به گزارش راهبرد معاصر؛ حضور آمریکایی ها در عراق بر می گردد به حدود ۲۰ سال پیش و این روزها نیز به بهانه مبارزه با داعش ادامه پیدا کرده است. این حضور شاید در ظاهر برای عراق امنیت زا باشد، اما نگاه دقیق به عملکرد ۲۰ ساله حضور نیروهای آمریکایی در عراق بیانگر تحت تاثیر قرار گرفتن یکپارچگی، امنیت و اقتصادی به واسطه این حضور است. پس از روی کار آمدن مصطفی الکاظمی و براساس توافقات قبلی عراق و آمریکا در خصوص برگزاری مذاکرات راهبردی میان دو دولت، این مذاکرات با محوریت مساله حضور نیروهای آمریکایی در عراق انجام شد. در همین باره با سیدهادی افقهی، تحلیلگر مسائل عراق به گفتگو نشستیم.
با توجه به اینکه پیشنهاد مذاکرات راهبردی از طرف آمریکا مطرح شده است نتایج این مذاکرات را چگونه می بینید؟
باید دید چه عاملی باعث شد آمریکا چنین پیشنهادی ارائه دهد. بعد از ترور شهید سلیمانی و ابو مهدی المهندس پارلمان عراق اقدام به لغو توافقنامه استراتژیک همکاری های طرفین کرد و اعلام کرد نیروهای آمریکایی از این پس حق حضور در آمریکا را ندارند. این تصمیم پارلمان تاثیر زیادی بر روی نیروهای آمریکایی داشت و آنان را در معرض خطر حملات نظامی و چریکی قرار می داد لذا برای خواباندن خشم عراقی ها اعلام شد که مذاکره خواهیم کرد. حال باید دید کدام کفه از مذاکره سنگین تر است. عراق از منظر اقتصادی به دلیل کرونا و کاهش قیمت نفت دست پایین تری دارد. مطلب دیگر این است که نخست وزیر جدید عراق نسبت به آمریکا سمپاتی شدیدی دارد و این امر بر کسی پوشیده نیست. چندین نفر از تیم او تابعیت آمریکایی دارند و در حقیقت این مذاکرات آمریکایی آمریکایی است پس امید چندانی بر این مذاکرات نمی رود. آمریکا سعی خواهد کرد بین مولفه های داخل پارلمان شکاف ایجاد کند. کردها و سنی ها از ابتدا با خروج آمریکایی ها مخالف بودند و شیعیان نیز در مرحله اجرا با هم اختلاف دارند. از این رو برای جلوگیری از امتیاز دهی تصمیم بر این شد که نمایندگانی از داخل پارلمان در هیات عراقی حضور داشته باشند و بر روند مذاکرات و سیر گفتگوها نظارت کنند. مساله دوم، پارلمان مرحله به مرحله در جریان مذاکرات قرار بگیرد. حال باید دید این مساله چگونه رخ می دهد.
ارزیابی شما از این مذاکره چیست؟
تصور من این است که عراق نمی تواند خواسته مردم و پارلمان را عملی کند البته در این صورت آمریکا امتیازاتی به عراق خواهد داد که می تواند کاهش یا جابجایی نیروها باشد. من بعید می دانم آمریکا با پای خود نیروهایش را از عراق خارج کند. مگر اینکه از طریق امنیتی آسیبی بر نیروهای آمریکایی وارد شود در غیر این صورت من فکر نمی کنم روش های سیاسی جوابگو باشد.
آیا در روند مذاکرات احتمال فشار بر ایران و تغییر در روند مراوده عراق با ایران وجود دارد؟
آقای کاظمی نمی تواند بدون ایران ادامه بدهد چون خواسته آمریکا ادامه یافتن آشوب ها در عراق است. عربستان کمک خود به عراق را منوط به قطع ارتباط با ایران دانست ولی طبق اطلاعات من کاظمی قبل از انتخاب نیز اعلام کرده بود که بدون همکاری ایران نمی تواند کار کند. ایران گاز و برق و آب و مواد غذایی و کالاهای حساس دیگری به عراق صادر می کند. این ارتباط دو طرفه است و هم ایران به عراق به عنوان حیاط خلوت خود نیاز دارد و هم عراق صددرصد نیازمند حمایت ایران است. کاظمی از لحاظ سیاسی به آمریکا وابسته است ولی برای حیات به ایران نیازمند است و نمی تواند با ایران دست و پنجه نرم کند. ولی از این منظر می توان به قضیه نگاه کرد که آمریکا، عراق را به عنوان میانجی برای مذاکرات بین خود و ایران در نظر دارد.
اگر در نتیجه مذاکرات، آمریکا در عراق ماندگار شود وضعیت عراق سختتر نخواهد شد؟
نفت عراق یکی از بزرگترین ذخایر نفت جهان است و امریکا میداند این یک مساله مهم است. همچنین آمریکا قصد دارد با حضور در عراق بر ایران فشار وارد کند. مساله دیگر حضور آمریکا در عراق برای حفاظت از موجودیت اسرائیل است و می ترسد عراق جزو محور مقاومت قرار بگیرد و کانون خطرناکی بر علیه اسرائیل باشد. مسائل دیگری نیز وجود دارد ولی مساله کلان همین موارد هستند. آمریکا برای ماندن آمده است. ترامپ در اظهارات خود گفته بود که خروج آمریکا از عراق برای این کشور بسیار گران تمام خواهد شد و آنها را بسیار می ترساند. مطالبه ما در خصوص خون سردار سلیمانی چیز دیگری است و تصمیم به خروج آمریکا از عراق باید توسط مردم این کشور اخذ و اجرا شود. ولی اخراج آمریکا از غرب آسیا با ما و محور مقاومت است.
یکی از دلایل مهم تظاهرات مردم عراق بر علیه حضور نیروهای خارجی در عراق بود آیا ادامه حضور آمریکا در عراق می تواند موجب اعتراضات مردمی شود؟
تظاهرات در عراق دو تصویر دارد. یک مورد تظاهرات خودجوش مردمی است که مطالباتی وجود دارد و این نوع اعتراض حق مشروع مردم است. اما وقتی تظاهرات به سمت خشونت رفت و از مشروعیت فاصله گرفت اصطلاحا اعتراضات جوکر گونه طراحی و از طرف سفارت آمریکا به منظور حفظ تشنج و ناامنی در عراق است. آمریکا به دنبال منحل کردن حشد الشعبی است از این رو بیشترین حملات آشکار و پنهان آمریکایی ها به دفاتر و یا پایگاه های این گروه شیعه است. این نوع از اعتراضات نامشروع است و اهداف شومی دارد. آمریکا می خواهد با متشنج نگه داشتن فضا حداکثر توان نیروهای امنیتی عراق را به تحلیل ببرد تا عراق به فکر مخالفت با آمریکا نیفتد. این نوع از اعتراضات ضد امنیت است.