدی برای موتورسیکلت‌ها دنبال کرده از جمله بحث الکتریکی و انژکتوری کردن موتورسیکلت‌ها یا ممانعت از شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری؛ که مصوبه هیأت دولت در این زمینه محقق شد ولی به دلیل ضعیف بودن کاربرهای موتورسیکلت، خرید موتورسیکلت‌های ارزان مدنظر آنها قرار دارد بنابراین خرید موتورسیکلت‌های برقی برای این قشر چندان مورد اقبال نبوده است. حتی توانایی خرید موتورسیکلت‌های انژکتوری نیز برای بسیاری از راکبان موتور سیکلت وجود ندارد.
بنابراین می‌توان به این مسأله دست یافت که مشکل حل نشدن موتورسیکلت‌ها مربوط به مردم نیست و این مسأله بحث کلان کشور است و دولت باید در این زمینه تصمیم جدی بگیرد که با ارائه تسهیلات و بومی‌سازی موتورسیکلت‌ها در این زمینه مؤثر واقع شود.لذا پلیس، وزارت صمت، وزارت کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد و دستگاه‌های دیگر همه در کنار هم می‌توانند بسته‌ای را جهت کاهش مشکلات موتورسیکلت‌ها و آلایندگی ناشی از آنها ارائه دهند.
***چه اقدامات موثری برای کاهش آلایندگی اتوبوس‌ها انجام می‌شود؟
وضعیت اتوبوس‌ها و آلایندگی آنها بسیار بهتر از گذشته شده و اتوبوس‌های شرکت واحد با جدیت تحت نظارت و برخورد قرار دارند. در قالب راه‌اندازی کمپین «دود بدرود» هر شهروندی که عکس از اتوبوس دودزا را به ما اعلام کرد همکاران ما آن اتوبوس را شناسایی و با کمک شرکت اتوبوس واحد آن را کنترل و پس از اعمال جریمه به تعمیرگاه اعزام کردیم. حتی فک پلاک نیز در این زمینه انجام گرفت و 300 اتوبوس نیز به صورت رندوم توسط مرکز معاینه فنی تهران در معابر تست شد و بیش از 300 مورد دودزایی آنها نیز مردم به ما گزارش دادند.
معاینه فنی اتوبوس‌های شرکت واحد به صورت کلی هر 6 ماه یکبار انجام می‌شود ولی باید توجه داشت که موتورهای دیزل به دلیل اینکه فرسوده هستند دودزایی آنها زیاد است از طرفی 70 تا 80 درصد اتوبوس‌های شرکت واحد به سن اسقاط رسیده ولی چون اتوبوس جایگزین نداریم مجبوریم از آنها استفاده کنیم.
البته با جدیت با این اتوبوس ها برخورد می‌کنیم که اصلاح لازم صورت گیرد ولی به دلیل فرسودگی اتوبوس‌ها این مسأله پایداری چندانی ندارد و پس از اخذ معاینه فنی مجدد دودزایی آنها بروز می‌کند ولی با این حال ما به صورت ویژه در این حوزه ورود یافته و میزان 6 درصد اتوبوس‌های شرکت واحد به دلیل این مسأله در پارکینگ‌ها متوقف شده و اجازه فعالیت به آنها داده نمی‌شود چون امکان تعمیر آن وجود ندارد.
از طرفی برخی اتوبوس‌های شرکت واحد برای بخش خصوصی است که آنها نیز به صورت تصادفی بررسی می‌شوند.گاهی نیز رانندگان این اتوبوس‌ها تلاش کرده تجهیزات قرضی را بر روی اتوبوس‌های خود استفاده تا معاینه فنی را اخذ و بعد مجدد با همان روال کار می‌کنند که امسال این اتوبوس‌ها نیز با جدیت با آنها برخورد شد و خوشبختانه در حال حاضر وضعیت اتوبوس‌های شرکت واحد بسیار بهتر از سال‌های گذشته شده و کمپین «دود بدرود» نیز همچنان ادامه دارد.
بررسی معاینه فنی خودروهای دیزل سال گذشته چگونه بود؟
سال گذشته بیش از 5500 خودروی دیزل با کمک پلیس در قالب کمپین‌های مشترک در معابر شهری کنترل شد. با خودروهای سیار نیز در معابر حضور یافتیم و به صورت رندوم تست آلایندگی از آنها را انجام گرفت که اگر این خودروها معاینه فنی داشت و قبول می‌شد، اجازه تردد دادیم و اگر معاینه فنی داشت و مردود می‌شد جریمه دودزا بودن، شده و معاینه فنی آن ابطال و به مراکز اعزام شدند، همچنین اگر این خودروها معاینه فنی نداشت و مردود هم می‌شد دو جریمه برای آنها لحاظ شد.
همچنین خودروهای دیزل در صورتی که دود بیش از حد داشت، فک پلاک و اعزام به تعمیرگاه شدند که حدود 1600 خودرو از این 5 هزار خودرو بود، البته برخی از خودروهای دیزل معاینه فنی داشتند ولی آلاینده بودند.
