گزارش رویترز از بی اعتمادی به آمریکا و گرایش کشور‌های عربی به احیای روابط با سوریه

به گزارش راهبرد معاصر، خبرگزاری «رویترز» روز یکشنبه در تحلیلی نوشت، هم‌زمان با تمرکز آمریکا بر بحران روابط با چین، متحدان عرب واشنگتن در حال تغییر مسیر به سمت برقراری روابطی بهتر با دولت دمشق هستند.

رویترز می‌نویسد، با اینکه جهان غرب همچنان بر این ادعا اصرار دارد که «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه مقصر سال‌ها درگیری خونین در این کشور است، متحدان عرب آمریکا در منطقه در حال حرکت از روابطی سرد با سوریه به سمت احیای روابط اقتصادی و دیپلماتیک با این کشور هستند.

با وجود پیروزی قاطع اسد در انتخابات امسال، غربی‌ها همچنان لفاظی‌های خود را علیه دولت دمشق ادامه داده‌اند اما رهبران کشورهای عربی در حال کنار آمدن با این واقعیت هستند که او همچنان جایگاه محکمی در سوریه خواهد داشت.

رویترز می‌افزاید، خروج بی‌نظم آمریکا از افغانستان این باور را در میان رهبران جهان عرب تقویت کرده است که باید مسیر خودشان را پیدا کنند. آن‌ها تداوم کوتاه شدن دست آمریکا در منطقه و مشغولیت واشنگتن در مقابله با چین را نظاره‌گر هستند و در نظر دارند اولویت خودشان را دنبال کنند که شامل احیای وضعیت اقتصادی پس از سال‌ها درگیری و شیوع ویروس کرونا است.

به نوشته این خبرگزاری، با اینکه نشانه‌های گرایش کشورهای عربی به سمت سوریه رو به افزایش است و «ملک عبدالله دوم» پادشاه اردن برای اولین بار در یک دهه اخیر با اسد گفت‌وگو کرد، سیاست‌های آمریکا همچنان مولفه‌ای است که اوضاع را پیچیده می‌کند.

واشنگتن مدعی است هیچ سیاستی را در قبال سوریه تغییر نداده است و همان‌طور که در قطعنامه شورای امنیت اشاره کرده، خواستار گذار سیاسی در این کشور است. تحریم‌های آمریکا علیه دمشق که در دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق این کشور تشدید شدند، همچنان مانع بزرگی بر سر فعالیت‌های تجاری سوریه محسوب می‌شوند.

با این حال تحلیل‌گران در واشنگتن می‌گویند، سوریه دیگر اولویت بالایی برای دولت «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا نداشته و تمرکز او بر مقابله با چین است. بایدن با گذشت چند ماه از ورود به کاخ سفید، همچنان تحریم‌های ذیل قانون سزار را که سال گذشته با هدف افزایش فشار بر بشار اسد تدوین شده‌اند، اِعمال نکرده است.

رویترز به نقل از «دیوید لِش» کارشناس مسائل سوریه در دانشگاه ترینیتی تگزاس می‌نویسد: «متحدان آمریکا در جهان عرب واشنگتن را به رفع محاصره دمشق و ملحق شدن دوباره آن به پیوند اعراب تشویق می‌کنند و به‌نظر می‌رسد دولت بایدن تا حدی در حال شنیدن آن است».

این واقعیت، تغییر جهتی از اخراج سوریه از اتحادیه عرب و حمایت عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اردن از شورشیان در خاک سوریه محسوب می‌شود. این درگیری‌ها که حدود یک دهه به طول انجامید، موجب کشته شدن صدها هزار نفر، آواره شدن حدود نیمی از جمعیت سوریه و و مهاجرت میلیون‌ها نفر به کشورهای همسایه و اروپا شد.

شورشیان مخالف اسد همچنان در بخش‌هایی از شمال سوریه حضور داشته و تحت حمایت ترکیه قرار دارند. در شرق و شمال شرق سوریه نیز کُردهای تحت حمایت آمریکا مستقر هستند. با اینکه اختلافات در سوریه همچنان باقی است، اسد توانسته با کمک روسیه و ایران کنترل اغلب نقاط کشورش را به‌دست گیرد؛ دو کشوری که بیش از تعهد واشنگتن به برکناری او، به حفظ وی در قدرت متعهد بوده‌اند.

در حال حاضر، اردن، همسایه جنوبی سوریه با اقتصادی بیمار و روابط مستحکم با کشور ثروتمند عربستان سعودی، رهبری تغییر سیاست جهان عرب در قبال دمشق را بر عهده گرفته است. ماه گذشته بخش زیادی از مرزهای اردن و سوریه به‌منظور تبادلات تجاری بازگشایی شد و امان به محرکی برای معامله انتقال گاز طبیعی از مصر به لبنان از طریق سوریه تبدیل شد که مورد تأیید واشنگتن قرار دارد.

