چرا تمایل تهرانی‌ها به واکسن زدن در اوج کرونا کم شد؟
رئیس دبیرخانه رصد اجتماعی کووید-۱۹، نتایج مطالعات انجام‌شده درخصوص مسائل اجتماعی پذیرش واکسن کرونا که توسط کارگروه واکسن این رصدخانه بر روی ۱۸۸۵ نفر انجام شده است را تشریح کرد.
به گزارش راهبرد معاصر دکتر محمد ساعتچی رئیس دبیرخانه رصد اجتماعی کووید-۱۹ با بیان اینکه کارگروه واکسن یکی از کارگروه‌های رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ بوده که از اوایل اپیدمی کرونا آغاز به کار کرد، گفت: در این کارگروه به مسائل اجتماعی پذیرش واکسن کرونا پرداخته شد و بر این اساس دو مطالعه بزرگ تحت عنوان «بررسی پذیرش واکسن کووید-۱۹ و عوامل موثر بر آن » در شهر تهران و روستاها صورت گرفت؛ این مطالعه یک بار در زمانی که در موج پایین اپیدمی بودیم (فروردین ۱۴۰۰) و یک بار در زمان پیک دلتا که روزانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ مورد مرگ ثبت می‌شد (مردادماه ۱۴۰۰)، به انجام رسید تا بررسی شود «مردم در زمانی که اپیدمی در پایین‌ترین نقطه قرار دارد و در زمانی که مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا بالا بود، چقدر تمایل به تزریق واکسن دارند؟»
وی ادامه داد: در نتایج فاز اول مطالعات (فروردین سال ۱۴۰۰) آمده است که «۸۴ درصد مردم تهران در آن زمان گفته بودند حتما واکسن می‌زنیم و اگر دسترسی به واکسن وجود داشته باشد، تزریق خواهیم کرد و ۱۶ درصد نیز گفته بودند به هیچ وجه واکسن تزریق نمی‌کنند»؛ عواملی مبنی بر اینکه «ما به واکسن اعتماد نداریم»، «از عوارض واکسن ترس داریم»، «به شرکت‌های واکسن‌سازی و شرکت‌هایی که به صورت فوری واکسن‌ها را تولید کردند اعتماد نداریم»، «به علت وجود صف‌های طولانی که در تزریق واکسن ایجاد می‌شود تمایلی به تزریق واکسن نداریم» نزدن واکسن میان افراد را تشدید کرده بود.
ساعتچی با اشاره به نتایج به دست آمده از مطالعات فاز دوم که در مرداد ۱۴۰۰ انجام شده بود، گفت: این مطالعه در شهر تهران و روی ۱۴۳۵ نفر از افراد بالای ۱۸ سال و ۴۵۰ نفر از روستاهای شهر تهران انجام شد. نکته قابل توجه این است که در فاز دوم مطالعه که در پیک اپیدمی قرار داشتیم، تمایل مردم برای تزریق واکسن کرونا کاهش پیدا کرد و در این بازه زمانی، تنها ۶۸ درصد مردم تمایل به تزریق واکسن داشتند.
وی با اشاره به علت افزایش عدم اعتماد مردم به واکسن‌ها بیان کرد: عدم اعتماد به واکسن، ترس از عوارض واکسن و تحت تاثیر بودن نظرات مخالفین واکسن، فضای مجازی و نقشی که فضای مجازی گاها در پخش اخبار غیرواقعی در ارتباط با واکسن داشت بسیار تاثیرگذار بود و این عوامل دست به دست هم داده بود که در فضای اپیدمی به جای اینکه مردم بیشتر تمایل به تزریق واکسن داشته باشند، این تمایل کاهش پیدا کند. مردادماه سال ۱۴۰۰ دورانی بود که درخصوص عوارض واکسن مطالبی در فضای مجازی منتشر شد و مخالفان واکسن فعالیت خود را بیشتر کرده بودند و حتی برخی‌ها تظاهرات علیه تزریق واکسن انجام می‌دادند.
رئیس دبیرخانه رصد اجتماعی کووید-۱۹ خاطرنشان کرد: یکی دیگر از عوامل موثر این بود که برخی‌ها می‌گفتند اگر واکسیناسیون در کاهش اپیدمی موثر است، پس چرا کشورهای اروپایی درگیر پیک‌های متعدد ابتلا به کرونا می‌شوند. مگر آنها واکسن خوب در اختیار نداشتند؟ بنابراین وجود پیک‌های متعدد اپیدمی نیز بر روی واکسیناسیون تاثیرگذار شده بود.
ساعتچی با اشاره به تزریق دوز سوم واکسن کرونا ادامه داد: روند تزریق دوز سوم واکسن چندان دارای روند قابل قبولی نیست. یعنی تمایل مردم برای دریافت دوز سوم نیز کمتر شده است. از علل احتمالی میزان تمایل کم به تزریق دوز سوم این است که براساس اظهارات و مطالعات انجام شده، افرادی که دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند احتمال ایجاد ایمنی در بدن‌شان را می‌دهند و از سوی دیگر باتوجه به اینکه با اوج ورود امیکرون بسیاری از مردم به این ویروس مبتلا شدند، بنابراین این ذهنیت در مردم ایجاد شد که به دلیل ایمنی ایجادشده در بدن ناشی از ابتلا به امیکرون و همچنین دریافت دو دوز واکسن کرونا، دیگر نیازی به دریافت دوز سوم نیست و اکنون که برای تزریق دوز چهارم واکسن نیز فراخوان داده شده است. به همین نسبت به نظر می‌رسد که تمایل به تزریق دوز چهارم نیز کاهش داشته باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با بیان اینکه براساس محاسبات آماری صورت گرفته و متناسب با شرایط اپیدمی حداقل ۸۵ درصد مردم باید دو دوز واکسن را تزریق می‌کردند و این محاسبات زمانی صورت گرفت که درگیر ویروس دلتا بودیم، گفت: نکته‌ای که وجود دارد، این است که علی‌رغم وجود واکسن زیاد در کشور اما عدم اعتماد به دلیل بروز مجدد اپیدمی و اینکه برخی از مردم می‌گفتند که بعد از تزریق واکسن پس چرا برخی‌ها دوباره مبتلا می‌شوند، منجر شد تا اکنون برای تزریق دوز سوم سرعت قابل قبولی نداشته باشیم.
وی همچنین اشاره کرد که بعد از انجام مطالعات فاز دوم، این نتیجه حاصل شد که در مقایسه با بسیاری از کشورها که مانند ایران تحریم و تحت فشارهای اقتصادی نبودند، پذیرش واکسن در کشور ایران عدد قابل قبول را نشان می‌دهد.