نحوه تشخیص پوسیدگی دندان + روش های درمان

به گزارش راهبرد معاصر حفره ی دندان اتفاقی است که پس از پوسیدگی دندان ها حاصل می شود و به دندان ها آسیب می رساند. پوسیدگی می تواند روی پوشش خارجی دندان (به نام مینای دندان) و لایه داخلی (به نام عاج) تأثیر بگذارد.

علائم و نشانه های پوسیدگی دندان

علائم پوسیدگی بستگی به بزرگی آن و محل قرارگیری آن در دهان شما دارد. ممکن است در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشید. آنها با بزرگتر شدن حفره بدتر می شوند، از جمله:

• دندان دردی که بدون هشدار اتفاق می افتد
• دندان های حساس
• وقتی چیزهای شیرین، گرم یا سرد می خورید یا می نوشید احساس درد می کنید
• مشاهده ی حفره در دندان شما
• لکه های سیاه، سفید یا قهوه ای دندان
• درد هنگام گاز گرفتن

علل پوسیدگی دندان و عوامل خطر

هنگامی که غذاهای حاوی کربوهیدرات مانند نان، غلات، شیر، نوشابه، میوه، کیک یا آب نبات روی دندان های شما باقی می مانند، باعث پوسیدگی می شوند. باکتری های دهان شما آنها را به اسید تبدیل می کند. باکتری ها، اسید، بقایای غذا و بزاق شما با هم ترکیب می شوند و پلاکی را تشکیل می دهند که به دندان شما می چسبد. اسیدهای موجود در پلاک مینای دندان را حل کرده و سوراخ هایی بر روی دندان ها ایجاد می کنند.

بسیاری از مردم فکر می‌کنند که فقط کودکان دچار پوسیدگی می‌شوند، اما تغییراتی که در دهان شما با افزایش سن ایجاد می‌شود، آنها را نیز به مشکل بزرگسالان تبدیل می‌کند. با افزایش سن، لثه ها از دندان هایتان جدا می شوند؛ لثه ها همچنین می توانند به دلیل بیماری لصه از دور دندان ها جدا شوند. این کار ریشه دندان های شما را در معرض پلاک قرار می دهدو اگر مقدار زیادی غذاهای شیرین یا پر کربوهیدرات مصرف کنید، احتمال ابتلا به پوسیدگی در شما بیشتر است.

افراد مسن گاهی اوقات دچار پوسیدگی در اطراف لبه های شکسته شده ی دندان ها می شوند. سالمندان اغلب کارهای دندانپزشکی زیادی انجام می دهند زیرا در دوران کودکی از فلوراید یا مراقبت از دهان و دندان خوبی برخوردار نبودند. در طول سال ها، این پرکردگی ها می توانند دندان ها را ضعیف کرده و بشکنند. باکتری ها در شکاف ها جمع می شوند و باعث پوسیدگی می شوند.

اگر دندان در معرض خطر پوسیدگی دارید، برخی موارد می توانند شانس شما را افزایش دهند:

• غذاها و نوشیدنی های چسبناک: غذاهایی مانند شکر، نوشابه، شیر، بستنی، غلات، و چیپس بیشتر در جای خود باقی می مانند و باعث پوسیدگی می شوند.
• مسواک زدن ضعیف: وقتی بعد از خوردن و آشامیدن دندان های خود را مسواک نمی زنید، پلاک و پوسیدگی فرصت ایجاد می شود.
• کمبود فلوراید این ماده معدنی که در خمیردندان، دهانشویه و مقداری آب شیر یافت می‌شود، به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند و می‌تواند آسیب زودهنگام دندان را معکوس کند.
• خشکی دهان :بزاق غذا و پلاک را از روی دندان های شما پاک می کند و به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند.
• اختلالات اشتها: هنگامی که بارها و بارها از خوردن غذا صرف نظر می کنید، اسید معده می تواند مینای دندان را از بین ببرد که ممکن است منجر به ایجاد حفره شود
• بیماری ریفلاکس اسید: این وضعیت اسید معده را وارد دهان می کند و دندان های شما را فرسوده می کند و باعث ایجاد حفره می شود.

تشخیص پوسیدگی دندان

حتما چکاپ و تمیزجرم گیری منظم داشته باشید، زیرا در آن زمان است که دندانپزشک شما حفره ها را پیدا می کند. آنها دندان های شما را بررسی می کنند، به دنبال نقاط پوسیده می گردند، یا از اشعه ایکس برای مشاهده بین دندان های شما استفاده می کنند.

