مقاومت ایران برابر تلاش باکو برای تغییر جغرافیای منطقه

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ قاره اروپا در حالی نگران فصل سرماست که بحران اوکراین سبب افزایش قیمت انرژی و قطع مسیر انتقال گاز از روسیه به سمت کشورهای اروپایی شده است. در چنین شرایطی اتحادیه اروپا و قدرت‌های منطقه برای جبران فقدان منابع نفت و گاز به دنبال یافتن جایگزین های جدید در نقاط مختلف جهان هستند. در مسیر اجرای این راهبرد، دولت‌های اروپایی نگاه ویژه‌ای به انتقال انرژی جمهوری آذربایجان و منابع گازی دریای خزر دارند.

با وجود این، منطقه حائل ارمنی میان آذربایجان و نخجوان موجب تکمیل نشدن کریدور ‌انرژی شده است. به عبارت دیگر، وجود مرز مشترک میان ایران و ارمنستان مانعی بر سر راه برنامه مشترک اتحادیه اروپا، ترکیه، رژیم صهیونیستی و باکوست.

 
آمریکا، نروژ، الجزایر، قطر، عمان و ... تنها برخی از کشورهایی هستند که اتحادیه اروپا برای تأمین گاز خود با آنها وارد مذاکره شده و این در حالی است که کشورهای پیشرو در حوزه صادرات گاز همچون قطر از آماده نبودن زیرساخت‌های خود برای جبران کمبود گاز اروپا خبر می‌دهند. درواقع اروپا بدون آمادگی و پیش بینی بحران گازی در صورت حذف سهم روسیه در بازارهای انرژی این قاره به استقبال جنگ اوکراین و تحریم مسکو رفته است.

جمهوری آذربایجان و ترکیه پیش از آغاز جنگ اوکراین قصد ایجاد کریدور انرژی از منطقه قفقاز به سمت اتحادیه اروپا داشتند. برهمین اساس ترکیه با همراهی رژیم صهیونیستی در برنامه‌ای مشترک به دنبال تقویت نظامی- اطلاعاتی ارتش باکو، اشغال منطقه سیونیک، اتصال دریای خزر به دریای مدیترانه و اتصال به بازارهای اروپایی بودند. تحرکات اخیر ارتش باکو در این منطقه راهبردی و اشغال روستا به روستا با هدف تصرف کامل منطقه طبق طرح ایجاد کریدور‌ ترکی به سمت قاره سبز دنبال می‌شد.

تحرکات ترکیه و رژیم صهیونیستی با همراهی برخی دولت‌های منطقه همچون پاکستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ... از نوعی برنامه ریزی برای کنار گذاشتن تهران از مسیرهای کریدوری و از بین بردن مزیت مسیر ارزان ایران به سمت بازارهای اروپایی خبر می دهد

اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در ماه ژوئیه با سفر به جمهوری آذربایجان تفاهم نامه‌ای با هدف افزایش حجم گاز صادراتی به مقصد اتحادیه اروپا با مقام های این کشور امضا کرد. طبق این تفاهم نامه قرار شد تا تا سال 2027 صادرات گاز آذربایجان به اتحادیه اروپا 20 میلیارد متر مکعب افزایش یابد. الهام علی‌اف در حالی رؤیای انتقال انرژی به اروپا را دنبال می‌کند که مسکو با تحریم اروپایی‌ها و تلاش برای حفظ وضعیت فوق العاده در بازارهای انرژی، کی یف و بروکسل را تسلیم خواسته‌های خود می کند.

ایران و روسیه دو بازیگر ذی نفع در زمینه جلوگیری از تغییر جغرافیای منطقه و اشغال منطقه راهبردی سیونیک به وسیله ارتش آذربایجان هستند. دو دلیل اصلی باعث همکاری این دو بازیگر مهم منطقه می شود، نخست، اینکه با اتصال آذربایجان به ترکیه، پای پیمان آتلانتیک شمالی به قفقاز و مرزهای جنوبی روسیه باز خواهد شد و حضور رژیم صهیونیستی در باکو و ایجاد پایگاه در مرزهای شمالی ایران امنیت ملی کشورمان را تهدید می‌کند.

دوم، پر کردن بخشی از خلاء فقدان انرژی روسیه در بازارهای اروپایی به وسیله ترک‌هاست. روس‌ها به این نکته توجه دارند که تکمیل مسیر تمام برنامه‌هایشان را برای زمینگیر کردن اروپا در فصل سرما خنثی می کند و موجب تقویت موضع غربی‌ها در برابر مسکو می‌شود.

تحرکات ترکیه و رژیم صهیونیستی با همراهی برخی دولت‌های منطقه همچون جمهوری آذربایجان، گرجستان و ... از نوعی برنامه ریزی برای کنار گذاشتن تهران از مسیرهای کریدوری و از بین بردن مزیت مسیر ارزان ایران به سمت بازارهای اروپایی خبر می دهد. آنکارا از سالها قبل با برقراری روابط نزدیک با کشورهای آسیای میانه، قفقاز ‌و حوزه بالکان، موجودیت سیاسی جدیدی به نامه سازمان «دولت‌های ترک» ایجاد کرده است. هدف رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از ایجاد این سازمان منطقه‌ای و تکمیل مسیر کریدوری به سمت بازارهای اروپایی، افزایش نقش ژئوپلیتیکی این کشور در مناقشه میان چین و‌ آمریکاست. ترک‌ها به خوبی از این واقعیت آگاهند جنگ آینده، نبرد بر سر مسیرهای اقتصادی و ارسال ارزان، سریع و امن کالاها به نقاط مختلف جهان است. برهمین اساس اشغال منطقه سیونیک به وسیله ارتش باکو می‌تواند ترک‌ها را یک گام به این هدف راهبردی نزدیک تر کند.

بهره سخن

افتتاح کنسولگری ایران در منطقه سیونیک و‌ اعزام نیروهای نظامی به مرزهای شمال غربی  پیام روشنی برای حکام باکو و متحدان آن دارد. تهران به هیچ وجه اجازه از بین رفتن مزیت ژئوپلیتیکی و‌ امکان اتصال کشورمان به بازارهای اروپایی را به هیچ یک از قدرت‌های منطقه ای یا فرا منطقه‌ای نخواهد داد. در سوی مقابل، روس‌ها با برگزاری همه پرسی و تأیید نظر مردم روس تبار در الحاق بخشی از خاک اوکراین به خود، بیش از پیش به سلاح انرژی برای پیروزی در برابر غربی‌ها نیاز دارند.

در چنین شرایطی باز شدن پای نیروهای ناتو به قفقاز و تکمیل کریدور‌ انرژی به سمت اروپا می‌تواند تأثیر شگرفی بر مشخص کردن پیروز نهایی نبرد اوکراین داشته باشد و مسیر شتابان نظم جهانی را تغییر دهد. درواقع ایران، روسیه و ارمنستان باید با هماهنگی دیپلماتیک، رصد دقیق اقدامات محور ترکی و مقابله به مثل در برابر تحرکات نظامی باکو اجازه تکمیل پروژه غرب را در منطقه ندهند.