چرا الحاق کرانه باختری برای رژیم صهیونیستی اهمیت ویژه ­ای دارد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ در پی تشکیل کابینه ائتلافی اضطراری در اسرائیل، مقرر شد نتانیاهو برنامه الحاق کرانه باختری به سرزمین­های اشغالی را از ماه ژوئن برای تصویب به دولت و پارلمان ارائه کند و اول جولای نیز کنست این مساله را به رای­گیری بگذارد. در همین راستا سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ضمن حمایت از این اقدام رژیم صهیونیستی اعلام کرد: «ما آماده به رسمیت شناختن اقدامات اسرائیل برای گسترش حاکمیت آن و اعمال قوانین بر مناطقی از کرانه باختری هستیم و ما آن مناطق را بخشی از اسرائیل می­دانیم.»

هدف کلی رژیم صهیونیستی از اجرای معامله قرن ضمیمه کردن 40 درصد از قلمرو فلسطینی­ها در کرانه باختری به مناطق تحت تسلط خود است. همچنین براساس این پروژه آمریکایی-صهیونیستی دولت یهود حاکمیت کامل بر بیت­المقدس خواهد داشت، حق بازگشت آوارگان فلسطینی که پیشتر توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته شده بود نیز از بین می­رود و آنها باید در کشورهایی که حضور دارند تا همیشه باقی بمانند و در نتیجه دیگر واجد حمایت سازمان ملل هم نخواهند بود زیرا تبدیل به شهروندان جدید کشورهای عربی می­شوند.

در ازای این وضعیت، فلسطینی­ها صاحب کشوری خواهند شد که هر بخشی از خاک آن در گوشه­ای است و قرار است شبکه پر پیچ و خمی از جاده­ها، تونل­ها و پل­ها بخش­های منفک از هم (نوار غزه و کرانه باختری) را بهم وصل کند. محمود عباس این وضعیت را به شکل «پنیر سوئیسی» توصیف کرد نقاط مجزای آن هیچ ارتباطی با هم ندارند. چنین کشوری نمی­تواند حتی مرزهای خود را کنترل ­کند اما دارای یک کرسی در سازمان ملل به عنوان بازیگر جدید و مستقل خواهد بود! در واقع صهیونیست­ها تلاش دارند با اجرای این طرح علاوه بر محدود و محصور کردن فلسطینی­ها، هویت فرهنگی آنها را نیز به سرقت ببرند.

 براین اساس فلسطینی­ها در ازای از دست دادن 40 درصد از کرانه باختری، ابودیس، روستایی در نزدیک بیت­المقدس را به پایتختی خود خواهند داشت. برای ترغیب فلسطینی­ها به پذیرش این شرایط، در معامه قرن سرمایه­گذاری 50 میلیارد دلاری با همکاری کشورهای عرب منطقه و ایجاد یک میلیون شغل برای جوانان فلسطینی در نظر گرفته شده است. این پروژه هیچ اشاره­ای به قوانین بین­المللی یا تعهد متقابل به قطعنامه­های بین­المللی با هدف پایان دادن به درگیری­ها نمی­کند. از این رو حتی برای میانه­روترین فلسطینی­ها از جمله محمود عباس، پذیرش چنین شکلی از دولت غیرقابل تحمل است. در واقع این «معامله» قمار ناامید­کننده­ای از جانب ایالات متحده برای بازیابی ابتکار عمل در منطقه به شمار می­رود.

در همین راستا «دفتر ملی دفاع از اراضی و مقاومت در برابر شهرک­سازی» وابسته به سازمان آزادی بخش فلسطین اعلام کرد یک تیم آمریکایی و اسرائیلی در حال نهایی کردن نقشه الحاق مناطق فلسطینی­در کرانه باختری و بیت­المقدس است. در همین ارتباط رونن پرتز، مدیرکل دفتر نتانیاهو از نزدیک بودن توافق نهایی آمریکا و رژیم صهیونیستی برای الحاق کرانه باختری سخن گفت. وی اعلام کرد تیم آمریکایی-اسرائیلی که دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در اسرائیل و یاریف لیوین، وزیر گردشگری این رژیم رهبری آن را بر عهده دارند، این روزها در حال ادامه کار برای نهایی شدن توافق هستند. پرتز تاکید کرد دو طرف در حال بررسی برخی اصلاحات هستند که از نظر تل‌آویو باید در نقشه اصلی ذکر شده در طرح آمریکا وارد شود. این اصلاحات مربوط به مسیر خیابان‌هایی است که شهرک‌نشینان از آنها عبور می‌کنند و تل‌آویو پس ازمشورت با رؤسای شوراهای شهرک‌های صهیونیستی، این اصلاحات را ارائه کرده است.