درمان پوسیدگی دندان

ممکن است در زمان انتظار برای قرار ملاقات دندانپزشکی، درد زیادی داشته باشید. از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مشکلی ندارد. شما همچنین می توانید:

• دندان های خود را با آب گرم مسواک بزنید
• از خمیر دندان ساخته شده برای دندان های حساس استفاده کنید
• از خوردن غذاها و نوشیدنی های گرم، سرد یا شیرین خودداری کنید

درمان بستگی به میزان بد بودن حفره دارد. بیشتر اوقات، دندانپزشک قسمت پوسیده دندان شما را با مته بیرون می آورد.

چند گزینه برای ترمیم دندان وجود دارد:

• پر کردن دندان: دندانپزشک شما سوراخ را با یک پرکننده ساخته شده از آلیاژ نقره، طلا، چینی یا یک رزین کامپوزیت پر می کند. این مواد بی خطر هستند. برخی از افراد در مورد پرکردگی های مبتنی بر جیوه به نام آمالگام ابراز نگرانی کرده اند، اما انجمن دندانپزشکی آمریکا، FDA و سایر آژانس های بهداشت عمومی می گویند که آنها نیز بی خطر هستند. آلرژی به مواد پرکننده نادر است.
• روکش کردن دندان: دندانپزشکان زمانی از روکش استفاده می کنند که دندان به قدری پوسیده شده است که مینای سالم زیادی باقی نمانده است. آن‌ها قسمت آسیب‌دیده را بیرون می‌آورند و ترمیم می‌کنند، سپس روکشی ساخته شده از طلا، چینی یا چینی ذوب شده به فلز را روی بقیه دندان قرار می‌دهند.
• کانال ریشه: اگر ریشه یا پالپ دندان شما مرده یا به گونه ای آسیب دیده باشد که قابل ترمیم نباشد،ممکن است نیاز به درمان کانال( عصب کشی) داشته باشید. دندانپزشک عصب، رگ های خونی و بافت را همراه با قسمت های پوسیده دندان برمی دارد. آنها ریشه ها را با مواد خاصی پر می کنند. ممکن است پس از عصب کشی به روکش روی دندان پر شده نیاز داشته باشید.

پیشگیری از پوسیدگی دندان

با چند تغییر سبک زندگی می توانید از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید:

• دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• از نخ دندان استفاده کنید.
• یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و از میان وعده هی شیرین و چسبناک خودداری کنید.
• برای معاینات و تمیز کردن منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

عوارض پوسیدگی دندان

حفره ممکن است یک مشکل جزئی به نظر برسد، اما باید آن را جدی بگیرید. این موضوع در مورد کودکانی که هنوز دندان های دائمی خود را ندارند نیز صادق است. حفره ها می توانند مشکلات طولانی مدت ایجاد کنند از جمله:

• درد
• یک پاکت چرک ناشی از عفونت باکتریایی (آبسه دندان)
• آسیب دندان
• مشکل در جویدن
• از دست دادن دندان

خانم‌ها برای زیباتر کردن دندان‌هایشان بیشتر چه کارهایی انجام می‌دهند؟

خیلی‌ها دلشان می‌خواهد دندان‌هایی ردیف و منظم و مروارید داشته باشند تا با اعتماد به نفس بیشتر لبخند بزنند. بعضی‌ها هم دلشان می‌خواهد دندان‌هایشان از مد تبعیت کند، خرگوشی شود یا با برق نگین کریستال و طلا بدرخشد. خیلی‌ها هم هستند که اصلاً نمی‌دانند چند دندان توی دهانشان دارند و چند تا از آن دندان‌ها پوسیده و خراب است. خیلی‌ها اصلاً نمی‌دانند چطور باید از مرواریدهایشان نگهداری کنند و تا آخر عمر بی‌دردسر زندگی خوب و خوشی کنار هم داشته باشند.

به گزارش سلامت نیوز، ویژه نامه ایران بانو(ضمیمه روزنامه ایران) در ادامه نوشت: اگر شما داشتن دندان‌هایی سالم و درخشان و مرتب از دغدغه‌هایتان هست این مصاحبه را بخوانید. دکتر مهرداد فلاح دندانپزشک و متخصص زیبایی و ترمیمی به سؤال‌هایی که دغدغه ذهن خیلی از ماست جواب می‌دهد.

