از وقفه در مذاکرات وین تا تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا با واسطه «انریکه مورا»

به گزارش راهبرد معاصر ۱۷ فروردین ماه ۱۴۰۰ بود که مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ با حضور انریکه مورا معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به منظور رفع تحریم‌های آمریکا در شهر وین به صورت حضوری برگزار شد. البته قبل از آن در جمعه ۱۳ فروردین ۱۴۰۰ نیز نشستی به صورت مجازی برگزار و تصمیم گرفته شد که از ۱۷ فروردین مذاکرات در شهر وین به صورت رو در رو ادامه یابد و سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم روز دوشنبه ۱۶ فروردین ماه در نخستین نشست هفتگی خود با خبرنگاران در سال ۱۴۰۰ اعلام کرد که گفت‌وگوها ناقص بود و ادامه آن رفت برای کمیسیون حضوری.

در همین راستا ۶ دور این مذاکرات تا ۳۰ خرداد ماه ۱۴۰۰ در دولت دوازدهم برگزار؛ ولی در پی کارشکنی‌های آمریکا و با وجود پیشرفت‌هایی که حاصل شده بود، نتیجه‌ای به همراه نداشت. سید عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد و معاون سابق وزیر امور خارجه در اظهاراتی در همان روز و بعد از نشست کمیسیون مشترک با بیان این‌که ملاک ما رسیدن به یک توافق خوب است، درباره روند مذاکرات، اظهار داشت: به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقی‌مانده ساده نخواهد بود.

با آمدن دولت سیزدهم قرار شد در این زمینه تصمیم گیری شود که در نهایت با رایزنی‌های انجام شده هشتم آذر ماه این مذاکرات برای رفع تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا در شهر وین کلید خورد. دور هفتم مذاکرات هشتم آذر ماه در وین آغاز و هیأت ایرانی با هدف تمرکز جدی بر مسئله رفع تحریم‌ها علیه ملت ایران، با ترکیبی حقوقی و اقتصادی در این نشست شرکت کرد. معاونان دیپلماسی اقتصادی و امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه و همچنین معاون امور ارزی و بین‌الملل بانک مرکزی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت و مشاور اقتصادی معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی از جمله اعضای هیأت ایرانی حاضر در این نشست بودند. علی باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران هم پیش از این نشست در اظهاراتی با بیان این‌که با اراده جدی و تدارک قوی برای لغو تحریم‌ها وارد گفت‌وگوهای وین شده‌ایم و تمرکز و اولویت اصلی بر لغو تحریم‌هاست، گفت: ترکیب هیأت ایران هم نشانگر این عزم و جدیت است. (جزییات بیشتر)

مذاکراتی که هشتم آذر ماه آغاز شده بود در ۱۲ آذر برای مشورت‌ طرف‌های اروپایی درباره دو پیشنهاد طرف ایرانی با تنفسی چند روزه متوقف شد و دوباره ۱۸ آذر ماه از سر گرفته شد. نیمه دوم مذاکرات نیز از ۱۸ آذر ماه آغاز و جمعه ۲۶ آذر ماه با برگزاری نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام پایان یافت و مقرر شد که هیأت‌ها به پایتخت‌ها مراجعت کنند و بزودی به وین بازگردند.

علی باقری بعد از این نشست اعلام کرد که در دور هفتم مذاکرات به دو سند جدید مذاکراتی در موضوع تحریم‌ها و هسته‌ای دست یافتیم که اینها دیگر سند پیش نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن نخواهند بود، بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود.

روز دوشنبه ششم دی ماه نیز دور هشتم مذاکرات در شهر وین آغاز و در نهایت ۲۰ اسفند ماه مذاکرات برای رایزنی‌های نهایی در پایتخت‌ها دچار وقفه شد. در همین زمینه «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه ۲۰ اسفند ماه ۱۴۰۰ در توئیتی نوشت: به دلیل عوامل خارجی به وقفه در گفت‌وگوهای وین نیاز است. متن نهایی اساسا آماده و روی میز است. به‌ عنوان هماهنگ‌کننده، من به همراه تیمم به ارتباط با همه اعضای برجام و آمریکا برای غلبه بر وضعیت فعلی و نهایی کردن توافق ادامه خواهم داد. پس از آن سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در توئیتی نوشت: وقفه اعلام شده در مذاکرات وین می‌تواند زمینه ساز حل موضوعات باقیمانده و بازگشت نهایی باشد. دستیابی به موفقیت در گفت‌وگوها تمرکز اصلی همه طرف‌ها خواهد بود. هیچ عامل خارجی بر اراده مشترک ما به منظور حرکت به سمت یک توافق جمعی اثر نخواهد گذاشت.