اجرای برنامه تشدید نظارت بر خودروهای دیزل سبب شد در سال جدید از 50 مورد بررسی شده در سازمان میدان تره‌بار مرکزی تهران که هر هفته تصادفی یا رندوم آنها را کنترل می‌کنیم تنها یک مردودی داشته باشیم و این نشان می‌دهد رانندگان متوجه شده‌اند که این مسأله شوخی‌بردار نیست.
میدان راه‌آهن، میدان تره‌بار و میدان شوش از جمله محل‌های پرتردد خودروهای دیزل بوده که به صورت چشمگیر در حال حاضر میزان مردودی معاینه فنی خودروهای سنگین در آن کاهش پیدا کرده است.
ادامه بررسی‌های انجام گرفته با جدیت با همکاری پلیس راهور ادامه دارد و قرار است چند خودروی ویژه برای این مسأله خریداری و مجهز شود که در قالب اکیپ‌های مشترک بیشتر فعالیت کنند. 6 اکیپ به صورت شبانه‌روز در معابر شهر تهران تردد خواهند کرد و خودروهای سبک و سنگین را از نظر معاینه فنی بررسی خواهند کرد. حتی خودروهای دارای معاینه فنی نیز از این موضوع مستثنی نخواهند بود.
***ساعت کار مراکز معاینه فنی در سال جدید به چه صورت است؟
سال گذشته به دلیل اینکه تعداد مراکز کمتر بود مجبور شدیم در ماه رمضان شیفت دوم هم فعال کنیم ولی امسال با توجه به اینکه تعداد مراکز افزایش پیدا کرده و به 16 مورد و تعداد خطوط سیار نیز به 54 خط در تهران رسیده است ظرفیت به اندازه کافی وجود دارد و روزانه بیش از 8 هزار مراجعه‌کننده اکنون در تهران داریم این درحالی است که صف انتظاری در این رابطه وجود ندارد و مؤید آن است که ظرفیت بیش از تقاضا است.
البته اگر نیاز باشد شیفت دوم و سوم نیز اجرا می‌شود ولی اکنون برنامه در حال حاضر این بوده که تا وقت افطار مراکز باز باشند و خدمت‌دهی انجام گیرد و نوبت‌دهی اینترنتی همچون سابق ادامه خواهد داشت.
مراکز خصوصی از افطار تا سحر نیز ممکن است فعالیت داشته باشند که اکنون تعداد مراکز معاینه فنی 16 مورد است و تنها 5 مرکز برای شهرداری بوده و بقیه به صورت خصوصی فعالیت می‌کنند. مراکز سیار نیز برای بخش خصوصی است که اگر بعد از افطار لازم به فعالیت باشد قطعاً اطلاع‌رسانی خواهد شد.
***راه‌اندازی مرکز جدید معاینه فنی در سال جدید در دستور کار قرار دارد؟
10 خط جدید راه‌اندازی آن امسال در دستور کار قرار دارد، 2 مرکز و چند خط سیار نیز به کل خطوط اضافه خواهد شد. مرکز جدید آسمان آبی شرق جایگزین مرکز سراج به دلیل در محدوده مسکونی قرار داشتن آن راه‌اندازی می‌شود. طبق توافق عمل آمده با شهردار منطقه 4 زمین معوض گرفته‌ایم تا مرکز جدید در انتهای خیابان زین‌الدین با کمک بخش خصوصی احداث شود.
مرکز سراج فعلی 4 خطه بود ولی مرکز جدیدجایگزین 10 خطه است و 6 خط با این حساب به خطوط ما اضافه خواهد شد. همچنین تا پایان سال 98 تعداد خطوط معاینه فنی به 64 خط خواهد رسید و بخش ارتباط با مشتریان نیز در تهران منسجم‌تر و با روش‌های بهتر و به روز اجرایی خواهد شد.
***شهروندان تخلفات مراکز معاینه فنی را به چه صورت می‌توانند گزارش دهند؟
در همه مراکز معاینه فنی شماره تلفن بازرسی شهرداری تهران و ارتباط با حراست اعلام شده و شهروندان از طریق تلفن گویا، واحد حراست و یا شماره 1888 به راحتی می‌توانند گزارشات خود را اعلام کنند که همه این گزارشات مستقیم برای مرکز ارسال خواهد شد و اگر تخلفی رخ داده باشد برخورد جدی انجام خواهیم داد.
از شهروندان تقاضا دارم در صورت بروز هر مشکلی حتماً اطلاع‌رسانی لازم را انجام دهند، البته خوشبختانه در تهران میزان تخلفات بسیار پایین است و شهروندان تهرانی زمانی که مشکلی در خودروهای آنها شناسایی شود، خوشحال می‌شوند.