لمینیت چند سالی است سهم مهمی در کارهای زیبایی و ترمیمی دندانپزشکی دارد. لمینیت کردن از دهه 60 میلادی در دنیا رواج پیدا کرد که بیشتر برای هنرپیشه‌ها استفاده می‌شد. پوسته‌ای از جنس اکریل روی دندان می‌گذاشتند که دندان‌ها را سفیدتر و منظم‌تر نشان می‌داد که البته موقتی بود. حالا با پیشرفت‌هایی که در علم دندانپزشکی به وجود آمده بسیار محافظه کارانه و با حداقل تراش دندان می‌توان لمینیت کرد. هم‌اکنون لمینیت‌ها پوسته نازکی از سرامیک یا کامپوزیت است که روی دندان‌ها کار گذاشته می‌شود.

تراش دادن دندان و پوسته روی آن آسیبی به دندان‌ها نمی‌زند؟

نه. لمینیت درمان علمی بر اساس مطالعات دقیق دندانپزشکی است و جزو درمان‌های اصلی دندانپزشکی محسوب می‌شود. آسیبی هم نمی‌رساند البته در صورتی که طرح درمان درست باشد و اصول علمی به دقت رعایت شود. به هر حال لمینیت هم مانند هر کار زیبایی دیگری مادام‌العمر نیست و ممکن است به ترمیم یا تعویض احتیاج داشته باشد.

چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

در افرادی با پوسیدگی‌های شدید دندان یا لثه مریض نمی‌توان این کار را انجام داد. پوسیدگی حتماً باید درمان شود و بعد کارهای مربوط به لمینیت یا روکش انجام شود. باید از سلامت دندان مطمئن باشید و بعد این کار را انجام بدهید. استفاده از مواد استاندارد و این‌که توسط یک فرد متخصص انجام شود.

سختی بعد از روکش کردن دندان

این‌که می‌گویند بعد از لمینیت و روکش کردن دندان‌ها دیگر زندگی سخت می‌شود و نمی‌توان مثل قدیم غذا خورد چقدر درست است؟ هر درمانی با محدودیت همراه است اما این طور نیست که نتوانید غذا بخورید. جویدن اجسام سخت برای هر دندانی خطرناک است برای کسانی که لمینیت هم می‌کنند خطرناک است. کسانی که لمینیت می‌کنند باید از جویدن اجسام سخت یا شکستن تخمه و جویدن ناخن و خوردن ته مداد و سنجاق به دندان کشیدن دوری کنند. مواد لمینیت خیلی شبیه جنس دندان ساخته شده است این طوری هم نیست که خیلی راحت بشکند و از بین برود. از لمینیت برای ترمیم خرابی‌ها و حتی نامنظمی خفیف هم استفاده می‌کنند و در بعضی موارد به جای ارتودنسی برای درمان نامنظمی دندان استفاده می‌شود.

دندان خرگوشی

این روزها خیلی از خانم‌ها از مد پیروی می‌کنند و دندان خرگوشی هم مد شده است. در حالی که در سال‌های گذشته دندان خرگوشی یک عیب ساختاری بود.درباره این مد جدید چه نظری دارید؟
خرگوشی کردن دندان‌ها هم بیشتر با استفاده از لمینیت است. با استفاده از لمینیت می‌توان فرم دندان‌ها را تغییر داد، حتماً این کار باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. این کار هم می‌تواند مثل هر درمان زیبایی عوارضی داشته باشد اما اگر زیر نظر دندانپزشک متخصص باشد مشکلی پیش نمی‌آید.

اگر کسی دندانش را خرگوشی کرد و بعد از دو سال پشیمان شد چطور؟

لمینیت یک درمان موقتی نیست که فرد هر وقت مایل باشد آن را بردارد. بهتر است قبل از لمینیت خرگوشی حتماً برای طرح لبخند مناسب با پزشک متخصص مشورت کنند تا به یک طرح دلخواه برسند.

درباره کاشتن نگین روی دندان‌ها هم همین نظر را دارید؟

باز هم می‌گویم این کارها اگر اصولی و با انتخاب درست انجام شود مشکلی پیش نمی‌آید. کاشتن نگین از جنس کریستال یا طلا این طور نیست که جای آن را سوراخ کنند و نگین را کار بگذارند. برای این کار باید از چسب‌های مخصوص چسباندن نگین ارتودنسی استفاده کرد. اگر برای کار گذاشتن نگین سطح دندان تراشیده شود به مینای دندان آسیب می‌زند و باعث خرابی دندان می‌شود.

خون آشامی کردن دندان‌های نیش و تراشیدن و فاصله انداختن بین دندان‌ها چطور؟

خون آشامی کردن را تا حالا نشنیده‌ام. اما تراشیدن دندان یعنی آسیب زدن به سطح درمان قطعاً باعث به وجود آمدن مشکلات جانبی برای دندان می‌شود.
ولی من شنیده‌ام و حتی تبلیغ‌هایش را هم دیده‌ام که بدون درد و هزینه آنچنانی دندان‌هایتان را به هر شکلی که بخواهید در می‌آوریم.