همزمان هم خبرنگار فارس مطلع شد که این وقفه به معنای توقف در مذاکرات نیست و رایزنی‌ها کماکان از پایتخت‌ها ادامه خواهد داشت. (جزییات بیشتر)

سه کشور اروپایی عضو برجام هم در واکنش به وقفه ایجاد شده اعلام کردند که یک توافق جامع و منصفانه روی میز و آماده نهایی شدن است.

* مذاکرات متوقف نشده و کماکان در جریان است

بعد از وقفه ایجاد شده، پیام‌ها بین ایران و آمریکا از طریق انریکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوها کماکان ادامه یافت و هنوز هم این رفت و برگشت پیام‌ها در جریان است و براساس اطلاعات خبرنگار فارس، مذاکرات متوقف نشده و کماکان در جریان است و ارتباطات بین علی باقری و انریکه مورا به صورت مستمر برقرار است. در همین راستا هم سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه دوشنبه ۲۹ فروردین ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: روابط ما در چارچوب گفت‌وگوهایی که در وین انجام می‌شود با اتحادیه اروپا به صورت عادی انجام می‌شود و رفت و برگشت پیام‌ها بین تهران و واشنگتن از طریق آقای انریکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوها انجام می‌شود. از سوی دیگر «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم ۳۰ فروردین ماه و یک روز بعد در اظهاراتی اعلام کرد که «انریکه مورا» همچنان به انتقال پیام‌ها بین واشنگتن و تهران ادامه می‌دهد و در تلاش است تا این مذاکرات را به نتیجه موفقیت‌آمیز برساند.

روز پنجشنبه اول اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ نیز حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی با فیصل المقداد وزیر خارجه سوریه اظهار داشت: تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا از طریق اتحادیه اروپا در حال انجام است و در این مسیر بارها تاکید کرده‌ایم که جمهوری اسلامی ایران نه به زیاده خواهی‌ها توجه دارد و نه حاضر است از خطوط قرمز خود عقب نشینی کند. مسیر دیپلماسی به خوبی کار می‌کند و از رسیدن به توافق خوب و پایدار دور نشده‌ایم. 

* انتقاد از طرح موضوعات جدید از سوی آمریکا

یک روز بعد از بازگشت هیأت ایرانی به تهران، حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی همتای قطری در ۲۱ اسفند ۱۴۰۰ ضمن انتقاد از طرح موضوعات جدید از سوی آمریکا در مذاکرات، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران با جدیت برای حصول توافق خوب، قوی و پایدار تلاش می‌کند.

ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ۲۳ اسفند ۱۴۰۰ هم در اظهاراتی بیان کرد: چند مسئله کوچک حل‌نشده در مذاکرات وین باقی‌مانده‌ است و سعید خطیب‌زاده هم همان روز درباره مذاکرات وین گفت: الان در نقطه اعلام توافق قرار نداریم، چون برخی مباحث کلیدی و مفتوح باقی مانده که باید در واشنگتن تصمیمات آن اتخاذ شود. مسؤولیت وضعیت فعلی که الان در آن قرار داریم، با آمریکاست. اگر امروز آمریکا پاسخ مباحث محدود باقی مانده را بدهد و بتوانیم بگوییم توافق از نظر ما جمع بندی شده، می‌توانیم به وین برگردیم.

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی هم ۲۳ اسفند ۱۴۰۰ در توئیتی تصریح کرد تا زمان تامین مطالبات قانونی و منطقی خود و دست‌یابی به توافق قوی، در ⁧‫مذاکرات وین باقی می‌مانیم.

وزیر امور خارجه کشورمان نیز ۲۳ اسفند ۱۴۰۰ در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عمانی با بیان این‌که روند مذاکرات وین متوقف نشده و باقری به تلاش برای رسیدن به توافق خوب و پایدار ادامه می‌دهد، گفت: حل و فصل موضوعات باقیمانده که جزو خطوط قرمز ماست به اراده طرف آمریکایی و عدم اتلاف وقت مرتبط است.

