به گزارش راهبرد معاصر؛ مقام معظم رهبری برای چندمین سال پیاپی، امسال نیز در نامگذاری سال 98 روی موضوع «تولید» تاکید کردند و «رونق تولید» را به عنوان شعار سال انتخاب کردند. این تاکید و تکرار مساله تولید، یک نگاه فنی و کارشناسانه است و از الگوی ایرانی و اسلامی پیشرفت ریشه می گیرد. در الگوی ایرانی و اسلامی پیشرفت، محور برنامه ریزی اقتصادی کشور، اقتصاد مقاومتی است و در اقتصاد مقاومتی تولید و رونق تولید به عنوان یکی از دو رکن اصلی شناخته می شود. رکن بعدی نیز مساله جهاد اقتصادی است.
دلیل تاکید بر تولید چیست؟
اینکه تولید چرا تا این حد اهمیت می یابد به دلیل آثار اعجاب انگیزی است که تقویت تولید خواهد داشت. تقویت تولید باعث افزایش موجودی کالا در اقصاد می شود که از عوامل اصلی مهار کننده تورم است. هر چند تورم فعلی متاثر از عوامل دیگر مانند عدم مدیریت صحیح نقدینگی یا بی انظباطی مالی دولت و ... نیز هست، آنچه به صورت پایدار تورم را کنترل می کند و حتی اگر به خوبی تقویت شود می تواند به کاهش قیمت ها بینجامد، رونق تولید است.
دلیل دیگر اهمیت تولید در اقتصاد مقاومتی، افزایش اشتغال، درآمد و رفاه مردم است. روی دیگر سکه تولید، اشتغال است و رونق تولید به نیروی کار بیشتر نیاز دارد و این یعنی کاهش بیکاری. نیروی کار جدید، کسب درآمد می کند و این درآمد جدید، علاوه بر افزایش رفاه، تقاضای موثری برای سایر بخش های اقتصادی ایجاد می کند.
اثر دیگر رونق تولید بر بودجه است. یکی از شکنندگی های بودجه ریزی در ایران، وابستگی زیاد به درآمدهای نفتی است که از دو جهت باعث آسیب پذیری می شود؛ نخست آنکه تحت تحریم های نفتی گاهی نفت کمتری فروخته می شود و درآمدها کاهش می یابد و دیگری آنکه تحت تحریم های بانکی و ارزی، جابجا کردن ارز حاصل از فروش نفت، دشوار می شود. با تقویت تولید، درآمدهای مالیاتی دولت که جزء دوم درآمدهای آن است، بدون آنکه فشار مالیاتی اضافه شود و نرخ مالیاتی افزایش یابد تقویت می شود. از این جهت رونق تولید به رشد درآمدهای دولت و کاهش کسری بودجه و کاهش وابستگی به درآمد نفتی کمک می کند.
اثر دیگر رونق تولید کاهش وابستگی به کالاهای خارجی است و از این جهت نیز شکنندگی اقتصاد نسبت به تحریم ها و شوک های بین المللی کاهش می یابد. لذا با تقویت این بخش کلیدی بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی کشور مرتفع می شوند و اهداف اقتصادی انقلاب اسلامی که رفاه و استقلال و پیشرفت اقتصادی است، محقق می شوند و تاکید بر تولید کاملا به جا است.
رونق تولید تنها راه بی اثر کردن تحریم
اگر می خواهیم تحریم ها برای همیشه برداشته شوند، راه حل مذاکره نیست؛ بلکه باید کاری کنیم که تحریم ها بی اثر شوند. از مهمترین اثرات رونق تولید ملی، بی اثر شدن تحریم ها است و وابستگی ما را به فروش نفت خام و جابجایی ارز حاصل از آن کاهش می دهد و شاید از این ها مهم تر اینکه در گام دوم انقلاب، در شرف یک اتفاق تمدنی بزرگ هستیم و بناست که تمدن نوین اسلامی را بنیانگذاری کنیم و جلوه های آن در چشم مردم جهان بدرخشد.
اقتصاد یکی از ارکان شکل گیری تمدن نوین اسلامی و گام دوم انقلاب
ما در برنامه تمدن سازی سه رکن شامل فرهنگ، علم و اقتصاد داریم که هر سه رکن باید مورد توجه قرار گیرد. در گام چهل ساله اول، در حوزه علم و فرهنگ گام های خوبی برداشته ایم. اما در رکن سوم (اقتصاد) آنچنان که باید، به اهداف نرسیده ایم. در تولد تمدن نوین اسلامی به یک اقتصاد قوی نیازمندیم که در جهان با معیار تولید ملی شناخته می شود. اقتصادها را بر اساس ارزش افزوده و میزان تولیدی که دارند رتبه بندی می کنند و ما با 1640 میلیارد دلار تولید ملی بر اساس شاخص ppp (شاخص برابری قدرت خرید) در رتبه هجدهم هستیم. شاید در نسبت با بسیاری از کشورها این رتبه مناسب باشد اما برای یک جهش تمدنی جایگاه مناسبی نیست و حتما باید به زیر رتبه دهم دست یابیم. بنابراین رونق تولید ملی علاوه بر آنکه مسائل و مشکلات داخلی ما را حل می کند عنصر اساسی در اتفاق بزرگ تمدنی گام دوم انقلاب است.