یک پزشک این کار می‌گنجد؟

کار دندانپزشک درمان و اصلاح ساختاری است از لحاظ اخلاق حرفه‌ای هیچ دندانپزشکی کاری را که باعث آسیب دندان شود، نمی‌پذیرد. این خون آشامی کردن جزو کارهای موقتی و غیر حرفه‌ای است که بیشتر کسانی که در کارهای تتو هستند انجام می‌دهند.
تا به حال شده کسانی با این مشکلات به شما مراجعه کنند. مثلاً پشیمان باشند از خون آشامی کردن و کاشت نگین و...
بله. متأسفانه کارهای غیرحرفه‌ای زیاد است. کار ما مثل جراحان زیبایی صورت است باید این خرابی‌ها را درست کنیم.

سفیدی دندان

درباره سفید کردن دندان هم توضیح می‌دهید. خیلی‌ها دوست دارند دندان‌های‌شان مثل صدف شود. سفید کردن دندان چقدر علمی است؟

بیلیچینگ دندان روشی است که با استفاده از ماده دکلره‌کننده شبیه اکسیدان انجام می‌شود. این ماده رنگ‌هایی را که روی دندان نفوذ کرده از بین می‌برد البته نه همه رنگ‌ها.

چه رنگ‌هایی را از بین می‌برد؟

با سفید کردن فقط می‌توان تغییر رنگ‌هایی که از مواد غذایی و مصرف دخانیات به جا مانده از بین برد. تغییر رنگ‌هایی که ساختار مینا را تغییر داده است مثل داروهای تتراسایکلین با سفید کردن از بین نمی‌رود. حتی با تکرار هم دندان سفید نمی‌شود.

ماده‌ای که برای سفید کردن استفاده می‌شود عواقب ندارد؟

نه. چون ماده اسیدی نیست که مینای دندان را حل کند. اما تکرار بیش از حد آن هم درست نیست.

منع استفاده چطور؟

خانم‌های باردار و زنانی که شیر می‌دهند و افرادی که زیر سن بلوغ هستند به هیچ وجه نباید این کار را انجام دهند.

راهکارهای خانگی برای سفید کردن دندان چقدر درست است؟ با آنها موافق هستید؟‌آسیبی به دندان نمی‌زند؟

یکی از روش‌ها مالیدن مخلوط توت فرنگی و جوش شیرین است. یا لیمو ترش و جوش شیرین یا پوست موز. البته اینها قدرت سفیدکنندگی آنچنانی ندارند شاید برای یک روز و مقطعی باشد. این درمان‌ها در حد محدود اشکالی ندارد. اما به تکرار و چند بار در روز و هفته باعث اسیدی شدن دندان و از بین رفتن و ضعیف شدن مینای دندان می‌شود.

نظرتان درباره پودرهای سفیدکننده و تبلیغ‌های ماهواره‌ای و دستگاه‌هایی که با اشعه دندان را سفید می‌کنند چیست؟

به نظرم این تبلیغ‌ها بیشتر غلو است و آن تأثیری که گفته می‌شود ندارد.این پودرها ذرات ساینده‌ای دارند که باعث از بین رفتن سطح روی دندان می‌شود.
این خبرهایی که درباره خمیر دندان منتشر می‌شود چطور؟ این‌که در دنیا استفاده از خمیر دندان منسوخ شده
است و..
خمیر دندان بیشتر به بهداشت آن کمک می‌کند. اگر مسواک زدن به روش درست انجام شود و زمان مناسب صرف آن شود با آب و بدون خمیر دندان هم می‌توان دندان سالم داشت. خمیر دندان حاوی فلوراید است و املاح کلسیم فسفات آن به جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند اما این طور نیست که اگر نباشد اتفاق مهمی می‌افتد. مهم مسواک زدن و طریقه درست مسواک زدن است.