پس از آن بود که امیرعبداللهیان سفری چند ساعته به مسکو داشت و با سرگئی لاوروف همتای روس خود دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور خارجه کشورمان  ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ در نشست خبری با همتای روس خود به برخی اظهارنظرات درباره کارشکنی‌ روس‌ها در مسیر حصول توافق پایان داد و با بیان این‌که روسیه هیچ مانعی برای رسیدن به توافق نخواهد بود، گفت: امیدواریم طرف آمریکایی دست از زیاده‌خواهی خود در دقایق نزدیک به توافق بردارد.

وزیر خارجه چین هم ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ در گفت‌وگوی تلفنی با امیرعبداللهیان در حالی که در مسکو حضور داشت، با اعلام حمایت همه جانبه کشورش از روند مذاکرات وین تصریح کرد: چین از نهایی شدن مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها حمایت می‌کند.

* اگر امروز طرف آمریکایی دو مطالبه باقیمانده ما را محقق کند فردا آماده حضور در وین خواهیم بود

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ هم در جمع خبرنگاران خاطرنشان کرد: ما چهار موضوع را به عنوان خط قرمز در مذاکرات نزدیک به نهایی خودمان پیش رو داشتیم، از این چهار موضوع در سه هفته گذشته دو موضوع تقریبا حل شده و به نقطه توافق رسیدیم، ولی دو موضوع همچنان باقی مانده از جمله موضوع تضمین اقتصادی. امروز با همکارم آقای دکتر باقری گفت‌وگو داشتم از طریق Non-Paper و انریکه مورا به تبادل پیام‌ها با طرف آمریکایی ادامه می‌دهیم و هر زمان به نقطه توافق در این دو موضوع و خط قرمز باقیمانده نزدیک شویم، تیم ما و دکتر باقری در وین حضور خواهند یافت. اگر طرف آمریکایی اراده لازم را برای حل و فصل دو‌ موضوع باقیمانده داشته باشد. آماده هستیم در اولین فرصت با حضور وزرا در وین روز جمع بندی و تصمیم نهایی را داشته باشیم و به نقطه پایانی توافق برسیم. اما اکنون این موضوع در دست طرف آمریکایی است و اینکه آیا ابراز وجود حسن نیت در طرف آمریکایی و نزد آقای جو بایدن موضوعی واقعی و حقیقی است و محقق خواهد شد یا نه بستگی به این دارد که در رفت و برگشت پیام‌های ما چه اتفاقی در روزهای آینده رخ خواهد داد. اگر امروز طرف آمریکایی دو مطالبه باقیمانده ما را محقق کند فردا آماده حضور در وین خواهیم بود. 

وزیر خارجه کشومان ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ هم در گفت‌وگوی تلفنی با «لیز تراس» همتای انگلیسی با بیان این‌که اگر همه خطوط قرمزمان رعایت شود آماده توافق نهایی هستیم، گفت: آنچه می‌تواند رسیدن به توافق خوب و پایدار را قطعی کند، رفتار واقع بینانه آمریکا و عدم طرح مطالبات جدید و نادرست است.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اول فروردین ماه ۱۴۰۱ هم در گفت‌وگوی تلفنی با فؤاد حسین همتای عراقی با بیان اینکه به مرحله نهایی توافق در وین نزدیک هستیم، تصریح کرد: آمریکا باید حسن نیت ادعایی خود را در عمل نشان دهد. امیرعبداللهیان همچنین دوم فروردین ماه هم در گفت‌وگوی تلفنی همتای قطری درباره مذاکرات وین با تأکید بر لزوم توجه به منافع ملت ایران و خطوط قرمز جمهوری اسلامی اعلام کرد: برای تحقق یک توافق خوب، قوی و پایدار آمادگی کامل داریم.

در این میان، «جان کربی» سخنگوی پنتاگون هم دوم فروردین در گفت‌وگو با برنامه «فاکس و دوستان» شبکه تلویزیونی «فاکس‌نیوز» آمریکا تصریح کرد که آمریکا همچنان خواهان توافق هسته‌ای با ایران است.

