به گزارش راهبرد معاصر: برجام دستاوردی بود که بعد از مذاکرات فراوان جمهوری اسلامی ایران با طرف های غربی و به ویژه آمریکا به دست آمد؛ دستاوردی که قرار بود با برچیدن تحریم ها گام مهمی در راستای دیپلماسی و حل و فصل مشکلات سیاسی و اقتصادی کشور بردارد.
اما با خروج یک طرفه وغرض ورزانه آمریکا از این توافقنامه و تشدید تحریم ها عملا موازنه کاهش فعالیت های صلح طلبانه هسته ای ایران در قبال کاهش تحریم های غربی علیه منافع جمهوری اسلامی ایران بر هم خورد و هر چند اتحادیه اروپا از برجام خارج نشد اما عملا هم کار موثری در جهت عمل به آن انجام نداد. حالا بعد از دیدار اخیر ظریف با مکرون در فرانسه زمزمه های جدیدی از میانجیگیری فرانسه برای مذاکره مجدد آمریکا با ایران به گوش می رسد. زمزمه هایی که به تحلیل«حشمت االله فلاحت پیشه» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ناشی از ترس غربی ها از گام سوم ایران در غنی سازی هاست. راهبرد معاصر برای بررسی بیشتر این امر پای صحبت های این نماینده ملت نشسته است.
جناب فلاحت پیشه! در ابتدا بفرمایید بعد از گفتگوی اخیر ظریف با مکرون در فرانسه باری دیگر صحبت از مذاکره مستقیم با آمریکا به میان آمد؛ تحلیل شما از این پیشنهاد مکرون چیست؟ آیا بعد از بدعهدی گذشته آمریکا مکان و زمانی برای مذاکره آن هم برسر برجام و امتحان مجدد آن باقی مانده است؟
حرف من برسر مذاکره مشخص است به هر حال 915تحریم از 1248تحریم ذیل ماده 41 فصل هفتم منشور و البته قوانین داخلی آمریکا علیه ایران شکل گرفته بو که برداشته شد تا اینکه آقای ترامپ آمد وعملا بازی را به هم زد و تا زمانیکه به همچین حالتی برنگردیم مذاکرات بین ایران و آمریکا و دیگر اعضا شروع نخواهد شد. واقعیت این است که صحبت کردن در خصوص مذاکره هم در چنین شرایطی خوش بینی است. اتفاقی که افتاد این بود که یک جمله مشترکی را آقای روحانی و آقای مکرون در دوجای متفاوت به کار بردند که مذاکرات باید به نفع منافع ملت ایران باشد و آقای روحانی هم گفته بود به خاطر مردم با هر کسی دیدار می کنم لذا این موضوع عملا فضای مذاکره را با جدی کرد و منتقدین و موافقین هم صحبت هایی را مطرح کردند.
اما فعلا هیچ زمینه عملی برای این مذاکره وجود ندارد و فقط یک پاسخ احترام آمیز بود که ایران به تلاش آقای مکرون برای ایجاد دیپلماسی داد و البته پاسخ محدودی که آقای ترامپ داد. ولی وقتی تحلیل می کنیم می بینیم عملا زمینه های عملی برای مذاکره فراهم نیست و تا زمانی که آقای ترامپ الگوی کره شمالی را در قبال ایران دنبال می کند، مذاکره ای صورت نخواهد گرفت. اما شاخص هایی که این مدت شکل گرفته عکس این موضوع را نشان می دهد. چنانچه ملت ایران در مقابل تحریم های سنگینی ایستادگی کرده و سال سنگین بعد از تحریم و مشکلات آن را پشت سر گذاشتند و در مصادیق تقابلی مانند جنگ نفت کش ها و سقوط پهباد آمریکایی و همچنین واکنش جدی به هر گونه اقدام قهر آمیز نشان دادند و لذا دلیلی وجود ندارد که مانند کره شمالی رفتار کرده و در هر شرایطی وارد مذاکره شوند! باید تاکید کرد که با توجه به ایستادگی های ایران درعرصه های مختلف از تحریم تا مصادیق تقابلی فعلا مذاکره ای بین ایران و آمریکا شکل نخواهد گرفت.