معاون حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران، در حوزه معاینه فنی به شدت جهت حمایت از مردم، در کنار آنها بوده و رفع آلودگی هوا را از مشکلات عمده مردم دانسته که باید اقدامات لازم جهت برطرف کردن آن صورت گیرد. بسیاری از دستگاه‌ها مراجعه کردند و از ما خواستند که معاینه فنی آنها را انجام ندهیم و چشم‌پوشی‌های لازم را در این زمینه داشته باشیم که در مقابل این خواسته ایستادیم و با جدیت با تخلفات برخورد شد.
***دستگاه‌های ارزیابی معاینه فنی خودروها چگونه است؟ برخی معتقدند؛ علی‌رغم اینکه برخی خودروها موفق به اخذ معاینه فنی شده ولی شواهد حکایت از آن ندارد.
این مسأله به هیچ عنوان صحیح نیست. چرا که همه تجهیزات مراکز معاینه فنی کشور بسیار دقیق و آلمانی است و بر اساس استانداردهای روز دنیا استفاده می‌شود. تجهیزات و ابزار دقیق تولید داخل در این زمینه نداریم، تست آلایندگی، تست کمک فنر، تست ترمز و ... همه بر اساس استانداردهای خاصی تعریف می‌شود و تنها حدود مجازها تغییر می‌کند. حتی طی بازدیدهایی که بنده به ژاپن و کره رفتم و مراکز معاینه فنی آنها را دیدم می‌توان گفت که مراکز معاینه فنی ما بسیار دقیق‌تر است.
از طرفی برخی از مردم معتقدند که چرا خودروهای تولید داخل را با استانداردهای اروپا بررسی می‌کنید و چرا سخت می‌گیرید اما واقعیت این است که با جان مردم بازی کردن راه ما نیست.
***وضعیت فنی پراید چگونه است؟
خودروهایی همچون پراید بیشترین آمار تصادفات را دارد و این مسأله بارها توسط بسیاری از مسئولان مورد انتقاد قرار گرفته به طور مثال سردار هادیانفر در سفرهای نوروزی اعلام کرد که 27 درصد تصادفات منجر به فوت مربوط به خودروهای پراید بوده و این نشان می‌دهد نه اینکه تعداد خودروی پراید بیشتر از سایر خودروها بوده است بلکه ناایمن و غیراستاندارد بودن آن مطرح است.
بررسی‌های مراکز معاینه فنی نیز نشان می‌دهد پراید بیشترین آمار مردودی از انحراف فرمان را دارد و انحراف فرمان یکی از بزرگترین عوامل مهم در تصادف خودروها است و اگر این مسأله اصلاح شود، تصادفات بسیار کاهش می‌یابد.
***چند نفر در مراکز معاینه فنی مشغول به‌کار هستند و با متخلفان چگونه برخورد می‌شود؟
بیش از 300 نفر در مراکز معاینه فنی مشغول فعالیت هستند و این آمار گاهی تا 350 نفر نیز می‌رسد. در سال گذشته حدود 15 تخلف در مراکز معاینه فنی توسط همکاران ما یا گزارشات مردمی شناسایی شد که از این موارد تعدادی از تخلفات سهوی بود و بی‌ملاحظگی در مراکز معاینه فنی وجود داشت که تذکرات لازم اعلام و یک مورد تخلف عمدی نیز صورت گرفته بود که منجر به اخراج آن فرد شد.
***وضعیت فنی خودروها و سرویس‌های دستگاه‌های مختلف در کشور چگونه است؟
مشارکت دستگاه‌های نظامی در بحث معاینه فنی بسیار ضعیف است، ما بارها اعلام کرده‌ایم که لازم نیست این دستگاه‌ها خودروهای خود را به مراکز معاینه فنی اعزام کنند ما حاضریم در محل خودروهای آنها حضور یابیم و معاینه فنی‌شان را بررسی کنیم ولی متأسفانه اقدامات لازم صورت نگرفته است. این موضوع در حالی بوده که استاندار تهران اعلام کرد همه خودروهای نظامی هم مانند سایر دستگاه‌ها، خودروهای سرویس و کار آنها باید معاینه فنی انجام دهند ولی این اتفاق نیفتاد و برای کنترل معاینه فنی خودروهای نظامی دچار مشکل هستیم.
این مشکل برای دو شرکت سایپا و ایران خودرو نیز وجود داشت که خوشبختانه اقدام لازم صورت گرفت و مشخص شد که ایران خودرو یک سوم اتوبوس‌های سرویس آن و شرکت سایپا حدود 50 درصد سرویس‌های آن فاقد معاینه فنی است که البته سریعاً اصلاح صورت گرفت.
***معاینه فنی اتوبوس حادثه‌ساز دانشگاه علوم تحقیقات چگونه بود؟
اگر معاینه فنی این اتوبوس دقیق‌تر مدنظر بود چنین حادثه‌ای را شاهد نبودیم. اتوبوسی که حادثه‌ساز شد 9 روز از معاینه فنی آن گذشته بود و اگر پیش از آن اقدام می‌شد فاجعه علوم تحقیقات رخ نمی‌داد.