* به طرف آمریکایی به صراحت گفته‌ایم از خطوط قرمز خود عبور نخواهیم کرد/ در موضوع لغو تحریم‌ها هنوز به نقطه پایانی نرسیده‌ایم

امیرعبداللهیان سوم فروردین ماه و در نشست خبری مشترک با فیصل المقداد همتای سوریه‌ای در دمشق با بیان این‌که به طرف آمریکایی به صراحت گفته‌ایم از خطوط قرمز خود عبور نخواهیم کرد، گفت: اگر آمریکا واقع بینانه برخورد کند، آمادگی داریم در آینده نزدیک توافق را با حضور وزاری خارجه عضو کمیسیون مشترک برجام در وین نهایی کنیم.

وزیر امور خارجه کشورمان چهارم فروردین ۱۴۰۱ هم بعد از دیدار با «عبدالله بوحبیب» وزیر خارجه لبنان در نشست خبری مشترک با بیان این‌که برای تأیید یک توافق خوب، قوی و پایدار آماده‌ایم، ولی نه به قیمت عبور از خط قرمز جمهوری اسلامی ایران، خاطرنشان کرد: در موضوع لغو تحریم‌ها هنوز به نقطه پایانی نرسیده‌ایم.

امیرعبداللهیان ششم فروردین ماه نیز در گفت‌وگویی تلویزیونی با بیان این‌که ما و سه کشور اروپایی در خصوص یک متن به نقطه توافق رسیده‌ایم و این متن نیازمند ویرایش نهایی است گفت: هدف ما از حضور در وین برداشتن حداکثری تحریم‌هاست.

وی همچنین اعلام کرد که روزی که توافق در وین اعلام می‌شود توافق فراتر از برجام نخواهد بود و افزود: به نقطه توافق نزدیک‌ شده‌ایم ولی موضوعاتی اندک، اما مهم باقی مانده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی در این گفت‌وگو تصریح کرد: اکنون ما و سه کشور اروپایی در خصوص یک متن به نقطه توافق رسیده‌ایم و این متن ما نیازمند یک ویرایش نهایی است. چین از توافق حمایت می‌کند روسیه علیرغم چالش‌هایی که برای آن به وجود آمده و بحران اوکراین، در کنار توافق ما خواهد بود. به صراحت به لاوروف گفتم آنجا که منافع ما ایجاب کند، اگر توافق به نقطه نهایی برسد و خطوط قرمز ما رعایت شود و منافع ملت ما بخواهد تامین شود، ما معطل هیچ طرفی نخواهیم ماند. اما به دنبال حذف هیچ طرفی هم نیستیم و توقع ما این است همه طرف‌هایی که در مذاکرات وین بودند تا آخرین لحظه متناسب با حقوق و منافع طرف اصلی یعنی ایران به نقش سازنده خود ادامه دهند.

امیرعبداللهیان همچنین یادآور شد: اکنون نقطه مشکل، مسائل اندک و مهمی که بین ما و طرف آمریکایی باقی است. مهمترین موضوع همچنان در عرصه چگونگی و نحوه خروج اشخاص حقیقی و حقوقی ایران از لیست تحریم‌هاست. 

* حل یکی دو موضوع باقیمانده نیازمند تصمیم آمریکاست

وزیر امور خارجه کشورمان ششم فروردین نیز در گفت‌وگوی تلفنی با همتای بلژیکی با اشاره به پیشرفت‌های صورت گرفته در مذاکرات وین تصریح کرد: حل یکی دو موضوع باقیمانده نیازمند تصمیم آمریکاست که از طریق نماینده اتحادیه اروپا در حال پیگیری است.

* حضور انریکه مورا در تهران

یک روز بعد یعنی هفتم فروردین ماه نیز انریکه مورا در سفری که به تهران داشت، علاوه بر دیدار و گفت‌وگو با علی باقری با حسین امیرعبداللهیان هم ملاقات و پس از آن به دوحه و از آنجا به واشنگتن سفر کرد. علی باقری در این دیدار با اشاره به جدیت و عزم جمهوری اسلامی ایران برای نهایی کردن توافق در وین، تأکید کرد: در صورتی که طرف آمریکایی از واقع‌گرایی برخوردار باشد، می‌توان به توافق دست یافت.