در همین رابطه چندی قبل بنیامین نتانیاهو در تماس تلفنی با داوید لحیانی، رئیس شورای منطقه‌ای شهرک‌های غور اردن قول داه كه رژیم صهیونیستی ظرف چند ماه آینده حاكمیت خود را بر دره اردن و کرانه شمالی بحر المیت برقرار خواهد کرد. در واکنش به انتشار این اخبار صائب عریقات، دبیرکل کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش فلسطین اعلام کرد اگر اسرائیل برنامه های الحاق را اجرایی کند، این کار ممکن است به «خشونت و خونریزی» منتهی شود.

معامله قرن و بحث الحاق کرانه باختری در شرایط پیگیری می­شود که همگرایی جدیدی در عمل و کلام میان صهیونیست­های سکولار و مذهبی بر سر الحاق و سلب مالکیت فلسطینی­ها وجود دارد. زیرا با وجود آنکه نظرسنجی­ها 71 درصد از یهودیان اسرائیل بر غیراخلاقی بودن رفتارهای نژادپرستی علیه فلسطینی­ها تاکید دارند، اما آنها باز هم در انتخابات به سیاستمدارانی رای می­دهند که می­خواهند شهرک­ها را دائمی و کرانه باختری را به اسرائیل الحاق کنند.

بحث سرمایه گذاری 50 میلیارد دلاری هم که در پروژه معامله قرن آمده صرفا «پیشنهادی» است که ظاهرا ترامپ روی میز گذاشته است و در عمل هیچ مبلغ واقعی وجود ندارد. زیرا فقط در صورت فلسطینی­ها کشور تضعیف شده را بپذیرند «ممکن است» به این پول دست یابند.

واکنش­ها اولیه مردم فلسطین این بار به شیوه­ای جدید و بسیار مسالمت­آمیز بود. برای این منظور به ابتکار فعالان جوان فلسطینی و خانواده­های آنها برگزاری نماز جماعت صبح در مسجد ابراهیمی هبرون شکل گرفت. آنها همچنین از سایر فلسطینی­ها خواستند تا این حرکت را در سایر مساجد کرانه باختری از جمله مسجد الاقصی در بیت­المقدس اجرا کنند. این اقدام باعث شد تا فلسطینی­ها بدون توجه به سرما و باران و پاسگاه­های نظامی کنترل اسرائیلی، در نمازهای جماعت صبح حضور یابند.

اهداف رژیم صهیونیستی از الحاق کرانه باختری چیست؟

یکی از اهداف هیئت صهیونیستی در کنفرانس صلح پاریس در سال 1919، «کنترل ارتفاعات جولان، دره رود اردن» بود که امروز کرانه باختری نامیده می­شود. زیرا آنها این مناطق را برای بنیان اقتصادی دولت اسرائیل حیاتی می­دانستند. تحقق این هدف در جنگ شش روزه 1967 صورت گرفت. اگرچه صهیونیست­ها تاکید داشتند قصد آنها از این جنگ تصرف سرزمینی نبوده است اما بررسی اهداف تاریخی آنها و نیز نتایج حاصله جنگ شش روزه، نشان می­دهد این نبرد ابزاری برای تحکیم پایه­های رژیم صهیونیستی بود. در نتیجه جنگ 1967 اسرائیل توانست بر آب­های کرانه باختری و دریاچه جلیل (طبریه) کنترل انحصاری پیدا کند. سفره­های کوهستانی کرانه باختری و این دریاچه حدود 60 درصد آب شیرین اسرائیل یعنی یک میلیارد مترمکعب در سال، را تامین می­کنند.

بنابراین یکی از مهمترین تبعات این درگیری نظامی برای فلسطینی­ها کمبود منابع آبی بود. چنانکه امروز علی­رغم افزایش دو برابری جمعیت آنها در کرانه باختری میزان آب در دسترس­شان نسبت به اواخر دهه 70 میلادی تغییری نکرده و همین حال شهرک­سازی­ها حق آبه فلسطینی­ها را با محدودیت بیشتری مواجه کرده است. هدف رژیم صهیونیستی از این کار فشار بر فلسطینی­ها برای ترک منطقه است.

با توجه به نیاز حیاتی رژیم صهیونیستی به منابع آبی کرانه باختری، در کنار سیاست­های سختگیرانه مذکور، در ژوئیه 2018 کنست به وزیر آموزش و پرورش این رژیم مجوز داد تا بتواند در مدارس مانع سخنرانی افرادی شود که نسبت به اشغال کرانه باختری انتقاد دارند. افزون براین کنست ممنوعیت دسترسی فلسطینی­ها به دیوان عالی کشور در خصوص دادخواست­های مربوط به حقوق مالکیت زمین در کرانه باختری را به تصویب رساند.