بعد از اتفاق رخ داده در دانشگاه علوم تحقیقات بلافاصله شرکت اتوبوسی که فعالیت داشت، تغییر کرد. شرکت قبلی از طریق مناقصه انتخاب و دلیل انتخاب آن قیمت‌های کمتر اعلام شده بود این درحالی است که سال قبل از آن تهران‌گشت ما که مربوط به شرکت اتوبوسرانی بود با اتوبوس‌های نو در آن مکان فعالیت می‌کرد ولی در مناقصه عمومی انتخاب نشد و دانشگاه برای اینکه برایش به صرفه باشد اتوبوس‌های کهنه را به کارگیری کرده و بعد از آن حادثه ناگوار قرارداد پیمانکار قبلی لغو و از پیمانکاران پیشین که همان شرکت واحد شهرداری با اتوبوس‌های سالم و معاینه فنی‌دار بود، بکارگیری شد و مزیت اتوبوس‌های شرکت واحد شهرداری این است که به صورت آنلاین معاینه فنی آنها کنترل می‌شود و کل اتوبوس‌های شرکت واحد روزانه قبل از صدور پروانه کار معاینه فنی به صورت سیستمی کنترل و در صورت دارا بودن معاینه فنی اجازه فعالیت روزانه خواهند داشت. همچنین اتوبوس‌هایی که به سن فرسوده رسیده باشند هر سه ماه یکبار باید نسبت به اخذ معاینه فنی برایشان اقدام شود.
***مسئولین چقدر در انجام معاینه فنی خودروهای خود دقیق هستند؟
مواردی داشتیم که مدیران و مسئولین در مراکز معاینه فنی حضور یافته و به دلیل نقص فنی نتوانستند گواهی لازم را داشته باشند و اعلام کرده که این بار را گذشت کرده تا مشکل را رفع کنند ولی ما با جدیت با این مسأله برخورد کردیم و هیچ گذشتی در این زمینه صورت نمی‌گیرد. البته برعکس این موضوع نیز وجود داشته که برخی از اعضای شورای شهر بوده‌اند.
گواهی‌ای که نداشتن آن برای رانندگان در پایتخت روزانه ۵۰ هزار تومان آب می‌خورد و داشتنش علاوه بر جریمه نشدن، مزایای مختلفی را برای راننده به ارمغان می‌آورد؛ مزایایی که اول از همه حفاظت از جان سرنشینان را به همراه دارد و در موارد دیگر تخفیفات مختلفی را برای راننده از جمله کاهش عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک را درصورت اخذ نمره برتر سبب می‌شود.
بر اساس اعلام مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران همه خودروهای تولید داخل سال 93 به علاوه قبل از آن مشمول انجام معاینه فنی در سال جاری هستند؛ همچنین خودروهای وارداتی از سال 2014 و قبل از آن نیز مشمول این موضوع می‌شوند. در ارتباط با همه برنامه‌ها و اقدامات ستاد معاینه فنی خودروها با سید نواب حسینی منش، رئیس ستادمعاینه فنی خودروهای تهران به گفت‌وگو نشستیم که جزئیات آن به شرح ذیل است.
***سال گذشته برای چند خودرو در پایتخت گواهی معاینه فنی صادر شد؟
سال پیش در تهران بیش از یک میلیون و 820 هزار معاینه فنی انجام گرفت که از این تعداد یک میلیون و 200 مورد معاینه فنی نوبت اول بوده و مابه‌التفاوت خودروهای مرجوعی بود که رد شده و دوباره جهت دریافت معاینه فنی اقدام کردند. این آمار در مقایسه با سال‌های گذشته و آمار قبل از اجرای «طرح کاهش» که تعداد خودروهای مراجعه‌کننده حدود 370 هزار مورد در سال بود به یک میلیون و 200 هزار مورد رسید و بعد از سه سال اجرای طرح کاهش نتایج مؤثری را داشتیم و در واقع با رشد 300 درصدی در این زمینه مواجه بوده‌ایم.
***افزایش انجام معاینه فنی در سال ۹۷ چقدر در کاهش آلایندگی پایتخت مؤثر بود؟
میزان روزهای همراه با بارش در سال گذشته بیشتر از مدت مشابه سال پیش از آن بود اما روزهایی که باد وزیده تفاوت چندانی نداشته است و باید توجه داشت که بارندگی در میزان ذرات معلق و کاهش آن تأثیر چندانی ندارد و بارندگی کمکی در جهت کاهش آلودگی ندارد، در واقع باد در این زمینه مؤثر است البته بارش سبب ایجاد باد نیز می‌شود و چرخش هوا را شاهد خواهیم بود.