 امیرعبداللهیان هم در دیدار انریکه مورا گفت: فقدان تصمیم سیاسی آمریکا برای رفع تحریم‌ها مانع کنونی رسیدن به نتایج نهایی بوده و برای ما برخوردار شدن از منافع کامل اقتصادی و رفع موثر تحریم‌ها اولویت اساسی است.

سعید خطیب‌زاده ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ درباره سفر «انریکه مورا» به تهران هم گفت: آقای مورا در این سفر حامل برخی نکات بود و می‌خواست با ما تبادل نظر کند. موضوعات مدنظر خودمان را به مورا گفتیم، در پاسخ به سؤالاتی که مطرح شده بود. پیام، پاسخ‌ها و خواست ما روشن بود. از وین هم روشن بود و البته سفر مورا برای این بود که بتوانیم از این شرایط خارج شویم. تلاش کردیم به عنوان ایران، مسیر دیگری را مجددا امتحان کنیم  برای این‌که موضوعات باقیمانده حل و فصل شود. تا امروز بیشترین ابتکارات را جمهوری اسلامی ایران داشته است، به شهادت آنهایی که پیام بردند و آوردند. آقای مورا با پیام و پاسخ‌های ایران، تهران را ترک کرد و ما همچنان منتظر پاسخ‌های طرف مقابل هستیم، ولی پاسخ جدیدی هنوز دریافت نشده است.

همزمان با سفر مورا به تهران، «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خراجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگویی با اسکای نیوز با بیان این‌که «دولت ترامپ با خروج از توافق هسته‌ای با ایران مرتکب اشتباه شد»، افزود: «به توافق هسته‌ای با ایران نزدیک شده و روی ۹۵ درصد از نکات به توافق رسیده‌ایم. توافق هسته‌ای با ایران تمام مشکلات منطقه را حل نخواهد کرد، بلکه گام نخست به شمار می‌آید

از سوی دیگر «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه هم هفتم فروردین ماه (+) در گفت‌وگویی با شبکه الجزیره گفت: «بسیار تاسف آمیز خواهد بود که برخی نکات بسیار ساده مانع از رسیدن به توافق هسته‌ای جدید با ایران شود. چه بسا توافق هسته‌ای جدید تمامی موضوعات منطقه‌ای با ایران را حل نکند اما به ثبات اوضاع کمک خواهد کرد». لودریان در ادامه گفت: «اروپایی‌ها با وجود خروج آمریکا از برجام، توافق هسته‌ای را حفظ کردند».  او یک روز بعد هم (هشتم فروردین ماه) در کنفرانسی خبری در دوحه گفت که «توافق هسته‌ای» بین ایران و قدرت‌های جهانی نزدیک است، هر چند که هنوز چند مورد باید مورد حل و فصل قرار بگیرد.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز دهم فروردین ماه در دیدار با همتای قطری در شهر تونشی چین تصریح کرد: آمریکا می‌بایست از زیاده خواهی دست بردارد تا هفته‌ها تلاش فشرده طرف‌های مختلف در وین به نتیجه لازم در زمینه بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات خود منجر شود. وزیران امور خارجه ایران و چین هم در گفت‌وگویی در تونشی چین ضمن رایزنی درباره آخرین تحولات مرتبط با گفت‌وگوهای وین، بر مقابله با تحریم‌های یکجانبه و نامشروع تأکید کردند.

*اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران و واکنش جمهوری اسلامی

در این مدت تحریم‌های جدیدی از سوی آمریکا علیه ایران اعمال شد و دهم فروردین ماه وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه چند نهاد و یک فرد ایرانی اعمال کرد  که واکنش سخنگو و همچنین وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را به همراه داشت. سعید خطیب‌زاده این تحریم‌ها را نشانه دیگری از سوءنیت دولت آمریکا در قبال مردم ایران خواند که در تداوم سیاست شکست خورده فشار حداکثری آن دولت علیه ایران طراحی شده است و امیرعبداللهیان نیز ۱۴ فروردین ماه در گفت‌وگوی تلفنی همتای عمانی از اعمال تحریم های مجدد از سوی آمریکا در مورد برخی از اشخاص و شرکت‌های ایرانی انتقاد و عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران آماده یک توافق خوب و پایدار است، اما طرف آمریکایی با برخی زیاده خواهی ها، مسؤول مستقیم تطویل مذاکرات تاکنون بوده است.

