ترکیه مقصد جدید پادشاهی هاشمی اردن در دوران پساسعودی

به گزارش راهبرد معاصر؛ موضوع قدس و واگذاری آن به صهیونیست ها توسط دولت امریکا و محور ریاض، شکافی میان دولت پادشاهی اردن و عربستان سعودی آفرید. چنین شکافی هرگز مورد انتظار هیچ یک از ناظران بین المللی نبود زیرا روابط دو دولت، طی سال های پی در پی، نشانی از سردی بروز نمی داد. البته در این رابطه، دست برتر با سعودی ها بود چراکه با کمک های مالی خود، ملک عبدالله دوم را در استمرار حکومتش یاری می دادند. با مطرح شدن قضیه قدس اما، به دلیل حساسیت بالای این مکان برای مسلمانان، ملک عبدالله ساز مخالف با محمد بن سلمان را کوک کرد، علنا از ترامپ انتقاد نمود و نشان داد که پیرو یکجانبه گرایی های ولیعهد سعودی در مسائل جهان اسلام نمی ماند. این تصمیم، قطع کمک های مالی ریاض به امان و سردی روابط میان طرفین را در پی داشت . از این نقطه، دعوای تلویحی سیاستمداران اردن علیه عربستان به راه افتاد.

اعتراضات تلویحی سیاسیون اردن ضد عربستان

به موازات فاصله گرفتن از عربستان، اردن به جستجوی یک متحد قدرتمند دیگر در جهان اسلام خارجی برخاست. در این برهه، شواهدی از سوی رسانه ها بازتاب داده شد که نشان از کنایه منفی اردنی ها به عربستان داشت. در این رابطه می توان به تحلیل ویژه با عنوان "سیاست های محمد بن سلمان چه کسانی را از محور ریاض خارج ساخته؟" رجوع کرد. چنین تقابل هایی تا به امروز هم ادامه دارد و با قطع کمک های مالی عربستان، باعث شده وضعیت اقتصادی نا بسامان شود و اعتراضات گسترده ای در اردن برای بهبود وضع معیشتی برگزار شود. ملک عبدالله دوم، در واکنش به این اعتراضات گفت:«اوضاع بد اقتصادی امروز هزینه ثبات قدم اردن در دفاع از قدس است».

گام های سست اردن به سوی ایران

به منظور جبران کاهش کمک های مالی آل سعود، خاندان هاشمی اردن، در صدد جایگزین کردن ترکیه یا ایران به جای عربستان برآمد. در گام های اولیه بنظر می رسید سیاسیون اردن، خواهان گرایش به سوی ایران هستند؛ چنین مسئله ای به خصوص در پارلمان اردن مشهودتر بود. به منظور نزدیکی به مواضع محور مقاومت، اردن در گام اول، سفیر خود را به دمشق فرستاد و تلویحا، بقای رئیس جمهور سوریه در قدرت را پذیرفت. در گام بعد، عاطف الطراونه، رئیس پارلمان اردن، با کاردار سفارت سوریه در امان و همچنین سفیر ایران دیدار و گفتگو کرد و پس از حصول توافقاتی، به این جمع بندی رسید که در صدر هیئتی پارلمانی به جمهوری اسلامی ایران سفر کند. سفر الطروانه تا آن حد جدی شد که رسانه های بسیاری خبر دادند که "یک هفته بعد" انجام می گیرد. اما در غفلت رسانه ها، هیئت اردنی هرگز به ایران نیامد و خاندان هاشمی، بقای سردی روابط با جمهوری اسلامی ترجیح داد.

گام های استوار اردن به سوی ترکیه

اندک زمانی پس از لغو بی سر و صدای سفر هیئت پارلمانی اردن به ایران، چاووش اغلوو به امان رفت و پس از او، خلوصی آکار، فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه راهی این کشور شد و قرارداد همکاری نظامی امضا کرد که نشان می داد ملک عبدالله تا چه حد به اردوغان نزدیک شده است. برآیند این تحولات به ویژه قرار داد همکاری های نظامی نشان می دهد که اردنی ها، استوارانه به سوی ترک ها پیش می روند.

چرا مسیر ترکیه برای گسترش روابط با اردن هموار است؟

دولت رجب طیب اردوغان توانسته الگوی جذابی از اخوان المسلمین را به جهان اسلام معرفی کند. در سوی دیگر، تشکیلات اخوان المسلمین ولو به صورت غیر رسمی در اردن بسیار صاحب نفوذ است. چندی پیش اخوان المسلمین، توانست هانی الملقی، نخست وزیر این کشور را تا مرز برکناری پیش ببرد. تنها چند رای انگشت شمار دیگر کافی بود تا نخست وزیر اردن به پیشنهاد اعضای اخوانی پارلمان برکنار گردد. این اقدام، نشان داد که اخوان المسلمین تا چه حد در مملکت هاشمی اردن، صاحب قدرت سیاسی است. از همین رو، دولت ترکیه ستون پنجمی برای خود در امان ساخته تا بتواند با تکیه بر آن، اردن را هم پس از جدایی از عربستان، به سوی خود جلب کند.