سال گذشته به کمک معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین، رقیق‌سازی مواد آلاینده را در تهران شاهد بودیم. پیک آلایندگی از قرار گرفتن خطر آلودگی بر روی عدد 150 به بالا ایجاد می‌شود که با اقدامات صورت گرفته توانستیم این پیک را حذف کنیم ولی حجم اصلی آلایندگی باقی ماند. 4 میلیون خودرو در تهران تردد می‌کند ولی با سازوکارهای انجام شده توسط مراکز معاینه فنی توانستیم پیک آلایندگی را کاهش دهیم.
سال 98 این جدیت چندین برابر مورد توجه قرار دارد به ویژه برای خودروهای دیزل که بیشترین حجم آلایندگی را ایجاد می‌کنند و پس از آن خودروهای فرسوده و سپس خودروهای کاربراتوری و اگر امسال این سه مسأله کنترل شود و در کنار آن نیز موتورسیکلت‌ها نیز مدنظر باشد نتایج مؤثری را شاهد خواهیم بود.خودروهای سبک، دیزل و موتورسیکلت‌ها در سال 98 با جدیت کنترل می‌شود و می‌توان دستاوردی که سالیان سال در انتظار آن بودیم را به دست آوریم.
روزانه میانگین 10 تا 15 درصد خودروهای فاقد معاینه فنی در تهران تردد می‌کنند و با دوربین جریمه می‌شوند، برای سال 98 پیش‌بینی می‌شود بیش از 2 میلیون خودرو در تهران و شهرستان‌های مربوطه معاینه فنی آنها انجام گیرد که در 20 روز ابتدایی سال جاری میزان معاینه فنی خودروها 8 درصد رشد نسبت به سال گذشته داشت و این در حالی بود که روزهای تعطیل امسال بیشتر بود.
نقش موتورسیکلت‌ها در میزان آلایندگی چقدر است؟
نقش موتورسیکلت‌ها در ایجاد آلایندگی رقمی حدود 16 درصد از میزان کل آلایندگی در میان همه وسایل حمل و نقل مختلف است. از طرفی موتورسیکلت عامل تصادفات منجر به فوت بسیاری از شهروندان به ویژه جوانان است و بر اساس اعلام پلیس راهور، بیش از 40 درصد کشته‌شده‌های حوادث رانندگی یا راکب موتورسیکلت و یا عابری که با موتورسیکلت برخورد کرده بود لذا می‌توان گفت؛ موتورسیکلت یک فاجعه به شمار می‌رود که بحث آلایندگی آن نیز مدنظر است و در واقع آمار کشته‌های ناشی از تصادفات موتورسیکلت را در تهران می‌توان معادل سقوط 4 هواپیمای فوکر در سال در نظر گرفت.
بر همین اساس شهرداری برنامه‌های جدی برای موتورسیکلت‌ها دنبال کرده از جمله بحث الکتریکی و انژکتوری کردن موتورسیکلت‌ها یا ممانعت از شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری؛ که مصوبه هیأت دولت در این زمینه محقق شد ولی به دلیل ضعیف بودن کاربرهای موتورسیکلت، خرید موتورسیکلت‌های ارزان مدنظر آنها قرار دارد بنابراین خرید موتورسیکلت‌های برقی برای این قشر چندان مورد اقبال نبوده است. حتی توانایی خرید موتورسیکلت‌های انژکتوری نیز برای بسیاری از راکبان موتور سیکلت وجود ندارد.
بنابراین می‌توان به این مسأله دست یافت که مشکل حل نشدن موتورسیکلت‌ها مربوط به مردم نیست و این مسأله بحث کلان کشور است و دولت باید در این زمینه تصمیم جدی بگیرد که با ارائه تسهیلات و بومی‌سازی موتورسیکلت‌ها در این زمینه مؤثر واقع شود.لذا پلیس، وزارت صمت، وزارت کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد و دستگاه‌های دیگر همه در کنار هم می‌توانند بسته‌ای را جهت کاهش مشکلات موتورسیکلت‌ها و آلایندگی ناشی از آنها ارائه دهند.
***چه اقدامات موثری برای کاهش آلایندگی اتوبوس‌ها انجام می‌شود؟
وضعیت اتوبوس‌ها و آلایندگی آنها بسیار بهتر از گذشته شده و اتوبوس‌های شرکت واحد با جدیت تحت نظارت و برخورد قرار دارند. در قالب راه‌اندازی کمپین «دود بدرود» هر شهروندی که عکس از اتوبوس دودزا را به ما اعلام کرد همکاران ما آن اتوبوس را شناسایی و با کمک شرکت اتوبوس واحد آن را کنترل و پس از اعمال جریمه به تعمیرگاه اعزام کردیم. حتی فک پلاک نیز در این زمینه انجام گرفت و 300 اتوبوس نیز به صورت رندوم توسط مرکز معاینه فنی تهران در معابر تست شد و بیش از 300 مورد دودزایی آنها نیز مردم به ما گزارش دادند.