البته در این میان هم دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا اظهاراتی را بیان و ۱۴ فروردین ماه ضمن انتقاد از عملکرد دولت بایدن گفت اگر به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا برگزیده شده بود، ظرف یک هفته با ایران توافق کرده بود.

* اکنون توپ در زمین آمریکاست

امیرعبداللهیان همچنین ۱۴ فروردین در گفت‌وگوی تلفنی آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل گفت: در مذاکرات به توافق نزدیک هستیم و پیشنهادات‌مان را در مورد موضوعات باقیمانده از طریق مذاکره کننده اتحادیه اروپا به طرف آمریکایی منتقل کرده‌ایم و اکنون توپ در زمین آمریکاست.

* ملت صبوری هستیم ولی تا ابد صبر نمی‌کنیم و منتظر هیچ کسی نمی‌مانیم

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز ۱۵ فروردین ماه در نخستین نشست هفتگی با خبرنگاران در سال ۱۴۰۱ تصریح کرد: آنچه امروز در وین است به خاطر همین رویکرد آمریکا در نقطه توقف قرار دارد و آمریکا تصمیم سیاسی درباره موضوعات نگرفته و تلاش می‌کند موضوعات باقیمانده را گروگان مسائل داخلی خودش کند. طبیعی است ایران و ایرانی نمی‌تواند از حق و منافع خودش بگذرد، ما ملت صبوری هستیم، ولی تا ابد صبر نمی‌کنیم و منتظر هیچ کسی نمی‌مانیم. اگر آمریکا می‌خواهد توافقی داشته باشد، باید تصمیم سیاسی خود را در اسرع وقت بگیرد.

*  آمریکا مسؤول توقف امروز مذاکرات و تطویل روزهای آتی/ راه‌حل در کاخ سفید

وی گفت: آمریکا مسؤول توقف امروز مذاکرات و تطویل روزهای آتی است. راه‌حل هم در کاخ سفید است. باید به خواست‌های معقول ایران که مورد تایید اعضای ۱+۴ نیز هست، پاسخ منطقی بدهد تا ما آماده بشویم و به وین برویم. توافق بسیار در دسترس است، اگر آمریکا بداند و یقین داشته باشد که ما از خطوط قرمز خود نه رد می‌شویم و نه از خواسته‌های خود کوتاه می‌آییم.

خطیب‌زاده عنوان کرد: واشنگتن مایل است موضوع را به یک یا دو موضوع فروبکاهد. موضوع اصلی انتفاع ایران مبتنی بر قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام است و تا چرخه انتفاع ایران کامل نشود، ایران بر سر خطوط قرمز خودش باقی خواهد ماند. خطوط قرمز ما، منافع مردم و انتفاع ایران از آن چیزی است که یک بار بحث و مذاکره و امضا شده است. وی همچنین گفت: اگر امروز پافشاری ما بر حقوق و منافع ملت ایران نبود، شاید یک توافق نیم بندی ماه‌ها قبل حاصل می‌شد. کل توافق معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است. الان هفته‌هاست که وضعیت همین است. موضوع اشخاص حقیقی و حقوقی است که باید براساس برجام از لیست تحریمی خارج شوند؛ به اضافه انتفاع اقتصادی ایران در چرخه کامل انتفاع. اینها موضوعاتی است که معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است. 

وی درباره زمان بازگشت هیأت‌ها به وین نیز گفت: ما هنوز جواب آخری از واشنگتن دریافت نکردیم و اگر پاسخ واشنگتن متناسب با نکات مطرح شده باشد، می‌توانیم در اسرع وقت به وین برویم، نه برای مذاکرات جدید بلکه برای نهایی کردن توافق. باید منتظر پاسخ و سیگنال از واشنگتن باشید. 

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر دوشنبه ۱۵ فروردین ماه در توئیتی درباره مذاکرات وین نوشت: ‏اگر مکثی در روند مذاکرات وین دیده می شود، به دلیل زیاده خواهی طرف آمریکایی است.وزارت امور خارجه در جهت کسب عالی منافع ملت و رعایت خطوط قرمزها با قدرت و منطق عمل می کند. هرگز زیر بار زیاده خواهی آمریکا نخواهیم رفت. اگر کاخ سفید واقع بینانه رفتار کند، توافق دست یافتنی است.