آثار الحاق کرانه باختری بر زندگی فلسطینی­ها

براساس اظهارات علا عوض، رئیس مرکز آمار فلسطین جمعیت فلسطین نزدیک به 5 میلیون نفر است. از این تعداد 2 میلیون و 881 هزار نفر در کرانه باختری و قدس شرقی اشغالی و یک میلیون و 899 هزار در نوار غزه زندگی می­کنند. طبق آمار رسمی ارائه شده در سایت تریدینگ اکونومیکس، میانگین بیکاری در این منطقه بین 26 تا 29 درصد است که این رقم در سال 2018 به 32 درصد هم رسید.

کل تولید ناخالص داخلی فلسطینی­ها (کرانه باختری رود اردن و نوار غزه)، هشت میلیارد دلار است که از این حیث آنها در جایگاه 157 جهان قرار می­گیرند. بخش اعظم این رقم مربوط به کرانه باختری و تولیدات کشاورزی است. زیرا نوار غزه علاوه بر تراکم بسیار زیاد جمعیتی، با مشکل کمبود زمین، آب و محاصره شدید اقتصادی روبرو است. اما با توجه به برنامه الحاق چهل درصدی مناطق تحت اختیار فلسطینی­ها در کرانه باختری، معیشت مردم این منطقه بیش از پیش آسیب خواهد دید. زیرا 70 درصد ساکنان کرانه باختری به کار کشاورزی اشتغال دارند.

یکی از نقاطی که مردم آن با نگرانی و حساسیت ویژه­ای اخبار مربوط به الحاق را پیگیری می­کنند، روستای عین البیدا در شمال کرانه باختری است. چرا که در صورت اجرای این طرح، آنها سرزمین­های خود را از دست خواهند داد. تقریبا 1600 نفر در در این روستا زندگی می­کنند و در حال حاضر بیش از نیمی از زمین­های این منطقه یعنی حدود 600 هکتار تحت کنترل شهرک­نشینان یا شرکت­های اسرائیلی قرار دارد.

واقعیت امر آن است که اقتصاد کرانه باختری تا پیش از این نیز متاثر از استیلاء شهرک نشینان صهیونیستی بود. از سوی دیگر اشباع بازارهای فلسطینی از محصولات کشاورزی اسرائیلی، اشتغال کشاورزی مردم این منطقه را تضعیف کرده و احداث دیوار حائل نیز موجب از بین رفتن میلیون­ها درخت زیتون شده است.

در حال حاضر 125 شهرک صهیونیستی­نشین در کرانه باختری قرار دارد که 550 هزار یهودی را در خود جای داده است. این شهرک­ها در موقعیت­های استراتژیک و در تپه­های مشرف بر روستاها و شهرهای منطقه ساخته شده­اند. در این فضا جابه­جایی مردم فلسطین با 27 ایست بازرسی کنترل می­شود. این مسائل موجب محدود شدن وسعت زمین­های کشاورزی شده است. اکنون فقط 18 درصد از کرانه باختری تحت کنترل جنبش خودگردان فلسطین قرار دارد که به آن منطقه A گفته می­شود و تقریبا به ندرت در آن فعالیت کشاورزی صورت می­گیرد. منطقه B 22 درصد را شامل می­شود و در دربرگیرنده روستاها و مناطق روستای اطراف مراکز شهری است و کنترل مسائل سیاسی و امنیتی آن در اختیار اسرائیل قرار دارد و منطقه C که کاملا تحت نظارت اسرائیل است 60 درصد کرانه باختری را پوشش می­دهد. در این منطقه فلسطینی­ها اجازه ساخت و ساز ندارند و عمده زمین­ها کشاورزی و بیشتر شهرک­های یهودی در آنجا قرار دارد. این در حالی است که با تمام کار ساخت دیوار حائل در سال جاری که طول آن به 700 کیلومتر خواهد رسید، حدود 15 درصد از مساحت تحت کنترل فلسطینی­ها در قسمت اسرائیل قرار می­گیرد. در بعضی مناطق، این دیوار حتی کل شهرها و روستا و یا بخشی از آنها را از هم جدا می­کند. در نتیجه عده­ای از کشاورزان مزارع خود را از دست داده و یا خواهند داد. همچنین این دیوار کنترل واردات و صادرات کالاها از/به منطقه فلسطینی را تحت کنترل اسرائیل قرار می­دهد. بنابراین با تکمیل ساخت آن فلسطینی­ها برای کارهای تجاری به شدت به گمرک، کنترل مرزی و ارتش رژیم صهیونیستی وابسته می­شوند. در این شرایطی تولیدکنندگان فلسطینی باید بابت صادرات محصولات خود مالیات سنگین بپردازند، اما اسرائیل کالاها را بدون هیچ عوارضی در منطقه فلسطین نشین توزیع می­کند. از این رو طبیعی است که تولیدکنندگان فلسطینی قادر به رقابت با محصولات اسرائیل نخواهند بود. در این شرایط اجرای الحاق بخش­های دیگری از کرانه باختری به سرزمین­های تحت حاکمیت رژیم صهیونیستی، وضعیت را بازهم برای فلسطینی­ها بدتر خواهد کرد.