معاینه فنی اتوبوس‌های شرکت واحد به صورت کلی هر 6 ماه یکبار انجام می‌شود ولی باید توجه داشت که موتورهای دیزل به دلیل اینکه فرسوده هستند دودزایی آنها زیاد است از طرفی 70 تا 80 درصد اتوبوس‌های شرکت واحد به سن اسقاط رسیده ولی چون اتوبوس جایگزین نداریم مجبوریم از آنها استفاده کنیم.
البته با جدیت با این اتوبوس ها برخورد می‌کنیم که اصلاح لازم صورت گیرد ولی به دلیل فرسودگی اتوبوس‌ها این مسأله پایداری چندانی ندارد و پس از اخذ معاینه فنی مجدد دودزایی آنها بروز می‌کند ولی با این حال ما به صورت ویژه در این حوزه ورود یافته و میزان 6 درصد اتوبوس‌های شرکت واحد به دلیل این مسأله در پارکینگ‌ها متوقف شده و اجازه فعالیت به آنها داده نمی‌شود چون امکان تعمیر آن وجود ندارد.
از طرفی برخی اتوبوس‌های شرکت واحد برای بخش خصوصی است که آنها نیز به صورت تصادفی بررسی می‌شوند.گاهی نیز رانندگان این اتوبوس‌ها تلاش کرده تجهیزات قرضی را بر روی اتوبوس‌های خود استفاده تا معاینه فنی را اخذ و بعد مجدد با همان روال کار می‌کنند که امسال این اتوبوس‌ها نیز با جدیت با آنها برخورد شد و خوشبختانه در حال حاضر وضعیت اتوبوس‌های شرکت واحد بسیار بهتر از سال‌های گذشته شده و کمپین «دود بدرود» نیز همچنان ادامه دارد.
بررسی معاینه فنی خودروهای دیزل سال گذشته چگونه بود؟
سال گذشته بیش از 5500 خودروی دیزل با کمک پلیس در قالب کمپین‌های مشترک در معابر شهری کنترل شد. با خودروهای سیار نیز در معابر حضور یافتیم و به صورت رندوم تست آلایندگی از آنها را انجام گرفت که اگر این خودروها معاینه فنی داشت و قبول می‌شد، اجازه تردد دادیم و اگر معاینه فنی داشت و مردود می‌شد جریمه دودزا بودن، شده و معاینه فنی آن ابطال و به مراکز اعزام شدند، همچنین اگر این خودروها معاینه فنی نداشت و مردود هم می‌شد دو جریمه برای آنها لحاظ شد.
همچنین خودروهای دیزل در صورتی که دود بیش از حد داشت، فک پلاک و اعزام به تعمیرگاه شدند که حدود 1600 خودرو از این 5 هزار خودرو بود، البته برخی از خودروهای دیزل معاینه فنی داشتند ولی آلاینده بودند.
اجرای برنامه تشدید نظارت بر خودروهای دیزل سبب شد در سال جدید از 50 مورد بررسی شده در سازمان میدان تره‌بار مرکزی تهران که هر هفته تصادفی یا رندوم آنها را کنترل می‌کنیم تنها یک مردودی داشته باشیم و این نشان می‌دهد رانندگان متوجه شده‌اند که این مسأله شوخی‌بردار نیست.
میدان راه‌آهن، میدان تره‌بار و میدان شوش از جمله محل‌های پرتردد خودروهای دیزل بوده که به صورت چشمگیر در حال حاضر میزان مردودی معاینه فنی خودروهای سنگین در آن کاهش پیدا کرده است.
ادامه بررسی‌های انجام گرفته با جدیت با همکاری پلیس راهور ادامه دارد و قرار است چند خودروی ویژه برای این مسأله خریداری و مجهز شود که در قالب اکیپ‌های مشترک بیشتر فعالیت کنند. 6 اکیپ به صورت شبانه‌روز در معابر شهر تهران تردد خواهند کرد و خودروهای سبک و سنگین را از نظر معاینه فنی بررسی خواهند کرد. حتی خودروهای دارای معاینه فنی نیز از این موضوع مستثنی نخواهند بود.
***ساعت کار مراکز معاینه فنی در سال جدید به چه صورت است؟
سال گذشته به دلیل اینکه تعداد مراکز کمتر بود مجبور شدیم در ماه رمضان شیفت دوم هم فعال کنیم ولی امسال با توجه به اینکه تعداد مراکز افزایش پیدا کرده و به 16 مورد و تعداد خطوط سیار نیز به 54 خط در تهران رسیده است ظرفیت به اندازه کافی وجود دارد و روزانه بیش از 8 هزار مراجعه‌کننده اکنون در تهران داریم این درحالی است که صف انتظاری در این رابطه وجود ندارد و مؤید آن است که ظرفیت بیش از تقاضا است.