البته در این میان نیز اعضای کنگره نیز ۱۵ فروردین ماه طرحی را برای ممنوع کردن اقدام احتمالی کاخ سفید به منظور حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست «تروریستی» ارائه دادند. 

چند قانونگذار دموکرات آمریکا هم چهارشنبه ۱۷ فروردین ماه خواستار آن شدند که «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده به توافق طولانی‌تر و قوی‌تر با ایران دست یابد. «الین لوریا» نماینده دموکرات کنگره آمریکا در این زمینه گفت: «نمی‌‌توانیم یک توافق شکست خورده دیگر را تحمل کنیم.» «جاش گاثمیر» دیگر نماینده جمهوریخواه کنگره آمریکا مدعی شد که به ایران نمی‌توان اعتناد کرد و بسیار مهم است که ایالات متحده به خواسته های ایران تن ندهد. وی در ادامه گفت، به یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر نیاز است نه توافقی کوتاه‌مدت‌تر و ضعیف‌تر. زمان آن رسیده است که از ارزش‌های آمریکا و متحدانمان محافظت شود. 

* پیشرفت‌های مهمی در مذاکرات حاصل شده

۱۷ فروردین ماه هم امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی با همتای مجارستانی گفت: با توجه به ابتکارات ایران، پیشرفت‌های مهمی در مذاکرات حاصل شده، اما همچنان برخی موضوعات مهم بین ایران و آمریکا باقیمانده که از طریق مذاکره کننده اتحادیه اروپا تبادل پیام در مورد آنها ادامه دارد.

* بلینکن: خوشبین نیستم

اما از سوی دیگر «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا هم ۱۷ فروردین ماه در گفت‌وگو با شبکه خبری «ان‌بی‌سی» در پاسخ به سؤالی درباره این‌که آیا سپاه همچنان «سازمان تروریستی» باقی خواهد ماند یا خیر؟ اظهار داشت: «درباره اینکه در مذاکرات در چه مرحله‌ای قرار داریم وارد جزئیات نمی‌شوم. فقط این را می‌گویم که من به طور کلی درباره احتمال به سرانجام رسیدن توافق چندان خوش‌بین نیستم؛ علی‌رغم همه تلاش‌هایی که در مذاکرات کرده‌ایم و علی‌رغم اینکه معتقدیم که [با توافق] از لحاظ امنیتی در وضعیت بهتری قرار خواهیم گرفت، هنوز به نقطه توافق نرسیده‌ایم. من همچنان معتقدم اینکه بتوانیم در صورت اقدام مشابه از سوی ایران به پایبندی به توافق برگردیم به بهترین نحو در راستای منافع ما خواهد بود. ما در آن نقطه قرار نداریم.» 

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ۱۸ فروردین ماه نیز در گفتگوی تلفنی با وزیر خارجه صربستان با بیان اینکه ایران برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار مصمم است، گفت: آمریکا باید به جای زیاده خواهی، ایجاد کندی و مانع در مسیر کار، با رویکردی واقع بینانه رفتار کند.

بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا بامداد پنجشنبه ۱۸ فروردین ماه در دیدار با وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه درباره مسائل مختلفی از جمله ایران و اوکراین گفت‌وگو کرد و وزارت خارجه آمریکا با اعلام این خبر، گفت: «بلینکن و همتایانش در تروئیکای اروپایی، آمادگی خود را برای سناریوهای دیگر در مورد ایران، در صورت لزوم اعلام کردند». در این بیانیه آمده است: «بلینکن و وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان توافق کردند که راه حل دیپلماتیک بهترین نتیجه برای مذاکرات هسته‌ای ایران است».

«ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم ۱۸ فروردین ماه در نشستی خبری گفت: «مذاکرات در وین وارد مرحله نهایی شده و همه طرف‌ها درخصوص بیشتر قسمت‌های متن توافق برای از سرگیری پایبندی [به برجام] به اجماع رسیده‌اند و تعداد اندکی از موارد باقی مانده‌اند که باید حل شود. چین معتقد است که جایگزین بهتری برای برجام وجود ندارد. آمریکا به عنوان مقصر بحران ایجاد شده در برنامه هسته‌ای ایران، باید هرچه سریع‌تر تصمیمات سیاسی خود را اتخاذ کرده و به‌صورت فعالانه به نگرانی‌های مشروع طرف ایرانی پاسخ دهد». 