آقای ترامپ خیلی سعی دارد که اعلام کند ایرانی ها ضعیف شده و در خواست مذاکره دارند و فقط همین کافی است که در زمان انتخابات پرونده ایران را در همین حد ببندد که ایرانی ها به دلیل شرایط ایجادی ناشی از تحریم ها در مقابل ما ضعیف شده اند و پرونده را همینجا خواهد بست اگر ایران هم دچار چنین اشتباه محاسباتی بشود که وارد مذاکره شود طبیعتا این کار صورت نمی گیرد مگر اینکه تحریم ها برداشته شده و دوباره روال به روال برجام برگردد و جدای از آن اینکه مذاکره شود یا نشود باز هم بر سر برجام مذاکره ای نخواهد شد چرا که به هر حال برجام یک رژیم حقوقی و تکمیل شده است و انتظار ترامپ برای تهدید آن راه به جایی نخواهد برد.
اتحادیه اروپا از عزم راسخی برای حفظ توافقی برجام در دیدار اخیر سخن می گوید؛ با توجه به سابقه کم کاری های اروپا در این زمینه آیا می توان به این تلاش آنها اعتماد کرد؟
انتظار از آقای مکرون و دیگر اعضای اتحادیه اروپا این است که آنها به تعهدات برجامی خود و وظایف خود در قبال ایران عمل کنند تا هم برجام و هم دیپلماسی با هم تقویت می شوند و آمریکایی ها مجبور خواهند شد واکنش عملی تری از خود نشان دهد؛ از طرفی باید عنوان کرد که تلاش فرانسه برای میانجیگیری اثربخش نیست چرا که آمریکایی ها سعی می کنند یک جانبه گرایانه موضوع اصلی ایران را پیش ببرند و تلاش های میانجیگرایانه آقای مکرون را بیشتر نوعی تضعیف آمریکا می بینند .
یعنی از منظر شما اروپا به جای اینکه به دنبال میانجیگری برای مذاکره مجدد بین ایران و آمریکا باشد بهتر است به تعهدات و وظایف خود در قبل برجام عمل کند تا نتیجه به دست بیاید؟
دقیقا! اگر اروپا به تعهدات برجامی خود عمل کند برجام احیا می شود و آمریکایی ها هم مجبور می شوند برگردند اروپایی ها در مقابل ایران نقش مستقیمی ندارند و میانجیگری شان به این دلیل است که می خواهند آمریکا را با خود همراه کنند و به دنبال منافع خود هستند نه اجرای برجام.
رویکرد ایران را بعد از پیشنهادات اجلاس جی 7 چطور ارزیابی می کنید ؟
جمهوری اسلامی ایران به اعتقاد بنده هم به لحاظ عمومی و هم به لحاظ رسمی خوب مدیریت کرده است. منتهی نقطه ضعف ایران در داخل است جایی که شاخص های کلان اقتصادی هم خوب مدیریت شده اما اثر آن در زندگی روزمره مردم خوب عملیاتی نشده و این نقطه ضعف ربطی به تحریم ندارد و بیشتر بحث مدیریت داخلی است؛ به نظرم این کار صورت بگیرد بسته مقاومتی ضد تحریم اقتصاد ایران نتیجه بخش خواهد بود و به همان میزان می توان موفقیت داشت.
البته آنچه سوای همه این مسائل باید مد نظر قرار داد این است که گام سوم را باید محکم برداشت و یکی از دلائلی که به یکباره دیپلماسی بین المللی در مقابل ایران قوی شد و غربی ها مشتاق مذاکره با ایران شدند نگرانی و ترس غربیها از گام سوم بود لذا حتما باید گام سوم قوی برداشته شود چرا که به همان میزان دیپلماسی تقویت خواهد شد.چنانچه به نظر می رسد که بخش اعظم تعدیل مواضع کشورهای غربی و آمریکا ناشی گام اول و دوم برجام بوده و گام سوم باید محکم تر برداشته شود.