تحرکات دیپلماتیک ابوظبی، چه تاثیری بر روابط ایران و سوریه دارد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از سال‌ها خصومت، برخی از کشورهای عربی به دنبال آن هستند تا نقش اعراب را در سوریه احیاء کنند و به همین دلیل در قبال این کشور رویکرد جدیدی اتخاذ کرده اند. امارات‌متحده‌عربی و اردن در کنار سایر کشورهایی که در حال حاضر ترجیح می دهند منتظر بمانند و ببینند که آیا تلاش های امارات‌متحده‌عربی به ثمر می رسد، این رویکرد جدید عربی را رهبری می کنند.

روز سه شنبه شیخ عبدالله بن زاید، وزیر خارجه امارات متحده عربی ، به منظور دیدار با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، به دمشق، پایتخت سوریه سفر کرد. این سفر از بزرگترین سفر امارات در یک دهه گذشته به این کشور جنگ زده به شمار می‌رود. براساس بیانیه وزارت امور خارجه امارات‌متحده‌عربی، تحولات اخیر در منطقه غرب آسیا، سوریه و نیز تعدادی مسائل  منطقه ای و بین المللی مهم ترین محور مشترک دیدار بین طرفین بوده است.

پس از دمشق، این دیپلمات ارشد اماراتی بلافاصله به اردن سفر و در آنجا با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن دیدار کرد که این امر نشان می دهد مسائل منطقه ای در دستور کار مذاکرات امارات و اردن قرار گرفته است. بیانیه وزارت خارجه امارات در این دیدار، به هیچ موضوع منطقه ای مورد بحث دو طرف اشاره نکرد. این دیدار را در چارچوب گسترده‌تری از روابط دوجانبه قرار داد. اما شیخ عبدالله با همتای اردنی خود ایمن صفدی دربارۀ مسائل منطقه ای گفت و گو کرد. در بیانیۀ جداگانه ای که از سوی وزارت خارجۀ امارات منتشر شده ،آمده است: «در این نشست دو وزیر در مورد موضوعات گوناگون مورد علاقۀ دو طرف گفتگو نمودند و بر اهمیت ادامۀ هماهنگی و همکاری های مشترک در جهت غلبه بر چالش های مشترک و دستیابی به امنیت و ثبات در منطقۀ عربی، تاکید کردند» اگرچه شیخ عبدالله به هیچ نشانه‌ای از پیامدهای منطقه ای سفر خود به سوریه اشاره نکرد، اما تحلیل‌گران و رسانه‌های عربستان سعودی و امارات ‌متحده‌عربی به طور گسترده این سفر را به عنوان تلاش متقابل برای کاهش نفوذ ایران در سوریه و بازسازی دولت سوریه مورد تاکید قرار دادند.

محور استدلال آنها این است که امارات‌متحده‌عربی باید سوریه را با توجه به عدم امکان تغییر نظام در دمشق به آغوش اعراب بازگرداند و چنین بازگشتی باید به ضرر منافع ایران تمام شود. عبدالخالق عبدالله به عنوان شخصیتی نزدیک به محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی، در توئیتر خود نوشت:« شیخ عبدالله به منظور دستیابی به شماری از اهداف بلند‌مدت به دمشق سفر کرده است.» بنا بر اظهارات پژوهشگری اماراتی، در این دیدار علاوه بر کمک به بازگشت ۱۰ میلیون پناهنده سوری، مهم ترین اهداف ابوظبی کاهش حضور ایران در سوریه، تلاش برای پایان دادن به اشغال ترکیه و افزایش حضور اعراب در سوریه اعلام شده است.

از سوی دیگر، الشرق الاوسط وابسته به عربستان سعودی ادعا کرده است که این کشور در طرح پیشنهادی اردنی ها، یک قرارداد کلی کرده است که بر اساس آن کشورهای عربی در مقابل دریافت امتیازات از نظام بشار اسد، روابط خود را با سوریه عادی خواهند کرد. به گزارش این روزنامه سعودی، سند عادی سازی کشورهای عربی، روندی گام به گام را ارائه می کند که با کاهش نفوذ ایران در بخش‌های خاصی از سوریه آغاز می شود. باز هم عادی سازی روابط بین سوریه و سایر کشورهای عربی از لنز مقابله با ایران نگریسته می شود. این در حالی است که پیش از این ایران از روند به اصطلاح بازگرداندن سوریه به آغوش اعراب حمایت و پشتیبانی  کرده است.

اخیرا حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران با شیخ عبدالله، صفدی و همچنین رمطان لعامره وزیر امور خارجه الجزایر تلفنی گفتگو کرده است. امیر عبداللهیان در گفتگو با لعامره که پس از سفر شیخ عبدالله به دمشق انجام شد، اظهار امیدواری کرد که نشست آتی اتحادیه عرب منافع مهمی برای امت اسلامی داشته باشد. انتظار می رود نشست بعدی اتحادیه عرب در الجزایر آغازگر بازگشت سوریه به سازمانی باشد که عضویت سوریه را در طول جنگ داخلی سوریه به حالت تعلیق درآورده بود. بنابراین امیر عبداللهیان ظاهرا امیدوار است که در نشست الجزایر با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب موافقت شود. علاوه بر این، ایران از بهبود روابط بین دمشق و سایر پایتخت های عربی استقبال کرده است.

نفوذ ایران در سوریه هرگز علیه امارات و متحدان عرب آن نبوده است. بنابراین، درک اینکه چرا اماراتی‌ها برای تضعیف منافع تهران در سوریه تلاش می کنند دشوار است. فشار امارات‌متحده‌عربی می تواند علیه این کشور نتیجه معکوس داشته باشد؛ زیرا بعید است که نظام سوریه به کسانی که در مواقع بحران به آن کمک کرده اند پشت کند. در پایان، امارات بخشی از گروه کشورهایی بود که در دهه پیشین برای سرنگونی دولت سوریه تلاش کرده است. اینکه آنها نتوانستند رژیم دمشق را تغییر دهند به این معنا نیست که آنها یک شبه متحد سوریه می شوند.