رویترز در ادامه به نقل «سمیح المعایطه» مقام سابق و تحلیل‌گر سیاسی اردنی نوشت:‌ «هنگامی که اردن این موانع را شکسته و به برقراری روابط [با سوریه] می‌پردازد و با همین سرعت پیش می‌رود، کشورهای دیگری نیز آن را دنبال خواهند کرد».

این خبرگزاری در تحلیل خود می‌افزاید، این تقاطع مرزی زمانی محل عبور روزانه صدها کامیون بود که کالاهایی را بین اروپا، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس جابه‌جا می‌کردند. احیای این تبادلات، موجب تقویت اردن و سوریه خواهد شد که هردو در بحران عمیق اقتصادی به‌سر می‌برند. همچنین این اقدام به لبنان که با شدیدترین رکود داقتصادی تاریخ مدرن مواجه است، کمک خواهد کرد.


عبور کامیون تجاری از مرز سوریه و اردن

«جیم جفری» نماینده سابق دولت آمریکا در امور سوریه در دوره ریاست جمهوری ترامپ به رویترز گفت: «کاملاً مطمئن هستم که اردنی‌ها این احساس را دارند که آمریکایی‌ها آن‌ها را تحریم نخواهند کرد. هیاهوی عظیمی در رسانه‌ها و بین متحدان منطقه وجود دارد که آمریکا دیگر اسد را تحت تحریم‌های شدید ذیل قانون سزار یا هر نوع دیگری از آن قرار نخواهد داد».

رویترز افزود، چنین روحیه‌ای در نشست اخیر مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز مشهود بود. در این نشست، وزرای امور خارجه مصر و سوریه برای اولین بار در یک دهه گذشته دیدار کردند. در نمایشگاه اقتصادی «اکسپو ۲۰۲۰» در دوبی نیز وزرای اقتصاد سوریه و امارات متحده عربی دیدار کرده و احیای شورای دوجانبه تجاری را به بحث گذاشتند.

«غسان عباس» سفیر سوریه در امارات متحده عربی به رویترز گفت، علی‌رغم تلاش‌ها برای «اهریمن‌سازی از رژیم» دمشق، «آیا رویکرد جدیدی در قبال سوریه ایجاد شده است؟ بله».

از سوی دیگر رویترز به نقل از «آرون اشتین» مدیر تحقیقات موسسه روابط خارجی نوشت، دولت بایدن «علاقه‌ای به افزایش هزینه‌های دیپلماتیک در جهت ممانعت از رویکرد دولت‌های منطقه در قبال دولت [سوریه] ندارد» و مدعی شد سیاست آمریکا در سوریه اکنون بر مبارزه با داعش و کمک‌های بشردوستانه منعطف است.

از سوی دیگر رویترز به نقل از یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، بدون اشاره به مقابله تمام‌عیار دولت سوریه با تروریست‌های دست‌پرورده و تحت حمایت واشنگتن مدعی شده است: «کاری که انجام نداده و نخواهیم داد این است که از تلاش‌ها برای عادی‌سازی و سازش با دیکتاتوری بی‌رحمی مانند بشار اسد حمایت کنیم، حتی کی تحریم را علیه سوریه لغو کنیم یا در خصوص مخالفت با بازسازی سوریه تا زمانی که رویه‌ای بدون بازگشت در جهت راه‌حل سیاسی مشکلات این کشور پیدا نشده، موضع خود را تغییر دهیم».

رویترز نوشت، با اینکه بسیاری از متحدان آمریکا در منطقه به‌دنبال روابطی تازه با دمشق هستند، کشورهای مهمی همچون عربستان سعودی همچنان مردد به نظر می‌رسند.

این خبرگزاری در پایان، به نقل از «جاشوا لاندیس» کارشناس امور سوریه در دانشگاه اوکلاهمای آمریکا نوشت: «تلاش مهم این است که سوریه و عربستان سعودی را بسمت نوعی مصالحه‌ سوق داد و معتقدم که سعودی‌ها در حال نزدیک شدن بوده و منتظر [چرغ سبز] آمریکا هستند».

روز جمعه نیز «جاش روجین» ستون‌نویس روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست»، در یادداشتی به این مسئله پرداخت و گفته بود که عبدالله دوم شاه اردن از زمان دیداری که در ماه جولای گذشته با جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید داشت، هدایت یک عادی‌سازی منطقه‌ای سریع را با دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه آغاز کرده است.

طبق این یادداشت، «سالم المسلط» رئیس گروه موسوم به «ائتلاف ملی معارضان سوریه»، ماه گذشته، در صدر هیأتی وارد واشنگتن شده است تا دولت آمریکا و جامعه بین‌الملل را به ادامه اعمال فشار علیه نظام سوریه ترغیب کند.

نویسنده به نقل از یک مقام بلندپایه در دولت آمریکا اضافه می‌کند: «سیاست آمریکا همچنان جلوگیری از اقدام هر کشوری است که قصد دارد روابط خود را با اسد عادی‌سازی کند. ما به اردن چراغ سبز یا قرمز نشان نداده‌ایم»./فارس