به تعویق انداختن پوسیدگی دندان

خیلی از خانم‌ها از یک سنی به بعد دچار پوسیدگی دندان می‌شوند چه کار باید کرد که این رسیدن به پوسیدگی را به تعویق انداخت؟
-پوسیدگی‌ها سه فاکتور دارند:

• بحث بهداشت و مسواک و نخ دندان و دهانشویه‌های مناسب است. اگر مسواک زدن و استفاده از نخ دندان از سن پایین آموزش داده شود قطعاً پوسیدگی‌های دندان در سن پایین را نداریم.
• تغذیه مناسب. کربوهیدرات‌ها مثل خوردن بیش از حد شیرینی و شکلات و نان‌های شیرین روند پوسیدگی دندان را سریع می‌کند. باید بیشتر به سمت غذاهای پروتئینی و لبنیات برویم. هرچه تغذیه سالمتری داشته باشیم دندان‌هایمان هم سالمتر می‌ماند.
• بحث ژنتیکی است. بعضی از آدم‌ها ژنتیکی دندان خوبی ندارند که این متأسفانه تحت کنترل شخص نیست. اما می‌توان آسیب‌ها را با مشاوره با دندانپزشک کمتر کرد. اگر می‌خواهید دندان‌هایتان دیرتر خراب شود باید بحث بهداشت دهان و دندان و تغذیه را خیلی جدی بگیرید. هر دو این‌ها کنار هم؛ یعنی فقط مسواک زدن و نخ دندان کنار تغذیه نامناسب نمی‌تواند به شما کمک کند. معاینه دندان هم باید هر 6 ماه یک بار انجام شود. تمام این کارها باید از سن پایین انجام شود. خانم‌هایی که در دوران بارداری و شیردهی هستند به دلیل تغییرات هورمونی ممکن است دچار پوسیدگی دندان یا بیماری‌های لثه شوند که معاینه و مراجعه به دندانپزشک در این دوران اهمیت خاصی دارد.

دندان پوسیده را چطور می‌توان تشخیص داد؟

از روی حساسیت به سرما و گرما. اگر در هوای سرد دندانتان درد بگیرد یا با خوردن نوشیدنی سرد احساس درد در دندان کنید یا با خوردن نوشیدنی گرم درد حس کنید. احساس درد در زمان خوردن شیرینی و شکلات، وجود لکه روی دندان که باعث تغییر رنگ مشهود آن می‌شود و به وجود آمدن حفره. البته این در مواردی است که پوسیدگی کاملاً مشخص و نمایان است. بعضی از پوسیدگی‌ها نهفته است و فقط دندانپزشک می‌تواند با معاینه و عکس‌برداری تشخیص بدهد. بنابراین مراجعه مرتب به دندانپزشک کمک بزرگی به جلوگیری از پوسیدگی دندان می‌کند. اگر در مراحل اولیه پوسیدگی بتوان جلوی آن را گرفت قطعاً می‌توان جلوی خرابی و پوسیدگی‌های حاد و دردهای همیشگی را گرفت.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

برای پوسیدگی از همان نخستین درد. نباید بگذارید درد کهنه و ماندگار شود و آسیب‌های بیشتری برساند. در بعضی از پوسیدگی‌ها می‌توان همان روزهای اول پوسیدگی را کنترل کرد ولی بعضی وقت‌ها پوسیدگی خیلی پیشرفته و آسیب خیلی جدی می‌شود.

خوردن قهوه و پوسیدگی دندان

این‌که می‌گویند خوردن چای و قهوه باعث پوسیدگی دندان می‌شود چطور؟ چای و قهوه هم جزو مواد غذایی است که باید حذف کرد؟
نه. موادی که از لحاظ علمی تأیید شده و باعث پوسیدگی می‌شود کربو هیدرات‌ها هستند. شکلات و شیرینی و... ماندگاری این مواد روی دندان باعث ار بین رفتن سطح دندان می‌شود و عامل مهم پوسیدگی است. اما درباره چای و قهوه مدرک علمی وجود ندارد. البته مصرف بیش از حد مواد رنگی که از خود ردی روی دندان به جای می‌گذارند خیلی هم مناسب نیست. درباره چای، چای سبز در جلوگیری از پوسیدگی دندان خیلی کمک می‌کند و می‌توان به جای چای سیاه از چای سبز استفاده کرد.

سه بار مسواک زدن در روز ضروری است؟

قطعاً مسواک و البته نخ دندان نقش مهمی در سلامت دندان دارند اما این طور نیست که فقط با مسواک زدن از سلامت دندانمان مطمئن باشیم. تغذیه مناسب نقش مهمی دارد که به هیچ وجه نباید فراموش کنید. مسواک زدن هم به جنس و شیوع پوسیدگی و سلامت دندان‌ها بستگی دارد اگر کسی دندان‌های سالم و بدون پوسیدگی دارد همان روزی دوبار یک بار صبح و یک بار شب کافی است. اما اگر دندان‌هایش پوسیده است روزی سه بار
توصیه می‌شود./سلامت نیوز