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز دوشنبه ۲۹ فروردین ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اظهار داشت: ما در ۱۱ ماه منتهی به مذاکرات و قبل از تنفس اخیر همواره گفتیم تا زمانی به کلیت توافق نکردیم درباره چیزی توافق نکرده‌ایم. امروز هم توافقی در دسترس نداریم که درباره توافق صحبت کنیم. موضوعاتی باقیمانده که به محض اینکه موضوعات تمام شود می‌توانیم بگوییم کل متن توافق شده است و تا آن روز هم هر بخشی از متن امکان بالا و پایین شدن دارد.

وی همچنین اظهار داشت: جو وین منفی نیست، چون ایران و ۱+۴ همه کارهای خود را انجام دادند و منتظر پاسخ مناسب و پاسخی که واشنگتن بتواند نگرانی‌ها را در دو حوزه‌ای که گفتم مرتفع کند، هستند. هماهنگ کننده برجام وظیفه خودش را به خوبی انجام می‌دهد. جمهوری اسلامی ایران در مقاطعی که سختی در مذاکرات پیش آمده بیشترین ابتکار را داشته و الان هم با ابتکارات مختلفی تلاش کردیم بتوانیم اطمینان لازم برای بازگشت صادقانه - به معنای حقوقی خودش والا بسیاری در داخل و خارج معتقدند آمریکا بارها نشان داده به آن‌چه متعهد بوده، پایبند نیست - آمریکا و اجرای تعهدات توسط آنها حاصل شود. به نظر می‌آید واشنگتن سیاست تاخیر را در پیش گرفته و هر روزی آمریکا به چند موضوع باقیمانده پاسخ درست دهد به وین برمی‌گردیم. جو وین همچنان مناسب امضای برجام است. منتظر آمریکا و گفت‌وگوهای وین نبودیم.

* ادعای هاآرتص

در همین خصوص نیز روزنامه صهیونیستی هاآرتص گزارش داد «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا قرار است طی روزهای آینده تصمیم خود درباره سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را اعلام کند. این روزنامه نوشت که مقام‌های کاخ سفید موافق حفظ نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های اصطلاحاً «تروریستی» هستند در حالی که مقام‌های وزارت خارجه آمریکا عکس این نظر را دارند. طبق ادعای هاآرتص، مقام‌های اسرائیلی این هفته (تا یکشنبه هفته آینده بر اساس تقویم ایران) منتظر تحولات مهمی در خصوص مذاکرات  میان ایران و قدرت‌های جهانی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران هستند. بایدن قرار است طی روزهای آینده تصمیم خود را در خصوص حفظ یا خروج نام سپاه از فهرست سازمان‌های اصطلاحاً «تروریستی» اعلام کند.

از سوی دیگر «واشنگتن فری بیکن» ۳۱ فروردین ماه در مطلبی درباره پیشنهاد آمریکا در خصوص رفع تحریم‌های سپاه، از زبان یک مقام وزارت خارجه این کشور گزارش داد دولت بایدن برای احیای برجام «آماده اتخاذ تصمیمات دشوار است». بر اساس این گزارش، این پیشنهاد عنوان ادعایی «تروریستی» را از روی سپاه پاسداران برمی‌دارد و نیروی قدس سپاه به فهرست تروریستی آمریکا اضافه می‌شود تا این اقدام را جبران کند. واشنگتن فری بیکن در ادامه نوشته تحریم‌ها علیه بین ۸۰ تا ۱۸۰ هزار نیروی سپاه برداشته می‌شود و تحریم‌های نیروی قدس تنها ۲۰ هزار نفر را شامل می‌شود.

در این میان نیز یک مقام رژیم صهیونیستی مدعی شده که دولت آمریکا تصمیم خود درباره سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به اطلاع اروپایی‌ها رسانده است.

از سوی دیگر هم گروهی متشکل از ۴۰ مقام دولتی سابق و کارشناسان برجسته منع اشاعه در بیانیه‌ای عدم تغییر سیاست‌های دولت ترامپ را «غیرمسئولانه» خواندند و از دولت بایدن خواستند مذاکرات برای احیای برجام را با موفقیت به پایان برساند.