البته اگر نیاز باشد شیفت دوم و سوم نیز اجرا می‌شود ولی اکنون برنامه در حال حاضر این بوده که تا وقت افطار مراکز باز باشند و خدمت‌دهی انجام گیرد و نوبت‌دهی اینترنتی همچون سابق ادامه خواهد داشت.
مراکز خصوصی از افطار تا سحر نیز ممکن است فعالیت داشته باشند که اکنون تعداد مراکز معاینه فنی 16 مورد است و تنها 5 مرکز برای شهرداری بوده و بقیه به صورت خصوصی فعالیت می‌کنند. مراکز سیار نیز برای بخش خصوصی است که اگر بعد از افطار لازم به فعالیت باشد قطعاً اطلاع‌رسانی خواهد شد.
***راه‌اندازی مرکز جدید معاینه فنی در سال جدید در دستور کار قرار دارد؟
10 خط جدید راه‌اندازی آن امسال در دستور کار قرار دارد، 2 مرکز و چند خط سیار نیز به کل خطوط اضافه خواهد شد. مرکز جدید آسمان آبی شرق جایگزین مرکز سراج به دلیل در محدوده مسکونی قرار داشتن آن راه‌اندازی می‌شود. طبق توافق عمل آمده با شهردار منطقه 4 زمین معوض گرفته‌ایم تا مرکز جدید در انتهای خیابان زین‌الدین با کمک بخش خصوصی احداث شود.
مرکز سراج فعلی 4 خطه بود ولی مرکز جدیدجایگزین 10 خطه است و 6 خط با این حساب به خطوط ما اضافه خواهد شد. همچنین تا پایان سال 98 تعداد خطوط معاینه فنی به 64 خط خواهد رسید و بخش ارتباط با مشتریان نیز در تهران منسجم‌تر و با روش‌های بهتر و به روز اجرایی خواهد شد.
***شهروندان تخلفات مراکز معاینه فنی را به چه صورت می‌توانند گزارش دهند؟
در همه مراکز معاینه فنی شماره تلفن بازرسی شهرداری تهران و ارتباط با حراست اعلام شده و شهروندان از طریق تلفن گویا، واحد حراست و یا شماره 1888 به راحتی می‌توانند گزارشات خود را اعلام کنند که همه این گزارشات مستقیم برای مرکز ارسال خواهد شد و اگر تخلفی رخ داده باشد برخورد جدی انجام خواهیم داد.
از شهروندان تقاضا دارم در صورت بروز هر مشکلی حتماً اطلاع‌رسانی لازم را انجام دهند، البته خوشبختانه در تهران میزان تخلفات بسیار پایین است و شهروندان تهرانی زمانی که مشکلی در خودروهای آنها شناسایی شود، خوشحال می‌شوند.
معاون حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران، در حوزه معاینه فنی به شدت جهت حمایت از مردم، در کنار آنها بوده و رفع آلودگی هوا را از مشکلات عمده مردم دانسته که باید اقدامات لازم جهت برطرف کردن آن صورت گیرد. بسیاری از دستگاه‌ها مراجعه کردند و از ما خواستند که معاینه فنی آنها را انجام ندهیم و چشم‌پوشی‌های لازم را در این زمینه داشته باشیم که در مقابل این خواسته ایستادیم و با جدیت با تخلفات برخورد شد.
***دستگاه‌های ارزیابی معاینه فنی خودروها چگونه است؟ برخی معتقدند؛ علی‌رغم اینکه برخی خودروها موفق به اخذ معاینه فنی شده ولی شواهد حکایت از آن ندارد.
این مسأله به هیچ عنوان صحیح نیست. چرا که همه تجهیزات مراکز معاینه فنی کشور بسیار دقیق و آلمانی است و بر اساس استانداردهای روز دنیا استفاده می‌شود. تجهیزات و ابزار دقیق تولید داخل در این زمینه نداریم، تست آلایندگی، تست کمک فنر، تست ترمز و ... همه بر اساس استانداردهای خاصی تعریف می‌شود و تنها حدود مجازها تغییر می‌کند. حتی طی بازدیدهایی که بنده به ژاپن و کره رفتم و مراکز معاینه فنی آنها را دیدم می‌توان گفت که مراکز معاینه فنی ما بسیار دقیق‌تر است.
از طرفی برخی از مردم معتقدند که چرا خودروهای تولید داخل را با استانداردهای اروپا بررسی می‌کنید و چرا سخت می‌گیرید اما واقعیت این است که با جان مردم بازی کردن راه ما نیست.
***وضعیت فنی پراید چگونه است؟
خودروهایی همچون پراید بیشترین آمار تصادفات را دارد و این مسأله بارها توسط بسیاری از مسئولان مورد انتقاد قرار گرفته به طور مثال سردار هادیانفر در سفرهای نوروزی اعلام کرد که 27 درصد تصادفات منجر به فوت مربوط به خودروهای پراید بوده و این نشان می‌دهد نه اینکه تعداد خودروی پراید بیشتر از سایر خودروها بوده است بلکه ناایمن و غیراستاندارد بودن آن مطرح است.