آیا رونق تولید ملی در شرایط امروز کشور ممکن است؟
خوشبختانه در کشور ایران همه آنچه برای رونق تولید نیاز است وجود دارد. 6 عامل اصلی برای رونق تولید مورد نیاز است:
عامل اول رونق تولید، بازار است که ما با جمعیت 85 میلیون نفری، بازار داخلی مناسبی داریم و علاوه بر آن بازار صادراتی بزرگی در اختیار ما است که در گام اول پانزده کشور همسایه را با حدود 370 میلیون نفر جمعیت در برمی گیرد که در کنار بازار داخلی 450 میلیون نفر می شود. چنین بازاری ظرفیت جذب هر آنچه را که تولید کنیم دارد. بازارهای دورتر مانند بازارهای آفریقا و آمریکای لاتین و شرق آسیا و در ارتباط با محصولات دانش بنیان کشورهای اروپایی و غربی را نیز می توان لحاظ کرد.
عامل دوم نیروی کار است و ایران با یک جمعیت بزرگ جوان و در سن کار، قابلیت بالایی در حوزه نیروی کار دارد. جمعیت آماده به کار ایران 33 میلیون نفر است که بخشی از آنها شاغل هستند، بخشی دانشجو و متاسفانه بخشی نیز بیکارند. البته باید روی ارتقای بهره وری نیروی کار در جهت رونق تولید ملی تمرکز شود.
سومین عامل رونق تولید، سرمایه است. منظور از سرمایه، سرمایه مالی و نقدی است که در این بخش نیز وضعیت خوبی وجود دارد و در کشور حدود 1800 هزار میلیارد تومان نقدینگی داریم که البته این نقدینگی به دلیل مدیریت غلط و سرگردانی، باعث تورم شده است. با مهار و مدیریت صحیح این نقدینگی و هدایت آن به سمت تولید می توانیم آن را موتور محرک قوی برای رشد تولید قرار دهیم و در سال 98 باید به صورت جدی به آن توجه شود. نقدینگی سنگین موجود، کشور را آبستن یک تورم جدی کرده است در حالی که اگر به درستی مدیریت شود می تواند موتوری برای رونق تولید شود.
عامل دیگر برای رونق تولید، مواد اولیه و منابع طبیعی است. سه ماده مهم در اقتصاد جهان وجود دارد که در هر سه مورد وضعیت ایران مناسب است. اولی نفت و گاز است که ایران در مجموع این دو بزرگترین ذخایر جهان را دارد. معادن، مورد بعدی است که جزو کشورهای غنی جهان هستیم و سومی محصولات کشاورزی است که به عنوان مواد اولیه تولید محسوب می شوند و از این نظر هم فرصت های قابل توجهی وجود دارد. در کنار اینها، ما دریا و اقلیم مناسب، زمین های گسترده، بارندگی نسبتا بالا و در صورت بهره برداری صحیح حجم آب مناسبی داریم.
پنجمین عامل مورد نیاز برای تقویت تولید ملی، دانش، ایده و ابتکار است که این ها در حوزه تولید خود را به شکل فن آوری تولید نشان می دهند. در این بخش ها با بیش از 80 هزار استاد دانشگاه و 15 میلیون تحصیل کرده دانشگاهی و یک و نیم میلیون نفر نخبه علمی و مراکز متعدد علمی و دانشگاهی ظرفیت بالایی وجود دارد.
تنها عاملی که مورد نیاز است و در آن ضعف داریم، مساله فرهنگ تولید است. فرهنگ تولید به عنوان یک خرده فرهنگ بسیار مهم اقتصادی، مانند چتری است بر پنج عامل دیگر که اگر نباشد آنها کنار هم قرار نمی گیرند. فرهنگ تولید یعنی از مسئولین ارشد تا مردم، همگی قلبشان برای تولید بتپد و هر کسی به این توجه داشته باشد که چگونه می تواند به رونق تولید کمک کند. مثلا یک خانم خانه دار توجه داشته باشد که با خرید کالای ایرانی می تواند به رونق تولید ملی کمک کند و یک مهندس با ارتقای کیفیت تولید، یک بازرگان با تاکید برصادرات به جای واردات، یک استاد دانشگاه با هدایت پژوهش ها به سمت تقویت تولید ملی و یک مدیر بانکی با پرداخت حداکثر تسهیلات به تولید کنندگان واقعی و... این وضعیت شامل حال همه نهادهای و افراد مسئول شامل رئیس جمهور، وزرا، مجلس، قوه قضائیه، نیروهای مسلح، حوزه علمیه و هر کسی که در ایران زندگی می کند، می شود. اگر این اتفاق افتاد، باقی عوامل -که سخت افزاری اند- همه در اختیار ما هستند و شاهد شکوفایی و رونق تولید ملی خواهیم بود.