اما مشکل فلسطینی­ها فقط به کاهش زمین کشاورزی و یا تسخیر بازار مصرف محدود نیست. رژیم صهیونیستی در حوزه منابع آبی کرانه باختری هم سیاست­های خصمانه­ای را دنبال می­کند. طبق گزارش­های میدانی فلسطینی­ها اعلام کرده­اند اسرائیل با نیروی نظامی مانع استفاده از منابع آبی می­شود و با توجه به اینکه آنها مجبور هستند با قیمت­های زیاد آب را از اشغالگران بخرند، صدها هزار نفر مجبور به ترک این سرزمین شده­اند.

 زیرا آبرسانی و زیرساخت­های این منطقه فقط توسط شرکت ملی آب اسرائیل (مکوروت) اداره می­شود. طبق اسناد موجود، جمعیت یهودی منطقه حدود 300 لیتر سرانه دریافت می­کنند اما این رقم برای فلسطینی­ها 70 لیتر است که از رقم مورد نظر سازمان ملل (100 لیتر) هم کمتر است. از این رو فلسطینی­ها مجبور هستند مخازن آبی را روی پشت­بام­های خانه خود نصب و در آن آب را برای موارد ضروری ذخیره کنند. همچنین در  زمان­های خشکالی و با فصل تابستان مردم مجبور می­شوند آب را از شرکت ملی آب اسرائیل با قیمت زیادی بخرند.

کمبود آب فقط خانواده­ها را نگران نمی­کند بلکه بر بخش کشاورزی و تنوع زیستی فلسطین نیز تأثیر می­گذارد. اگر مزارع به طور صحیح آبیاری نشود، امکان کاشت و برداشت میوه و سبزیجات از بین خواهد رفت. ضمن آنکه فلسطینی­ها اجازه حفر چاه جدید ندارد و همه این اقدمات باید تحت کنترل رژیم صهیونیستی صورت بگیرد. از این رو یکی از انتخاب­های فلسطینی­ها کاشت درخت زیتون است که صرفا با آب بارندگی می­تواند زنده بماند و میوه دهد. اما به علت روی آوردن اکثر کشاورزان به کاشت زیتون و در نتیجه عرضه زیاد این محصول، قیمت فروش آن بسیار پایین است. ضمن آنکه بخشی از درختان زیتون نیز در نتیجه دیوارکشی، از دسترس کشاورزان خارج شد.

تاثیر شیوع کرونا بر روند اجرای معامله قرن

گسترش جهانی ویروس کرونا محدودیت­های زیادی در سراسر دنیا از جمله اسرائیل و فلسطین ایجاد کرده است. اسرائیل به عنوان رژیم اشغالگر، تمام ورودی و خروجی­ها از کرانه باختری و غزه را کنترل می­کند. در اواخر ماه مارس اسرائیل مناطق تحت کنترل فلسطین را به بهانه «محدود کردن شیوع کرونا» بست و به این طریق بیت لحم به طور کامل محصور شد. برای فلسطینیان واضح است که رژیم صهیونیستی با بهره­گیری از وضعیت بیماری کرونا و در سکوت خبری تلاش می­کند تا روند الحاق کرانه باختری را تسریع کند. در همین رابطه اسرائیل در حال ساخت جاده­هایی برای شهرک­نشینان در نزدیکی جنوب نابلس است، که از دید مردم منطقه این اقدام تلاشی آشکار برای تعریف گتوها برای فلسطینی­ها محسوب می­شود. نکته دیگر آنکه در این مدت رژیم صهیونیستی به صورت چراغ خاموش به شهرک­نشین­ها اجازه حمله به غیرنظامیان فلسطینی را داده است.

در همین دوران حملات شهرک­نشین­ها علیه کشاورزان و چوپانان فلسطینی افزایش یافته است. در منطقه بیت لحم­، جایی که فلسطینی­ها تحت قرنطینه زندگی سختی دارند، یهودیان اخیراً صدها درخت متعلق به فلسطینیان را تخریب کردند. طبق گزارش­های میدانی که مردم فلسطین ارائه می­دهند، ارتش اسرائیل به بهانه شیوع کرونا محدودیت­های ترددی برای فلسطینی­ها اعمال می­کند در حالی که یهودی­های ساکن شهرک­ها با چنین محدودیت­هایی روبرو نیستند. اعمال محدودیت ترددی در مناطق فلسطینی نشین، هشدار اولیه در مورد چگونگی عملکرد رژیم صهیونیستی پس از الحاق کرانه باختری است.