بررسی‌های مراکز معاینه فنی نیز نشان می‌دهد پراید بیشترین آمار مردودی از انحراف فرمان را دارد و انحراف فرمان یکی از بزرگترین عوامل مهم در تصادف خودروها است و اگر این مسأله اصلاح شود، تصادفات بسیار کاهش می‌یابد.
***چند نفر در مراکز معاینه فنی مشغول به‌کار هستند و با متخلفان چگونه برخورد می‌شود؟
بیش از 300 نفر در مراکز معاینه فنی مشغول فعالیت هستند و این آمار گاهی تا 350 نفر نیز می‌رسد. در سال گذشته حدود 15 تخلف در مراکز معاینه فنی توسط همکاران ما یا گزارشات مردمی شناسایی شد که از این موارد تعدادی از تخلفات سهوی بود و بی‌ملاحظگی در مراکز معاینه فنی وجود داشت که تذکرات لازم اعلام و یک مورد تخلف عمدی نیز صورت گرفته بود که منجر به اخراج آن فرد شد.
***وضعیت فنی خودروها و سرویس‌های دستگاه‌های مختلف در کشور چگونه است؟
مشارکت دستگاه‌های نظامی در بحث معاینه فنی بسیار ضعیف است، ما بارها اعلام کرده‌ایم که لازم نیست این دستگاه‌ها خودروهای خود را به مراکز معاینه فنی اعزام کنند ما حاضریم در محل خودروهای آنها حضور یابیم و معاینه فنی‌شان را بررسی کنیم ولی متأسفانه اقدامات لازم صورت نگرفته است. این موضوع در حالی بوده که استاندار تهران اعلام کرد همه خودروهای نظامی هم مانند سایر دستگاه‌ها، خودروهای سرویس و کار آنها باید معاینه فنی انجام دهند ولی این اتفاق نیفتاد و برای کنترل معاینه فنی خودروهای نظامی دچار مشکل هستیم.
این مشکل برای دو شرکت سایپا و ایران خودرو نیز وجود داشت که خوشبختانه اقدام لازم صورت گرفت و مشخص شد که ایران خودرو یک سوم اتوبوس‌های سرویس آن و شرکت سایپا حدود 50 درصد سرویس‌های آن فاقد معاینه فنی است که البته سریعاً اصلاح صورت گرفت.
***معاینه فنی اتوبوس حادثه‌ساز دانشگاه علوم تحقیقات چگونه بود؟
اگر معاینه فنی این اتوبوس دقیق‌تر مدنظر بود چنین حادثه‌ای را شاهد نبودیم. اتوبوسی که حادثه‌ساز شد 9 روز از معاینه فنی آن گذشته بود و اگر پیش از آن اقدام می‌شد فاجعه علوم تحقیقات رخ نمی‌داد.
بعد از اتفاق رخ داده در دانشگاه علوم تحقیقات بلافاصله شرکت اتوبوسی که فعالیت داشت، تغییر کرد. شرکت قبلی از طریق مناقصه انتخاب و دلیل انتخاب آن قیمت‌های کمتر اعلام شده بود این درحالی است که سال قبل از آن تهران‌گشت ما که مربوط به شرکت اتوبوسرانی بود با اتوبوس‌های نو در آن مکان فعالیت می‌کرد ولی در مناقصه عمومی انتخاب نشد و دانشگاه برای اینکه برایش به صرفه باشد اتوبوس‌های کهنه را به کارگیری کرده و بعد از آن حادثه ناگوار قرارداد پیمانکار قبلی لغو و از پیمانکاران پیشین که همان شرکت واحد شهرداری با اتوبوس‌های سالم و معاینه فنی‌دار بود، بکارگیری شد و مزیت اتوبوس‌های شرکت واحد شهرداری این است که به صورت آنلاین معاینه فنی آنها کنترل می‌شود و کل اتوبوس‌های شرکت واحد روزانه قبل از صدور پروانه کار معاینه فنی به صورت سیستمی کنترل و در صورت دارا بودن معاینه فنی اجازه فعالیت روزانه خواهند داشت. همچنین اتوبوس‌هایی که به سن فرسوده رسیده باشند هر سه ماه یکبار باید نسبت به اخذ معاینه فنی برایشان اقدام شود.
***مسئولین چقدر در انجام معاینه فنی خودروهای خود دقیق هستند؟
مواردی داشتیم که مدیران و مسئولین در مراکز معاینه فنی حضور یافته و به دلیل نقص فنی نتوانستند گواهی لازم را داشته باشند و اعلام کرده که این بار را گذشت کرده تا مشکل را رفع کنند ولی ما با جدیت با این مسأله برخورد کردیم و هیچ گذشتی در این زمینه صورت نمی‌گیرد. البته برعکس این موضوع نیز وجود داشته که برخی از اعضای شورای شهر بوده‌اند.